Linh Thiêng Chùa Bái Đính Cổ Tọa Lạc Giữa Lòng Núi Hơn 1.000 Năm

2Ngược dòng thời gian tìm về giai đoạn Chùa Bái Đính cổ chính thức được khởi công

Chùa Bái Đính cổ tọa lạc nơi cửa ngõ phía Tây của Cố đô Hoa Lư và nằm vắt vẻo nơi sườn núi Bái Đính giữa chung quanh là những thung lũng mênh mông, bạt ngàn tươi tốt cùng những đầm nước, hồ lăn tăn sóng gợn và cả những ngọn núi đá vôi oai vệ. Với cảnh sắc non nước hữu tình cùng những giá trị tâm linh to lớn, chùa đã luôn là một trong những điểm tham quan tại Ninh Bình được bao người yêu mến.

Ít ai ngờ rằng, ngôi chùa cổ này đã tồn tại hơn 1000 năm giữa vùng đất cố đô, đồng thời là ‘vị chứng nhân lịch sử’ dõi theo bao thăng trầm của cả ba triều đại phong kiến lớn ngày trước, gồm triều nhà Đinh, nhà Tiền Lê và nhà Lý. 

Chùa chính thức được đặt những viên đá đầu tiên vào năm 1136, do Thiền sư Nguyễn Minh Không sáng lập. Bởi thế nên ngôi chùa cổ này chính là nơi gắn liền với những giai thoại và các tích xưa cũ về vị thiền sư vang danh khắp cả trời Nam ngày trước. Chính ông là vị cao tăng đã đặt nền móng cho Phật giáo, đồng thời cho tiến hành xây dựng tượng Phật và khai mở miền đất Phật ở chốn này. 

Tương truyền rằng vào thời Lý, ông đã đến núi Bái Đính với ý định tìm thuốc chữa bệnh cho nhà vua. Khi đi ngang qua ngọn núi này, ông nhận ra đây là vùng đất tiên cảnh, có thế núi hướng về phía Tây như đang chầu đất Phật vậy. Ngoài ra, dọc khắp rừng núi ở nơi này cũng sở hữu muôn vàn cỏ cây thuốc quý, thế nên thiền sư đã quyết định dừng chân tu tập và xây chùa tại đây.

Sở dĩ chùa được đặt tên là Bái Đính là bởi vì, theo quan niệm người xưa, Bái có nghĩa là lễ bái, cúng bái đất thời, Tiên Phật. Trong khi đó, Đính lại có nghĩa là đỉnh, là tọa lạc nơi cao. Bởi thế nên Bái Đính chó nghĩa là cúng bái trời đất, Tiên Phật ngự ở trên cao. Ngoài ra, tên chùa còn có ý nghĩa là hướng về núi Đính – ngọn núi gắn liền với những sự kiện oai hùng của lịch sử nước ta thời kỳ trước. 

Vào khoảng thời gian Đinh Tiên Hoàng đứng lên dẹp loạn 12 sứ quân và lên ngôi Hoàng đế, ông đã đến nơi Chùa Bái Đính cổ tọa lạc để lập đàn tế trời, cầu mưa thuận gió hòa, quốc thái dân yên và phong hầu bái tướng sĩ. Sau này, vua Quang Trung cũng đã chọn ngọn núi thiêng này làm nơi lập đàn tế cờ, động viên tướng sĩ trước khi tiến hành cuộc hành quân thần tốc ra Hoàng thành Thăng Long, đại phá quân Thanh. 

Sau này, khi lên vãn cảnh chùa, vua Lê Thánh Tông đã tạc một bài thơ chữ Hán ca ngợi vẻ đẹp nơi đây. Nôm na trong bài thơ có câu ngụ ý rằng:

“Đỉnh sơn danh tiếng thật cao xa

Che chở kinh thành tự thửa xưa

Nhân kiệt địa linh nên vượng khí

Núi thiêng cảnh đẹp vững sơn hà.”

Chùa sở hữu diện tích 27ha, nằm cách khu điện Tam Thế của ngôi chùa mới khoảng độ 800m về phía Nam. Trong khuôn viên chùa ngày nay vẫn còn đó những di tích lịch sử như Hang Sáng, Hang Tối, đền thờ Thánh Nguyễn, đền thờ Thần Cao Sơn, Giếng Ngọc, v.v. Ngày này, tổng thể kiến trúc của Chùa Bái Đính cổ vẫn còn đó, dẫu thời gian thoi đưa, dẫu vùng đất này đã chứng kiến bao thăng trầm của lịch sử nước nhà thì Chùa Bái Đính cổ vẫn oai linh đứng vững mặc cho sương gió bụi trần.