Lịch Sử 10 Bài 25: Tình Hình Chính Trị, Kinh Tế, Văn Hóa Dưới Triều ...

Lịch sử 10 bài 25: Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa dưới triều Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX)Lý thuyết, trắc nghiệm môn Lịch sử lớp 10Bài trướcTải vềBài sauNâng cấp gói Pro để trải nghiệm website VnDoc.com KHÔNG quảng cáo, và tải file cực nhanh không chờ đợi. Mua ngay Từ 79.000đ Tìm hiểu thêm

Lý thuyết Lịch sử lớp 10 bài 13: Việt Nam thời nguyên thủy được VnDoc sưu tầm và đăng tải xin gửi tới bạn đọc cùng tham khảo. Bài viết được tổng hợp các câu hỏi lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Lịch sử lớp 10. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo chi tiết và tải về tài liệu dưới đây.

Bài: Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa dưới triều Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX)

• A/ Lý thuyết Lịch sử 10 bài 25
  • I. Xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước, chính sách ngoại giao
  • II. Tình hình kinh tế và chính sách của nhà Nguyễn
  • III. Tình hình văn hóa - giáo dục
• B/ Trắc nghiệm Lịch sử 10 bài 25

A/ Lý thuyết Lịch sử 10 bài 25

I. Xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước, chính sách ngoại giao

Năm 1802 Nguyễn Ánh lên ngôi (Gia Long). Nhà Nguyễn thành lập, đóng đô ở Phú Xuân (Huế).

* Tổ chức bộ máy nhà nước

• Chính quyền Trung ương tổ chức theo mô hình thời Lê.
• Thời Gia Long chia nước ta làm 3 vùng: Bắc Thành, Gia Định Thành và các Trực doanh (Trung Bộ) do triều đình trực tiếp cai quản. Chính quyền trung ương cai quản cả nước, mỗi thành có một tổng trấn trông coi từ Ninh Bình trở ra Bắc là Bắc Thành, từ Bình Thuận trở vào Nam là Gia Định Thành. Chính quyền Trung ương quản lý trực tiếp từ Thanh Hóa đến Bình Thuận. Còn lại hai khu tự trị Tổng trấn có toàn quyền. Đó là giải pháp tình thế của vua Gia Long trong bối cảnh lúc đầu mới lên ngôi.
• Năm 1831 - 1832 Minh Mạng thực hiện một cuộc cải cách hành chính chia cả nước là 30 tỉnh và một Phủ Thừa Thiên. Đứng đầu là tổng đốc, tuần phủ hoạt động theo sự điều hành của triều đình.

Lược đồ các đơn vị hành chánh Việt Nam thời Nguyễn (từ năm 1832)

Sự phân chia của Minh Mạng được dựa trên cơ sở khoa học, phù hợp về mặt địa lý, dân cư, phong tục tập quán địa phương phù hợp với phạm vi quản lý của một tỉnh. Là cơ sở để phân chia các tỉnh như ngày nay. Vì vậy cải cách của Minh Mạng được đánh giá rất cao.

• Tuyển chọn quan lại: thông qua giáo dục, khoa cử.
• Luật pháp ban hành Hoàng triều luật lệ (Hoàng triều luật lệ, Luật Gia Long) với 400 điều hà khắc, qui định chặt chẽ bảo vệ nhà nước và trật tự phong kiến..

* Quân đội: được tổ chức quy củ trang bị đầy đủ song lạc hậu, thô sơ.

Binh lính người Việt thời Nguyễn

* Ngoại giao

• Thần phục nhà Thanh (Trung Quốc).
• Bắt Lào, Cam-pu-chia thần phục.
• Với phương Tây "đóng cửa, không chấp nhận việc đặt quan hệ ngoại giao của họ".

* Nhận xét

Lần đầu tiên trong lịch sử, một triều đại phong kiến cai quản một lãnh thổ rộng lớn thống nhất như ngày nay.

• Nhà Nguyễn thành lập vào lúc chế độ phong kiến Việt Nam đã bước vào giai đoạn suy vong.
• Trên thế giới chủ nghĩa tư bản đang phát triển, đẩy mạnh nhòm ngó, xâm lược thuộc địa, một số nước đã bị xâm lược.

Nhìn chung bộ máy Nhà nước thời Nguyễn giống thời Lê sơ, có cải cách chút ít. Song những cải cách của nhà Nguyễn nhằm tập trung quyền hành vào tay vua. Vì vậy nhà nước thời Nguyễn cũng chuyên chế như thời Lê sơ.

II. Tình hình kinh tế và chính sách của nhà Nguyễn

* Nông nghiệp

• Nhà Nguyễn thực hiện chính sách quân điền, song do diện tích đất công ít (20% tổng diện tích đất), đối tượng được hưởng nhiều, vì vậy tác dụng không lớn.
• Khuyến khích khai hoang bằng nhiều hình thức, nhà nước và nhân dân cùng khai hoang.
• Nhà nước còn bỏ tiền, huy động nhân dân sửa, đắp đê điều.
• Trong nhân dân, kinh tế tiểu nông cá thể vẫn duy trì như cũ.

* Nhà Nguyễn đã có những biện pháp phát triển nông nghiệp, song đó chỉ là những biện pháp truyền thống, lúc này không có hiệu quả cao. Nông nghiệp Việt Nam vẫn là một nền nông nghiệp thuần phong kiến, rất lạc hậu.

* Thủ công nghiệp

• Thủ công nghiệp nhà nước:
  • Tổ chức quy mô lớn, các quan xưởng được xây dựng, sản xuất tiền, vũ khí, đóng thuyền, làm đồ trang sức, làm gạch ngói (nghề cũ).
  • Thợ quan xưởng đã đóng tàu thủy - được tiếp cận với kỹ thuật chạy bằng máy hơi nước.
• Trong nhân dân: nghề thủ công truyền thống được duy trì nhưng không phát triển như trước.

Đấu vật

* Thương nghiệp

• Nội dung phát triển chậm chạp do chính sách thuế khóa phức tạp của Nhà nước.
• Ngoại thương: Nhà nước nắm độc quyền, buôn bán với các nước láng giềng như Trung Hoa, Xiêm, Mã Lai.
• Dè dặt với phương Tây, tàu thuyền các nước phương Tây chỉ được ra vào cảng Đà Nẵng.
• Cho nên đô thị tàn lụi dần.

* Nhận xét

Thủ công nghiệp không có điều kiện tiếp cận kỹ thuật của các nước tiên tiến, vì vậy so với nền công nghiệp phương Tây, thủ công nghiệp nước ta lạc hậu hơn nhiều.

III. Tình hình văn hóa - giáo dục

• Tôn giáo: độc tôn Nho giáo, hạn chế Thiên chúa giáo ,tín ngưỡng dân gian tiếp tục phát triển …
• Giáo dục: giáo dục Nho học được củng cố, Nhà Nguyễn tổ chức khoa thi Hương đầu tiên năm 1807; khoa thi Hội đầu tiên năm 1822 song không bằng các thế kỷ trước.
• Văn học: văn học chữ Nôm phát triển. Tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan.
• Sử học: Quốc sử quán thành lập nhiều bộ sử lớn được biên soạn: Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú, Lịch triều tạp kỷ của Ngô cao Lãng, Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức ..
• Kiến trúc: kinh đô Huế, lăng tẩm, thành lũy ở các tỉnh, cột cờ ở Hà Nội
• Nghệ thuật dân gian: tiếp tục phát triển.

Toàn cảnh Đại Nội trong kinh thành Huế

Huế - Cửu Đỉnh và Thế Miếu 1835 - 1837

Huế - Lăng Minh Mạng 1840 - 1843

Huế - Lăng Tự Đức 1864 - 1867

Lăng Khải Định

B/ Trắc nghiệm Lịch sử 10 bài 25

Câu 1. Dưới thời nhà Nguyễn, nơi nào được chọn làm kinh đô?

1. Thăng Long.
2. Quy Nhơn.
3. Phú Xuân.
4. Gia Định.

Câu 2. Dưới thời nhà Nguyễn bộ luật nào đã được ban hành?

1. Hình Thư.
2. Hình Luật.
3. Hoàng Việt luật lệ.
4. Quốc triều hình luật.

Câu 3. Thời vua Minh Mạng nước ta được chia làm bao nhiêu tỉnh?

1. 31 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên.
2. 29 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên.
3. 30 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên.
4. 41 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên.

Câu 4. Vua Gia Long đặt tên nước là "Việt Nam" vào năm nào?

1. 1804.
2. 1806.
3. 1808.
4. 1814.

Câu 5. Sự sa sút của kinh tế thương nghiệp dưới thời nhà Nguyễn dẫn đến hậu quả gì?

1. Nông nghiệp suy yếu.
2. Thủ công nghiệp kém phát triển.
3. Các đô thị ngày càng suy thoái.
4. Thương nhân bị thất nghiệp.

Câu 6. Nhà Nguyễn ban hành lại chính sách quân điền vào năm nào?

1. 1804.
2. 1806.
3. 1808.
4. 1810.

Câu 7. Nhà Nguyễn đã đối xử với Phật giáo và tín ngưỡng dân gian như thế nào?

1. Tạo điều kiện để phát triển.
2. Tìm mọi cách hạn chế.
3. Cấm đoán.
4. Coi trọng Phật giáo và các tín ngưỡng dân gian.

Câu 8. Nhà Nguyễn tổ chức kỳ thi Hương đầu tiên vào năm nào?

1. 1805.
2. 1807.
3. 1809.
4. 1811.

Câu 9. Nhà Nguyễn tổ chức kỳ thi Hội đầu tiên vào năm nào?

1. 1814.
2. 1818.
3. 1822.
4. 1826.

Câu 10. Tác phẩm Gia Định thành thông chí của

1. Trịnh Hoài Đức.
2. Phan Huy Chú.
3. Ngô Cao Lãng.
4. Đặng Xuân Bảng.

Câu 11. Về tổng thể chính sách của nhà Nguyễn về kinh tế là

1. Trọng nông, ức thương
2. Trọng thương, ức nông
3. Hạn chế phát triển các ngành nghề mới
4. Coi trọng thủ công nghiệp và thương nghiệp

Câu 12. Tổ chức các đơn vị hành chính: cả nước được chia thành ba vùng: Bắc thành, Gia Định và các trực doanh do triều đình trực tiếp quản lí. Đó là thời của:

1. Nguyễn Ánh.
2. Minh Mạng.
3. Thiệu Trị.
4. Tự Đức.

Câu 13. Đến thời Minh Mạng (1831 - 1832), bộ máy chính quyền chia cả nước thành:

1. Các châu, phủ, huyện.
2. 20 tỉnh và 3 phủ.
3. 30 tỉnh và 1 phủ.
4. 34 tỉnh và 4 phủ.

Câu 14. Chính sách ngoại giao tích cực dưới thời nhà Nguyễn là:

1. Thân với phương Tây
2. Giữ được quan hệ thân thiện với các nước láng giềng nhất là Trung Quốc.
3. Mở rộng quan hệ với nhiều nước.
4. Giao lưu với các nước tiên tiến đương thời.

Câu 15. Vì sao dưới thời nhà Nguyễn không tiếp cận được với nền công nghiệp cơ khí, dẫn đến tình trạng lạc hậu và bị cô lập?

1. Không quan tân đến phát triển các ngành khoa học tự nhiên
2. Thực hiện chính sách ngoại giao đóng cửa với phương Tây và các nước tiên tiến.
3. Không quan hệ với bên ngoài
4. Thực hiện chính sách ngoại giao “khép kín cửa”.

Câu 16. Nhà Nguyễn thực hiện chính sách "cấm đạo" đối với:

1. Phật giáo
2. Ki tô giáo
3. Hồi giáo
4. Đạo hồi

Câu 17. Việc ra lệnh đo đạc lại toàn bộ ruộng đất, lập địa bàn cho từng làng ở Bắc Hà và ban hành chính sách quân điền được thực hiện dười đời vua nào của triều Nguyễn?

1. Gia Long.
2. Minh Mạng.
3. Tự Đức.
4. Dục Đức.

Câu 18. Tên gọi khác của bộ “Hoàng triều luật lệ” là

1. Hình thư
2. Hoàng Việt luật lệ
3. Hình luật
4. Luật Hồng Đức

Câu 19. Xã hội Việt Nam thời Nguyễn ngày càng trở nên rồi ren và phức tạp như một học giả phương Tây nhận xét :

1. “đang khủng hoảng trầm trọng”.
2. “đang bế tắc toàn diện.
3. “đang lên cơn sốt trầm trọng”.
4. “đang bị giãy chết”.

Đáp án

1C	2C	3C	4A	5C	6A	7B	8B	9C	10A
11A	12A	13C	14B	15B	16B	17A	18B	19C

--------------------------------

Với nội dung bài Lịch sử 10 bài 25: Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa dưới triều Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX) các bạn học sinh cùng quý thầy cô chắc hẳn đã nắm vững được nội dung kiến thức của bài học rồi đúng không ạ? Bài viết cho chúng ta thấy được về đặc điểm, tình hình kinh tế chính trị và văn hóa dưới thời Nguyễn, nội dung xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước, chính sách ngoại giao... Bên cạnh đó còn tổng hợp các câu hỏi trắc nghiệm có đáp án kèm theo. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết tại đây nhé.

Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu Lý thuyết Lịch sử lớp 10 bài 25: Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa dưới triều Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX).Hi vọng qua bài viết bạn đọc có thể học tập tốt hơn môn Lịch sử lớp 10 nhé.Để giúp bạn đọc có thêm nhiều tài liệu học tập hơn nữa, VnDoc.com mời các bạn tham khảo thêm tài liệu học tập các môn được chúng tôi biên soạn và tổng hợp tại các mục sau: Trắc nghiệm Lịch sử 10, Giải bài tập Lịch Sử 10, Giải vở bài tập Lịch sử 10, Giải bài tập Lịch Sử 10 ngắn nhất, Giải tập bản đồ Lịch Sử 10, Tài liệu học tập lớp 10.

Để tiện trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về giảng dạy và học tập các môn học lớp 10, VnDoc mời các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và các bạn học sinh truy cập nhóm riêng dành cho lớp 10 sau: Nhóm Tài liệu học tập lớp 10. Rất mong nhận được sự ủng hộ của các thầy cô và các bạn.