LOÀI CUỐN CHIẾU MỚI ĐƯỢC PHÁT HIỆN Ở TÂY NGUYÊN

Cuốn chiếu là các động vật chân khớp (Athropoda), phân ngành nhiều chân (Myriapoda), lớp Chân kép (Diplopoda) bởi vì mỗi đốt trên cơ thể đều có 2 cặp chân trừ những đốt gần đầu. Cuốn chiếu ăn vụn hữu cơ, phần lớn chúng ăn các lá cây khô mục và các phần khô mục khác của thực vật, khi ăn chúng dùng nước bọt làm ẩm và mềm các thức ăn sau đó cắn nhai bằng hàm cặp. Việc phân giải vụn hữu cơ của cuốn chiếu vô cùng có lợi đối với hệ sinh thái, giúp nhanh chóng chuyển hóa vụn hữu cơ thành các phần nhỏ hơn cho các loại vi sinh phân giải thành chất dinh dưỡng trả lại cho đất. Đôi khi, cuốn chiếu có thể gây hại cho cây trồng, nhất là cây trồng trong các nhà kính, khi chúng ăn các cây con mới nảy mầm.

Cuối năm 2020, Jérôme Constant, một nhà côn trùng học của Viện Nghiên cứu Khoa học Hoàng gia Bỉ cùng các đồng nghiệp quốc tế (Thái Lan, Nga, Áo, Đan Mạch) đã tìm ra loài cuốn chiếu mới với tên khoa học là Alienostreptus bicoloripes tại những khu rừng ở Gia Lai (Kon Chư Răng). Chúng còn một cái tên khác được đặt theo những cặp chân rực lửa của chúng - “Ghost Rider”.

Ở loài Alienostreptus bicoloripes, con đực có 58 – 60 đốt thân, dài 16 – 17 cm, đường kính 1.03 – 1.05 cm; con cái có 59-60 đốt thân, dài 16 – 18 cm, đường kính 1.34 – 1.39 cm. Loài cuốn chiếu mới này có thân màu đen, nâu; những cặp chân sặc sỡ màu hồng và vàng rất nổi bật. Đây là sự đặc biệt của loài này và có lẽ đây là sự cảnh báo rằng loài này có độc. Tuy vậy đây cũng chỉ là giả thuyết vì hầu hết những loài cuốn chiếu cũng đều có độc, thậm chí có những loài bắn ra những chất dịch gây khó chịu khi bị nguy hiểm.

Thêm một điều thú vị nữa là hình thái của loài mới được tìm thấy ở Gia Lai lại khá giống với một loài cuốn chiếu khác ở Borneo (chỉ có ảnh chứ không có mẫu vật và chưa được định danh). Tuy vậy, sự xa cách của vị trí địa lý (khoảng 1500 km), sự khác biệt về màu sắc và sự khác biệt vị trí của những tấm đệm mềm trên chân của con đực làm các nhà khoa học kết luận hai loài là khác nhau.

Việc phát hiện loài cuốn chiếu mới cho thấy còn rất nhiều loài động vật chúng ta chưa khám phá trên thế giới, đặc biệt là những nhóm ít nhận được sự chú ý như côn trùng, nhiều chân.

Alienostreptus bicoloripes, con cái, thu nhận ở khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng, tỉnh Gia Lai

Tin: Hà Thanh Thịnh

Nguồn tin:

Pimvichai P., Akkari N., Semenyuk I., Constant J., Enghoff H. (2020), “A strikingly coloured new giant millipede from Vietnam has copycat in Borneo (Diplopoda, Spirostreptida, Harpagophoridae)”, European  Journal of Taxonomy, 722, 1–15. https://doi.org/10.5852/ejt.2020.722.1129.