Lý Thuyết Thống Nhất Lớn – Wikipedia Tiếng Việt

Bước tới nội dung

Nội dung

chuyển sang thanh bên ẩn

• Đầu
• 1 Tham khảo
• 2 Liên kết ngoài

• Bài viết
• Thảo luận

Tiếng Việt

• Đọc
• Sửa đổi
• Sửa mã nguồn
• Xem lịch sử

Công cụ Công cụ chuyển sang thanh bên ẩn Tác vụ

• Đọc
• Sửa đổi
• Sửa mã nguồn
• Xem lịch sử

Chung

• Các liên kết đến đây
• Thay đổi liên quan
• Liên kết thường trực
• Thông tin trang
• Trích dẫn trang này
• Tạo URL rút gọn
• Tải mã QR

In và xuất

• Tạo một quyển sách
• Tải dưới dạng PDF
• Bản để in ra

Tại dự án khác

• Wikimedia Commons
• Khoản mục Wikidata

Giao diện chuyển sang thanh bên ẩn Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Mô hình Chuẩn của vật lý hạt
Hạt sơ cấp trong Mô hình Chuẩn
Tổng quanVật lý hạtMô hình ChuẩnLý thuyết trường lượng tử Thuyết Gauge Phá vỡ đối xứng tự phát Cơ chế Higgs
Thành phầnTương tác điện yếu Thuyết sắc động lực học lượng tử Ma trận CKMCông thức toán học
Giới hạnStrong CP problemHierarchy problemDao động neutrinosPhysics beyond the Standard Model
Khoa học giaRutherford · Thomson · Chadwick · Bose · Sudarshan · Davis Jr. · Anderson · Fermi · Dirac · Feynman · Rubbia · Gell-Mann · Kendall · Taylor · Friedman · Powell · P. W. Anderson · Glashow · Iliopoulos · Maiani · Meer · Cowan · Nambu · Chamberlain · Cabibbo · Schwartz · Perl · Majorana · Weinberg · Lee · Ward · Salam · Kobayashi · Maskawa · Dương Chấn Ninh · Yukawa · 't Hooft · Veltman · Gross · Politzer · Wilczek · Cronin · Fitch · Vleck · Higgs · Englert · Brout · Hagen · Guralnik  · Kibble  · Santiago Antunez de Mayolo · César Lattes
x t s

Lý thuyết thống nhất lớn, hay Thuyết thống nhất, được hình thành trong tiến trình mở rộng mô hình chuẩn của vật lý hạt. Mô hình chuẩn đã miêu tả chính xác các quan sát thu được tính đến nay, nhưng nó đã bỏ ngỏ những câu hỏi mang tính chất cơ bản, một trong số đó chính là việc tại sao tự nhiên lại cần đến 4 lực cơ bản mà không phải là 1, và tại sao độ lớn, cùng các tính chất, của chúng lại khác biệt đến vậy. Sự thành công của việc thống nhất tương tác điện từ và tương tác yếu trong thuyết điện-yếu đã dẫn đến những nỗ lực nhằm thống nhất tương tác mạnh và sau cùng là lực hấp dẫn vào làm một, với tên gọi là Lý thuyết thống nhất lớn, hay GUT (viết tắt từ tiếng Anh, Grand Unification Theory). Như trong thuyết điện yếu, sự chênh lệch về độ lớn của các mức năng lượng, dưới mức năng lượng nghỉ của các boson trung gian được miêu tả bằng việc phá vỡ đối xứng tức thời. Thuyết GUT đồng thời cũng giải thích sự tương đồng giữa điện tích electron và điện tích proton.

Điểm nổi bật của thuyết GUT chính là các hằng số cặp của cả bốn tương tác đều có cùng một giá trị, gần bằng với hằng số mạng tinh thể ở mức năng lượng cao.

Tuy nhiên mức năng lượng thống nhất trong lý thuyết lên đến 1015 GeV trong khi các máy gia tốc hiện tại mới chỉ đạt tới 3×103 GeV. Vì vậy, cần có một sự tiến bộ lớn trong công nghệ để thực hiện được những thí nghiệm kiểm chứng cho thuyết GUT.

Sơ đồ sự thống nhất các lực căn bản

Lực điện	Lực từ	Lực tương tác yếu	Lực tương tác mạnh	Lực hấp dẫn
Lực điện từ
Điện động lực học lượng tử			Sắc động lực học lượng tử	Thuyết tương đối rộng
Thuyết điện-yếu
Lý thuyết thống nhất lớn				Hấp dẫn lượng tử
Thuyết Vạn vật

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

Bài viết về chủ đề vật lý này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

x t s Các ngành vật lý học
Phạm vi	Vật lý ứng dụng Vật lý thực nghiệm Vật lý lý thuyết
Năng lượng,Chuyển động	Cơ học cổ điển Cơ học Lagrange Cơ học Hamilton Cơ học môi trường liên tục Cơ học thiên thể Cơ học thống kê Nhiệt động lực học Cơ học chất lưu Cơ học lượng tử
Sóng và Trường	Trường hấp dẫn Trường điện từ Lý thuyết trường lượng tử Thuyết tương đối Thuyết tương đối hẹp Thuyết tương đối rộng
Khoa học vật lý và Toán học	Vật lý máy gia tốc Âm học Vật lý thiên văn Vật lý Mặt Trời Vật lý thiên văn hạt nhân Vật lý không gian Vật lý sao Vật lý nguyên tử, phân tử, và quang học Vật lý hóa học Vật lý tính toán Vật lý vật chất ngưng tụ Vật lý chất rắn Vật lý kỹ thuật số Vật lý kỹ thuật Vật lý vật liệu Vật lý toán Vật lý hạt nhân Quang học Quang học phi tuyến Quang học lượng tử Vật lý hạt Vật lý hạt thiên văn Phenomenology Plasma Vật lý polymer Vật lý thống kê
Vật lý / Sinh học / Địa chất học / Kinh tế học	Lý sinh học Cơ học sinh học Vật lý y khoa Vật lý thần kinh Vật lý nông học Vật lý đất Vật lý khí quyển Vật lý đám mây Vật lý kinh tế Vật lý xã hội Địa vật lý Tâm vật lý học

x t s Mô hình Chuẩn
Cơ sở	Vật lý hạt Fermion Boson gauge Hạt Higgs Lý thuyết trường lượng tử Lý thuyết Gauge Tương tác mạnh Màu tích Thuyết sắc động lực học lượng tử Mô hình Quark Tương tác điện yếu Tương tác yếu Điện động lực học lượng tử tương tác Fermi Weak hypercharge Weak isospin
Thành phần	Ma trận CKM Spontaneous symmetry breaking Cơ chế Higgs Mathematical formulation of the Standard Model
Beyond theStandard Model	Evidence Hierarchy problem Vật chất tối Hằng số vũ trụ Strong CP problem Dao động neutrino Theories Technicolor Kaluza–Klein theory Lý thuyết thống nhất lớn Thuyết vạn vật Siêu đối xứng MSSM Superstring theory Supergravity Hấp dẫn lượng tử Lý thuyết dây Lý thuyết hấp dẫn lượng tử vòng Causal dynamical triangulation Canonical quantum gravity Superfluid vacuum theory Twistor theory
Thí nghiệm	Gran Sasso INO LHC SNO Super-K Tevatron

Cơ sở dữ liệu tiêu đề chuẩn
Quốc tế	GND
Quốc gia	Hoa Kỳ Nhật Bản Israel
Khác	Yale LUX

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Lý_thuyết_thống_nhất_lớn&oldid=66259522” Thể loại:

• Sơ khai vật lý
• Vật lý hiện đại
• Vật lý hạt
• Vật lý lý thuyết
• Vũ trụ học vật lý

Thể loại ẩn:

• Tất cả bài viết sơ khai

Tìm kiếm Tìm kiếm Đóng mở mục lục Lý thuyết thống nhất lớn 36 ngôn ngữ Thêm đề tài