Lý Do Diễn Viên Hài đắc Cử Tổng Thống Ukraine - VnExpress

Diễn viên hài Volodymyr Zelensky, 41 tuổi, đánh bại đối thủ là Tổng thống đương nhiệm Ukraine Petro Poroshenko, 53 tuổi, trong cuộc bầu cử ngày 21/4. Ông dự kiến nhậm chức tổng thống Ukraine vào ngày 3/6.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Poroshenko nhiều lần cố gắng thuyết phục người Ukraine rằng đây là cuộc bầu cử thực tế chứ không phải là bộ phim, người đứng đầu đất nước cần nhiều phẩm chất hơn là sự hài hước và gần gũi.

Tuy nhiên, Zelensky, người không có kinh nghiệm chính trị, vẫn giành chiến thắng áp đảo. Giới chuyên gia cho rằng ông nhận được nhiều ủng hộ vì người Ukraine đang quá thất vọng về tình hình chính trị, cuộc chiến với quân nổi dậy, nghèo đói và tham nhũng.

"Về cơ bản, mọi người bỏ phiếu chống lại Tổng thống Petro Poroshenko chứ không phải cho Zelensky", Oleksandr Paskhaver, nhà kinh tế người Ukraine và là cựu cố vấn của tổng thống, nói.

Những người ủng hộ Poroshenko thường ca ngợi rằng ông có công xây dựng lại quân đội quốc gia và giúp người Ukraine được miễn thị khi thực đến châu Âu. Tuy nhiên, những người chỉ trích Poroshenko cho rằng ông đã không làm đủ để giải quyết nạn tham nhũng, cải thiện mức sống hay giữ vững thượng tôn pháp luật.

Các nhà vận động chống tham nhũng thường xuyên hứng chịu các cuộc hành hung và tấn công. Kateryna Gandzyuk, nhà hoạt động chống tham nhũng 33 tuổi, đã chết vào tháng 11 năm ngoái, vài tháng sau khi bị những kẻ tấn công đổ một lít axit vào người.

Zelensky là người gốc Do Thái đến từ thành phố công nghiệp Krivy Rig. Ông tốt nghiệp ngành luật nhưng đi theo con đường giải trí, biến đoàn hài kịch Kvartal 95 của mình thành doanh nghiệp lớn và trở thành triệu phú USD.

Ông đóng vai chính trong series truyền hình "Đầy tớ của nhân dân", hóa thân thành một giáo viên bất ngờ trở thành tổng thống sau khi nổi tiếng trên mạng vì kịch liệt chỉ trích nạn tham nhũng ở Ukraine. Bộ phim ra mắt năm 2015 và đang ở mùa thứ ba.

Với chiến thắng của mình, Zelensky đã xóa nhòa ranh giới giữa hư cấu và thực tế. Volodymyr Fesenko, giám đốc trung tâm nghiên cứu Penta ở Kiev, cho rằng Zelensky được nhiều người ủng hộ vì ông là "minh chứng sống cho thấy ai cũng có thể trở thành tổng thống".

Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy Zelensky nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ người dân ở nhiều khu vực và nhiều nhóm tuổi. "Ông ấy là tấm gương mà nhìn vào đó, mọi người đều thấy những gì họ muốn thấy", nhà phân tích chính trị Anatoliy Okstysyuk nói.

Chân dung diễn viên hài trở thành Tổng thống Ukraine

Zelensky chưa đưa ra chương trình nghị sự cụ thể nhưng khẳng định sẽ yêu cầu Putin "chấm dứt chiếm đóng lãnh thổ Ukraine", ám chỉ việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014. Ông cũng cam kết duy trì lập trường thân phương Tây từ thời Poroshenko. Diễn viên hài có thể tận dụng việc ông không có kinh nghiệm chính trị để thúc đẩy cải cách chống tham nhũng.

Tuy nhiên, một số người lo ngại Zelensky có thể là "bù nhìn" cho nhà tài phiệt gây tranh cãi Igor Kolomoisky, chủ sở hữu 1+1 - kênh phát sóng phim "Đầy tớ của nhân dân". Kolomoysky là một trong những người giàu nhất Ukraine, từng là thống đốc một khu vực vào đầu nhiệm kỳ của Poroshenko nhưng buộc phải từ chức sau tranh cãi liên quan đến công ty dầu mỏ nhà nước. Ông đang sống ở Israel.

Zelensky bác bỏ lập luận này và tuyên bố sẽ bỏ tù Kolomoysky nếu phát hiện ông vi phạm pháp luật.

Nhà phân tích chính trị Oleksandr Medvedev cho rằng Zelensky đối mặt với thách thức là mức hảo cảm người Ukraine dành cho ông có thể không kéo dài lâu. Cử tri thường mong đợi cải cách diễn ra nhanh chóng trong vài tháng đầu tiên. Nếu không làm được điều đó, sau khoảng 6 - 9 tháng, họ sẽ chỉ trích ông.

Kể từ khi Ukraine độc lập vào năm 1991, họ đã có 5 tổng thống và trải qua hai cuộc nổi dậy vào năm 2004 và 2014.

"Việc hài lòng rồi lại nhanh chóng không hài lòng với giới chức là chuyện bình thường ở đây", Paskhaver nói. "Zelensky sẽ đối mặt với các vấn đề sớm hơn so với những người khác vì ông ấy thiếu kinh nghiệm".

Phương Vũ (Theo AFP)

• Diễn viên hài thắng cử tổng thống Ukraine