Loại Bỏ Dứt điểm Bếp Than Tổ Ong - Báo Nhân Dân

Biết độc hại nhưng vẫn dùng

Từ lâu, các chuyên gia môi trường đã cảnh báo, khói bụi từ bếp than tổ ong là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng trực tiếp sức khỏe người dân và cần phải được loại bỏ. Một bếp than tổ ong có thể không lớn, nhưng nếu hàng chục nghìn bếp than tổ ong cùng sử dụng sẽ tiêu thụ hàng trăm tấn than mỗi ngày, từ đó phát thải lượng lớn khí CO₂ và khí độc CO, cùng các loại khí SO₂, SO4, Nox, bụi mịn PM2.5… ra môi trường. Do đó, việc sử dụng bếp than tổ ong không còn phù hợp đời sống đô thị hiện đại.

Về khía cạnh sức khỏe, khi hít phải các loại khí độc trên trong thời gian dài sẽ gây ra những bệnh về hô hấp, ảnh hưởng chức năng phổi, gây tổn thương hệ thần kinh và suy giảm khả năng miễn dịch. Ngoài ra, bếp than tổ ong đặt bừa bãi trên vỉa hè, dưới lòng đường… cũng gây cản trở các hoạt động giao thông của người dân và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn về phòng cháy, chữa cháy. Không chỉ thế, khói bếp than đôi khi còn là nguyên nhân gây ra mâu thuẫn giữa hàng xóm láng giềng, nhất là trong điều kiện không gian sống chật hẹp.

Những năm trước, không ít lần người dân sống ở ngõ chợ Đồng Xuân tìm đến cơ quan chức năng phản ánh việc hàng xóm sử dụng bếp than tổ ong quá nhiều khiến người dân chung quanh bị ảnh hưởng. Nguyên nhân xuất phát từ các hộ gia đình kinh doanh ăn uống tại khu vực chợ đêm Đồng Xuân đã biến lối đi chung của khu phố làm nơi sơ chế thức ăn, nấu nướng. Đặc biệt, việc đun nấu bằng bếp than tổ ong khiến nhiều người dân trong ngõ thường xuyên có cảm giác mệt mỏi, khó thở. Bằng các hình thức khác nhau, người dân quanh đó góp ý, động viên những gia đình kinh doanh không dùng bếp than tổ ong nữa mà sử dụng các loại bếp thân thiện môi trường, qua đó bảo đảm sức khỏe cho chính mình và bà con lối xóm. Tuy nhiên, những gia đình này không những không tiếp thu, mà còn bày tỏ thái độ không hợp tác nên nhiều hộ luôn phải khép cửa để tránh mùi khói than.

Không riêng khu vực phố cổ, nhiều khu tái định cư hoặc ngay cả những khu đô thị mới tại Hà Nội cũng có tình trạng sử dụng bếp than tổ ong ở ban-công để đun nước, nấu nướng. Ngay dưới chân những tòa nhà, nhiều nhà hàng, quán ăn vẫn sử dụng, mặc kệ ô nhiễm cùng sự khó chịu của cư dân sinh sống cùng tòa nhà. Người dân phản ánh đến chính quyền nhưng chuyện đâu lại vào đó.

Quy định đã có, nhưng…

Để quyết tâm giảm nguồn ô nhiễm từ than tổ ong, Chỉ thị 15/CT-UBND của TP Hà Nội quy định rõ việc thay thế và loại bỏ toàn bộ việc sử dụng than tổ ong làm nhiên liệu trong sinh hoạt, kinh doanh dịch vụ tại 30/30 quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố. Theo đó, từ 1-1-2021, việc sử dụng than tổ ong trong sinh hoạt và kinh doanh dịch vụ phải chấm dứt hoàn toàn. Dẫu vậy, đến nay, ở nhiều nơi người ta vẫn sử dụng bếp than tổ ong, bất chấp quy định cấm.

Báo cáo của Chi cục Bảo vệ môi trường Hà Nội về việc triển khai Chỉ thị số 15 cho thấy, tính đến quý III - 2020, Hà Nội còn hơn 11.000 bếp than tổ ong, sau khi đã loại bỏ được gần 44.000 bếp (giảm hơn 79% so năm 2017). Báo cáo cũng chỉ ra, việc loại bỏ bếp than tổ ong đã giúp giảm tiếp xúc các chất ô nhiễm không khí từ nấu ăn cho 160.000 gia đình ở Hà Nội. Thế nhưng, vì có giá thành rẻ nên đến nay một bộ phận hộ gia đình, hộ kinh doanh vẫn thường xuyên sử dụng loại bếp này để tiết kiệm chi phí sinh hoạt. Tại các khu chợ dân sinh, chợ tạm…, những bếp than tổ ong vẫn xuất hiện, thỉnh thoảng lại nghi ngút khói gây khó chịu cho những người chung quanh.

Xóa bỏ bếp than tổ ong là một trong những mục tiêu của Hà Nội để góp phần giảm tình trạng ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, theo lãnh đạo TP Hà Nội, nếu chỉ bằng quyết định hành chính thì khó có thể chấm dứt việc sử dụng than tổ ong cũng như việc đốt rơm rạ trên địa bàn, mà phải có chính sách hỗ trợ, vận động nhân dân thực hiện… Theo Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Trọng Đông, UBND TP Hà Nội giao UBND các quận, huyện, thị xã tổ chức kiểm tra, không để tái diễn việc sử dụng bếp than tổ ong, hạn chế đốt rơm rạ, phụ phẩm cây trồng và chất thải không đúng nơi quy định; tăng cường rà soát, kiểm soát các cơ sở sản xuất bếp, vận động, hỗ trợ các cơ sở sản xuất này chuyển đổi loại hình kinh doanh sản xuất nhằm bảo đảm hoàn thành mục tiêu loại bỏ hoàn toàn bếp than tổ ong trên địa bàn thành phố.

Bài & ảnh: THANH TÙNG