Liệu Trung Quốc Có "vượt Ranh Giới" Với Đài Loan? - NHK

Cựu Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Tanaka Hitoshi nói rằng hiện nay ít khả năng xảy ra một chiến dịch quân sự của Trung Quốc, chủ yếu vì lý do kinh tế. Ông nói rằng Chủ tịch Tập Cận Bình dựa vào tăng trưởng kinh tế để thu hút người dân ủng hộ Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Trường hợp của Nga mang tính răn đe, qua việc Moscow phải đối mặt với các lệnh trừng phạt kinh tế nghiêm trọng từ các nước phương Tây và Nhật Bản vì xâm lược Ukraine.

Nếu Trung Quốc xúc tiến bất kỳ kế hoạch nào nhằm kiểm soát Đài Loan bằng vũ lực, thì Trung Quốc cũng sẽ phải hứng chịu các lệnh trừng phạt từ cộng đồng quốc tế. Mục tiêu tăng trưởng kinh tế vốn là ưu tiên hàng đầu của Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng lớn.

Tình huống bất ngờ Đài Loan chỉ là vấn đề thời gian

Tuy nhiên, một số chuyên gia chính sách đối ngoại vẫn lo ngại rằng Trung Quốc đang chuẩn bị sẵn sàng cho một chiến dịch quân sự chống lại Đài Loan.

Trong đó, có cựu Đại sứ Takamizawa Nobushige cùng phái đoàn Nhật Bản tham dự Hội nghị Giải trừ quân bị. Ông Takamizawa nói rằng điều cần thiết là phải hiểu cách nghĩ của các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc, bởi vì điều mà bên ngoài thấy có vẻ khó tin thì lại chắc chắn xảy ra nếu được diễn giải theo logic của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Ông Kanehara Nobukatsu, cựu Trợ lý Phó chánh Văn phòng Nội các, phân tích logic của Đảng Cộng sản Trung Quốc từ quan điểm lịch sử cận đại. Đảng Cộng sản Trung Quốc coi Đài Loan là lãnh thổ bị Nhật Bản chiếm vào năm 1895 sau Chiến tranh Trung - Nhật. Sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, Đài Loan nằm dưới sự kiểm soát của Trung Quốc Quốc dân Đảng do Tưởng Giới Thạch lãnh đạo, người đã chạy trốn sang Đài Loan sau khi thua các lực lượng Đảng Cộng sản Trung Quốc trong cuộc nội chiến ở đại lục. Đó là lý do tại sao họ coi việc thống nhất Đài Loan là một sứ mệnh lịch sử.

Đài Loan hiện do Tổng thống Thái Anh Văn lãnh đạo, Đảng Dân Tiến của bà có mối quan hệ căng thẳng với Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Ông Kanehara nói rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc coi việc khôi phục quyền kiểm soát Đài Loan thậm chí còn có giá trị hơn Hong Kong vốn bị Anh chiếm trong Chiến tranh Nha phiến và được trả lại cho Trung Quốc vào năm 1997, vì Đài Loan chịu ảnh hưởng của Mỹ suốt từ năm 1945.

Đảng Cộng sản Trung Quốc đã quyết tâm sẽ đạt ngang tầm hoặc mạnh hơn Mỹ vào năm 2049, năm kỷ niệm 100 năm thành lập đảng.

Cựu Thứ trưởng Ngoại giao Tanaka nói rằng trước mắt ít khả năng xảy ra nhưng "Ban lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc nhận định việc thống nhất Đài Loan không phải là vấn đề có tiến hành hay không, mà là tiến hành khi nào, từ nay cho đến năm 2049".

Phân tích: Masuda Tsuyoshi, Bình luận viên chính trị cấp cao của NHK

Rất ít khả năng xảy ra, nhưng nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan, Nhật Bản sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Các đảo phía Nam của Nhật Bản có thể nằm trong vùng chiến sự tiềm tàng.

Trong số các chuyên gia ngoại giao và an ninh mà tôi đã phỏng vấn, nhiều người cho rằng khác với tình huống Ukraine, Mỹ sẽ điều quân đến bảo vệ Đài Loan vì tầm quan trọng chiến lược của Đài Loan. Lực lượng Mỹ có căn cứ tại Nhật Bản theo hiệp ước an ninh Nhật - Mỹ, và Nhật Bản có thỏa thuận cung cấp hỗ trợ hậu cần.

Trong trường hợp như vậy, với lý do quân sự, Trung Quốc có thể cô lập Đài Loan bằng cách cắt đứt liên lạc trên không và trên biển, và thiết lập một khu vực tác chiến rộng lớn xung quanh.

Đảo Yonaguni nằm ở cực Tây của Nhật Bản, trong chuỗi đảo Sakishima và chỉ cách Đài Loan có hơn 110km. Lãnh hải và không phận của Nhật Bản có thể trở thành vùng chiến sự.

Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản có căn cứ trên các đảo Yonaguni, Ishigaki và Miyako. Cựu Trợ lý Phó chánh Văn phòng Nội các Kanehara nói rằng sẽ không có gì ngạc nhiên nếu Trung Quốc tìm cách vô hiệu hóa các căn cứ của Lực lượng Phòng vệ, và trong trường hợp xấu nhất là xâm lược các đảo này.

Mặc dù khó xảy ra nhưng đây là tình huống mà Nhật Bản nên chuẩn bị trước.

Trong khi đó, một số thành viên của Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền của Nhật Bản cho rằng mức độ hợp tác hiện nay giữa Nhật Bản, Mỹ và Đài Loan là chưa đủ. Họ nói rằng dường như không có nhận định chung về tình hình và các mục tiêu chiến lược. Họ cho rằng cần phải có loại hình khuôn khổ nào đó để thảo luận về những vấn đề này.

Chính phủ Nhật Bản cũng nên xem xét nghiêm túc cách thức bảo vệ và sơ tán cư dân trên quần đảo Sakishima trong trường hợp khẩn cấp.

Chính phủ cũng cần chuẩn bị cho tình huống một số lượng lớn người di tản từ Đài Loan đến Nhật Bản, giống như hàng triệu người đã tháo chạy từ Ukraine sang Ba Lan.

Các nỗ lực ngoại giao vẫn là quan trọng, và Nhật Bản phải đoàn kết với các nước để chống lại sự hung hăng của Trung Quốc và thuyết phục Bắc Kinh rằng sẽ không giành được gì từ việc xâm lược Đài Loan.