Lịch Sử 10 Bài 20: Xây Dựng Và Phát Triển Văn Hóa Dân Tộc ...

https://www.elib.vn/hoc-tap/

1. Trang chủ
2. Học tập
3. Bài học
4. Bài học lớp 10

Lịch sử 10 Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV (6) 149 lượt xem Share

Trong các thế kỉ X – XV, cùng với sự nghiệp chính trị, quân sự và phát triển kinh tế, nhân dân Việt Nam đã từng bước xây dựng cho mình một nền văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc. Những thành tựu văn hóa đạt được, vừa là sản phẩm của sự nghiệp chung nói trên, vừa là nền móng vững chắc lâu dài cho dân tộc. Chúng ta cùng tìm hiểu bài 20 Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV.

Mục lục nội dung

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Tư tưởng, tôn giáo

1.2. Giáo dục, văn học, nghệ thuật, KH-KT

2. Luyện tập

3. Trắc nghiệm Online

4. Kết luận

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Tư tưởng, tôn giáo

Ở thời kỳ độc lập Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo có điều kiện phát triển mạnh.

a. Nho giáo

- Thời Lý, Trần, Nho giáo dần dần trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp thống trị (những nguyên tắc cơ bản trong quan hệ vua – tôi, cha – con, chồng – vợ), chi phối nội dung giáo dục thi cử. Nho giáo không phổ biến trong nhân dân.

- Thời Lê sơ:

+ Nho giáo chính thức được nâng lên vị trí độc tôn đến cuối thế kỉ XIX, số người theo Phật giáo và Đạo giáo giảm bớt.

+ Nhà nước ban hành nhiều điều lệnh nhằm hạn chế sự phát triển của Phật giáo, thiết lập tôn ti trật tự xã hội Nho giáo trong nhân dân.

+ Sự phát triển của giáo dục Nho học củng cố sự phát triển của Nho giáo.

b. Đạo Phật

- Thời Lý - Trần được phổ biến rộng rãi và giữ vị trí đặc biệt quan trọng.

+ Các nhà sư được triều đình tôn trọng và có lúc đã tham gia bàn việc nước.

+ Vua quan nhiều người theo đạo Phật, góp tiền xây chùa, đúc chuông, tô tượng, viết giáo lí Phật.

+ Chùa chiền được xây dựng khắp nơi, sư sãi đông.

c. Đạo giáo:

- Không phổ cập, hòa lẫn trong tín ngưỡng dân gian.

- Một đạo quán được xây dựng.

- Cuối thế kỉ XIV, Phật giáo và Đạo giáo suy dần.

1.2. Giáo dục, văn học, nghệ thuật, khoa học - kĩ thuật

a. Giáo dục

- Năm 1070, Vua Lý Thánh Tông cho lập Văn Miếu.

- Năm 1075, tổ chức khoa thi đầu tiên ở kinh thành

- Thế kỉ X - XV, giáo dục được hoàn thiện và phát triển, là nguồn đào tạo quan chức và người tài.

+ Thời Lê sơ, cứ ba năm có một kỳ thi hội, chọn tiến sĩ.

+ Năm 1484, dựng bia ghi tên tiến sĩ => Giáo dục được tôn vinh, quan tâm phát triển.

- Tác dụng của giáo dục đào tạo người làm quan, người tài cho đất nước, nâng cao dân trí, giáo dục nho học không tạo điều kiện cho phát triển kinh tế.

b. Văn học

- Văn học Đại Việt ở giai đoạn đầu mang nặng tư tưởng Phật giáo.

- Phát triển mạnh từ thời nhà Trần, nhất là văn học chữ Hán. Tác phẩm tiêu biểu: Nam quốc sơn hà, Hịch tướng sĩ, Bạch Đằng giang phú, Bình Ngô đại cáo.

- Từ thế kỷ XV, văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển.

- Đặc điểm, ý nghĩa:

+ Thể hiện tinh thần dân tộc, lòng yêu nước, tự hào dân tộc.

+ Ca ngợi những chiến công oai hùng, cảnh đẹp của quê hương đất nước.

c. Nghệ thuật

- Kiến trúc phát triển chủ yếu ở giai đoạn Lý - Trần - Hồ thế kỷ X - XV theo hướng Phật giáo gồm chùa, tháp, đền. Chùa Một cột, chùa Dâu, chùa Phật tích, tháp Phổ Minh.

- Bên cạnh đó có những công trình kiến trúc ảnh hưởng của nho giáo: Cung điện, thành quách, thành Thăng Long, thành Nhà Hồ, tháp Chăm.

- Điêu khắc: gồm những công trình chạm khắc, trang trí ảnh hưởng của Phật giáo và Nho giáo song vẫn mang những nét độc đáo riêng.

- Nghệ thuật sân khấu:

+ Chèo, tuồng ra đời từ sớm và ngày càng phát triển.

+ Múa rối nước là một nghệ thuật đặc sắc, phát triển từ thời Lý.

+ Ca, múa, nhạc mang đậm tính dân gian truyền thống cùng với đó là các cuộc đua tài như: đấu vật, đua thuyền, đá cầu, …

+ Âm nhạc phát triển với nhiều nhạc cụ như trống cơm, sáo, tiêu, đàn cầm, đàn tranh, chiêng cồng,…

→ Nhận xét:

+ Văn hóa Đại Việt thế kỷ X - XV phát triển phong phú đa dạng.

+ Chịu ảnh hưởng của yếu tố ngoài song vẫn mang đậm tính dân tộc và dân gian.

d. Khoa học - kĩ thuật

- Sử học: Bộ Đại Việt sử ký của Lê văn Hưu (bộ sử chính thống thời Trần); Nam Sơn thực lục, Đại Việt sử ký toàn thư (Ngô Sĩ Liên).

- Địa lý: Dư địa chí, Hồng Đức bản đồ.

- Quân sự: có Binh thư yếu lược.

- Thiết chế chính trị: Thiên Nam dư hạ.

- Toán học: Đại thành toán pháp của Lương Thế Vinh; Lập thành toán pháp của Vũ Hữu.

- Kĩ thuật: Hồ Nguyên Trừng chế tạo súng thần cơ, thuyên chiến có lầu, thành nhà Hồ ở Thanh Hoá.

2. Luyện tập

Câu 1: Nhận xét vị trí của Phật giáo ở các thế kỉ X - XIV

Gợi ý trả lời:

Phật giáo có vị trí đặc biệt quan trọng và rất phổ biến trong các thế kỉ X đến XIV:

- Các nhà sư được triều đình tôn trọng, có lúc đã tham gia bàn việc nước.

- Vua quan nhiều người theo đạo Phật, góp tiền xây dựng chùa, đúc chuông, tô tượng, viết giáo lí nhà Phật.

Câu 2: Việc dựng bia Tiến sĩ có tác dụng gì?

Gợi ý trả lời:

Việc dựng bia Tiến sĩ có tác dụng:

- Ghi danh những người có trí thức tài giỏi đỗ đạt trong các kì thi.

- Cổ vũ, khuyến khích hoạt động học tập, thi cử trong nhân dân.

Câu 3: Đặc điểm của thơ văn các thế kỉ XI - XV.

Gợi ý trả lời:

Thơ văn các thế kỉ XI - XV mang những đặc điểm sau:

- Phát triển cả văn thơ chữ Hán và chữ Nôm.

- Thể hiện tinh thần dân tộc, lòng yêu nước, tự hào dân tộc.

- Ca ngợi những chiến công oai hùng, cảnh đẹp quê hương đất nước, ca ngợi đất nước phát triển.

Câu 4: Hãy nhận xét về đời sống văn hóa của nhân dân thời Lý, Trần, Lê.

Gợi ý trả lời:

- Đời sống văn hóa của nhân dân Đại Việt dưới thời Lý, Trần, Lê phát triển phong phú và đa dạng.

- Ngoài những nét văn hóa mang đậm đà bản sắc dân tộc và dân gian, văn hóa dân tộc thời kì này còn chịu ảnh hưởng của một số yếu tố từ bên ngoài vào.

3. Trắc nghiệm Online

Các em hãy luyện tập bài trắc nghiệm Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc Lịch sử 10 sau để nắm rõ thêm kiến thức bài học.

Trắc Nghiệm

4. Kết luận

Sau khi học xong bài này các em cần nắm được nội dung sau:

• Biết được rong những thế kỷ độc lập, mặc dù trải qua nhiều biến động, nhân dân ta vẫn nổ lực xây dựng cho mình một nền văn hóa dân tộc tiến lên.
• Hiểu được trải qua các triều đại Đinh, Tiền Lê, Lý Trần, Hồ, Lê sơ ở các thế kỷ X – XV, công cuộc xây dựng văn hóa được tiến hành đều đặn nhất quán. Đây cũng là giai đoạn hình thành của nền văn hóa Đại Việt (còn gọi là văn hóa Thăng Long).
• Hiểu được nền văn hóa Thăng Long phản ánh đậm đà tư tưởng yêu nước, tự hào và độc lập dân tộc.

• Tham khảo thêm

• doc Lịch sử 10 Bài 17: Quá trình hình thành và phát triển của nhà nước phong kiến (từ thế kỉ X đến thế kỉ XV)
• doc Lịch sử 10 Bài 18: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỉ X-XV
• doc Lịch sử 10 Bài 19: Những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm ở các thế kỉ X-XV

(6) 149 lượt xem Share Ngày:04/08/2020 Chia sẻ bởi:Denni Trần TẢI VỀ XEM ONLINE Bài giảng Sử 10 Lịch Sử 10 Lịch sử Việt Nam Từ Thế Kỉ X Đến Thế Kỉ XV Ôn tập Lịch sử 10

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

• Sinh học 7 Bài 63: Ôn tập
• Chương trình địa phương (phần tiếng Việt) Ngữ văn 7
• Sinh học 7 Bài 60: Động vật quý hiếm
• Ôn tập phần tiếng Việt (tiếp theo) Ngữ văn 7
• Thư (điện) chúc mừng và thăm hỏi Ngữ văn 9
• Sinh học 7 Bài 59: Biện pháp đấu tranh sinh học
• Công nghệ 7 Ôn tập phần IV: Thủy sản
• Công nghệ 8 Bài 59: Thực hành: Thiết kế mạch điện
• Ôn tập tác phẩm trữ tình (tiếp theo) Ngữ văn 7
• Tổng kết phần văn học (tiếp theo) Ngữ văn 9

Bài học Lịch sử 10

Chương I: Xã hội nguyên thủy

• 1 Bài 1: Sự xuất hiện loài người và bầy người nguyên thủy
• 2 Bài 2: Xã hội nguyên thủy

Chương II: Xã hội cổ đại

• 1 Bài 3: Các quốc gia cổ đại phương Đông
• 2 Bài 4: Các quốc gia cổ đại phương Tây - Hi Lạp và Rô-ma

Chương III: Trung Quốc thời phong kiến

• 1 Bài 5: Trung Quốc thời phong kiến

Chương IV: Ấn Độ thời phong kiến

• 1 Bài 6: Các quốc gia Ấn và văn hóa truyền thống Ấn Độ
• 2 Bài 7: Sự phát triển lịch sử và nền văn hóa đa dạng của Ấn Độ

Chương V: Đông Nam Á thời phong kiến

• 1 Bài 8: Sự hình thành và phát triển các vương quốc chính ở ĐNA
• 2 Bài 9: Vương quốc Cam-pu-chia và vương quốc Lào

Chương VI: Tây Âu thời trung đại

• 1 Bài 10: Thời kì hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở Tây Âu
• 2 Bài 11: Tây Âu thời kì trung đại
• 3 Bài 12: Ôn tập lịch sử thế giới

Chương I: Việt Nam Từ Thời Nguyên Thủy Đến Thế Kỉ X

• 1 Bài 13: Việt Nam thời kì nguyên thủy
• 2 Bài 14: Các quốc gia cổ đại trên đất nước Việt Nam
• 3 Bài 15: Thời Bắc thuộc và cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc
• 4 Bài 16: Thời Bắc thuộc và cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (tt)

Chương II: Việt Nam Từ Thế Kỉ X Đến Thế Kỉ XV

• 1 Bài 17: Quá trình hình thành, phát triển nhà nước phong kiến
• 2 Bài 18: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế
• 3 Bài 19: Những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm
• 4 Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc

Chương III: Việt Nam Từ Thế Kỉ XVI Đến Thế Kỉ XVIII

• 1 Bài 21: Những biến đổi của nhà nước phong kiến
• 2 Bài 22: Tình hình kinh tế ở các thế kỉ XVI-XVIII
• 3 Bài 23: Phong trào Tây Sơn
• 4 Bài 24: Tình hình văn hóa ở các thế kỉ XVI-XVIII

Chương IV: Việt Nam Ở Nửa Đầu Thế Kỉ XIX

• 1 Bài 25: Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa dưới triều Nguyễn
• 2 Bài 27: Quá trình dựng nước và giữ nước
• 3 Bài 26: Tình hình xã hội ở nửa đầu thế kỉ XIX
• 4 Bài 28: Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam

Chương I: Các Cuộc Cách Mạng Tư Sản (Từ Giữa Thế Kỉ XVI Đến Cuối Thế Kỉ XVIII

• 1 Bài 29: Cách mạng Hà Lan và cách mạng tư sản Anh
• 2 Bài 30: Chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh
• 3 Bài 31: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII

Chương II: Các Nước Âu - Mĩ (Từ Giữa Thế Kỉ XVI Đến Cuối Thế Kỉ XVIII)

• 1 Bài 32: Cách mạng công nghiệp ở châu Âu
• 2 Bài 33: Hoàn thành cách mạng tư sản ở châu Âu và Mĩ
• 3 Bài 34: Các nước TB chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa
• 4 Bài 35: Các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ và sự bành trướng thuộc địa

Chương III: Phong trào công nhân (Từ đầu TK XIX đến đầu TK XX)

• 1 Bài 36: Sự hình thành và phát triển của phong trào công nhân
• 2 Bài 37: Mác và Ăng-ghen Sự ra đời của CNXH khoa học
• 3 Bài 38: Quốc tế thứ nhất và công xã Pa-ri 1871
• 4 Bài 39: Quốc tế thứ hai
• 5 Bài 40: Lê-nin và phong trào công nhân Nga đầu thế kỉ XX

Thông báo

× Bạn vui lòng đăng nhập trước khi sử dụng chức năng này Bỏ qua Đăng nhập ATNETWORK ATNETWORK ×