Ma-thi-ơ 5-7 BPT - Chúa Giê-xu Dạy Dỗ Dân Chúng - Bible Gateway

Chúa Giê-xu dạy dỗ dân chúng(A)

5 Khi Chúa Giê-xu nhìn thấy đám đông thì Ngài lên ngồi trên một ngọn đồi. Các môn đệ đến với Ngài, 2 rồi Ngài bắt đầu dạy dỗ:

3 “Phúc cho những ai đang nghèo khó về tâm linh [a],vì nước thiên đàng thuộc về họ.4 Phúc cho những ai đang buồn bã,vì Thượng Đế sẽ an ủi họ.5 Phúc cho những ai khiêm nhường,vì họ sẽ nhận được đất. [b]6 Phúc cho những ai lúc nào cũng cố gắng làm điều phải [c],vì Thượng Đế sẽ thỏa mãn họ.7 Phúc cho những ai tỏ lòng nhân ái đối với kẻ khác,vì Thượng Đế cũng sẽ tỏ lòng nhân ái đối với họ.8 Phúc cho những ai có tư tưởng trong sạch,vì sẽ được ở với Thượng Đế.9 Phúc cho những ai mang lại hòa thuận,vì Thượng Đế sẽ gọi họ là con cái Ngài.10 Phúc cho những ai bị ngược đãi vì làm điều phải,vì nước thiên đàng là của họ.

11 Người ta sẽ nhục mạ và làm tổn thương các con. Họ sẽ lấy mọi điều xấu vu cáo các con vì các con theo ta. Nhưng khi họ làm như thế thì các con có phúc. 12 Hãy hớn hở vui mừng lên, vì có một phần thưởng rất lớn đang dành cho các con trên thiên đàng. Vì họ cũng đã ngược đãi các nhà tiên tri sống trước các con như vậy.”

Các con là muối và ánh sáng(B)

13 “Các con là muối của đất. Nhưng nếu muối mất vị mặn thì sẽ không thể nào làm cho mặn lại được. Muối đó hoàn toàn vô dụng, chỉ có thể ném bỏ để người ta dẫm lên thôi.

14 Các con là ánh sáng chiếu cho thế giới. Các con là cái thành xây trên núi, không thể bị che khuất được. 15 Không ai thắp đèn rồi đem giấu dưới cái chậu, nhưng người ta đặt trên chân đèn, để nó chiếu sáng mọi người trong nhà. 16 Cũng thế, các con phải làm ánh sáng cho người khác. Hãy sống cách nào để người ta thấy những việc phúc đức các con làm mà ca ngợi Cha các con trên trời.

Luật pháp quan trọng như thế nào

17 Đừng tưởng rằng ta đến để phá luật pháp Mô-se và lời dạy của các nhà tiên tri. Ta đến không phải để phá, mà để hoàn thành những gì luật pháp và các nhà tiên tri nói. 18 Ta bảo thật, sẽ không có một điều gì trong luật pháp biến mất đi cho đến khi không còn trời đất nữa. Dù một chấm một nét cũng không bay mất, cho đến khi mọi việc được hoàn thành. 19 Ai không tuân giữ điều nhỏ nhất trong luật pháp và dạy người ta như thế sẽ là người thấp kém nhất trong nước thiên đàng. Còn ai vâng giữ luật pháp và dạy người ta vâng theo sẽ được tôn trọng trong nước thiên đàng. 20 Ta bảo các con phải sống tốt hơn những người Pha-ri-xi và các giáo sư luật, nếu không các con không thể nào vào nước thiên đàng được đâu.

Chúa Giê-xu dạy về tính nóng giận

21 Các con có nghe người ta dạy dân chúng từ xưa, ‘Ngươi không được giết người. [d] Ai giết người sẽ bị xét xử.’ 22 Nhưng ta bảo các con, ai tức giận anh chị em [e] mình sẽ bị xét xử. Ai nói xấu anh chị em mình phải bị hội đồng cao cấp Do-thái xét xử. Còn ai gọi người khác là đồ điên, thì đáng bị lửa địa ngục trừng phạt.

23 Khi các con dâng của lễ cho Thượng Đế nơi bàn thờ, mà nhớ lại rằng anh chị em mình còn có điều gì nghịch với mình, 24 thì hãy để của lễ nơi bàn thờ, trở về giảng hòa cùng anh chị em mình trước đã, rồi sau đó hãy dâng của lễ.

25 Nếu kẻ thù lôi các con ra tòa, hãy làm hòa với họ ngay trước khi đến tòa. Nếu không, kẻ thù các con sẽ giao các con cho quan tòa, quan tòa giao cho người cai ngục tống giam các con. 26 Ta bảo thật, chừng nào chưa trả hết đồng tiền cuối cùng, thì các con không thể bước chân ra khỏi tù được đâu.

Chúa Giê-xu dạy về tội nhục dục

27 Các con có nghe nói, ‘Ngươi không được phạm tội ngoại tình.’ [f] 28 Nhưng ta bảo các con, ai nhìn đàn bà mà động lòng dục với người ấy thì trong tâm trí xem như đã phạm tội ngoại tình với người đàn bà ấy rồi. 29 Nếu mắt phải của các con xui khiến các con phạm tội, thì hãy móc và ném nó đi. Chẳng thà thiếu mất một phần cơ thể, còn hơn toàn thân thể bị ném vào hỏa ngục. 30 Nếu tay phải các con xui khiến các con phạm tội, hãy chặt nó và ném bỏ đi. Chẳng thà thiếu mất một phần cơ thể, còn hơn cả thân thể đi vào hỏa ngục.

Chúa Giê-xu dạy về sự ly dị(C)

31 Có lời viết, ‘Ai ly dị vợ mình thì phải cho người ấy giấy ly hôn.’ [g] 32 Nhưng ta bảo các con: Ai ly dị vợ mình là làm cho người đàn bà ấy phạm tội ngoại tình. Chỉ có một nguyên nhân duy nhất để ly dị vợ là nếu nàng ăn nằm với một người đàn ông khác. Còn ai cưới người đàn bà bị ly dị ấy cũng phạm tội ngoại tình.

Phải thận trọng khi hứa

33 Các con có nghe người thời xưa nói, ‘Không được trái lời thề, mà phải giữ lời thề đối với Chúa.’ [h] 34 Nhưng ta bảo các con, đừng thề thốt gì hết. Đừng chỉ trời mà thề, vì đó là ngôi của Thượng Đế. 35 Cũng đừng chỉ đất mà thề, vì đó là bệ chân Ngài [i]. Đừng chỉ thành Giê-ru-sa-lem mà thề, vì đó là thành của Vua Lớn. 36 Cũng đừng chỉ đầu mình mà thề, vì tự các con không thể làm một sợi tóc trên đầu ra trắng hay đen được. 37 Điều gì phải thì nói phải, không thì nói không. Còn nếu ai nói gì ngoài hai cách ấy, đều do Kẻ Ác mà ra.

Đừng chống trả kẻ ác(D)

38 Các con có nghe nói, ‘Mắt đền mắt, răng đền răng.’ [j] 39 Nhưng ta bảo các con: Đừng chống trả kẻ ác. Nếu ai tát má bên mặt, đưa luôn má bên trái cho họ. 40 Nếu ai kiện các con ở tòa để lấy áo trong, hãy cho họ lấy luôn áo ngoài. 41 Nếu ai ép các con đi một dặm [k] với họ, đi luôn hai dặm. 42 Ai xin gì thì hãy cho họ. Ai muốn mượn gì thì đừng từ chối.

Yêu thương mọi người(E)

43 Các con có nghe, ‘Hãy yêu người láng giềng [l] và hãy ghét kẻ thù mình.’ 44 Nhưng ta bảo các con, hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho kẻ làm tổn thương mình. 45 Làm như thế thì các con mới chứng tỏ mình là con cái thật của Thượng Đế. Vì Ngài khiến mặt trời mọc lên cho người thiện cùng người ác, làm mưa cho người làm phải cũng như cho người làm quấy. 46 Nếu các con chỉ yêu người yêu mình thì có được thưởng gì đâu? Bọn thu thuế cũng làm được như vậy. 47 Nếu các con chỉ tốt với bạn, thì các con chẳng khá hơn kẻ khác đâu. Những người không biết Thượng Đế cũng tốt với bạn. 48 Cho nên các con phải toàn vẹn giống như Cha các con trên thiên đàng là toàn vẹn.”

Chúa Giê-xu dạy về việc làm phúc

6 “Phải thận trọng khi làm việc phúc đức, đừng cho mọi người thấy. Nếu không các con sẽ chẳng nhận được phần thưởng gì từ Cha các con trên thiên đàng đâu.

2 Khi biếu cho kẻ nghèo, đừng làm như bọn đạo đức giả. Họ thổi kèn trong các hội đường và phố chợ để mọi người thấy và kính nể họ. Ta bảo thật, họ đã nhận được đầy đủ phần thưởng của họ rồi. 3 Cho nên khi các con biếu kẻ nghèo, đừng để người khác biết [m]. 4 Hãy biếu cách kín đáo. Cha các con là Đấng thấy những hành vi kín đáo sẽ thưởng cho các con.

Chúa Giê-xu dạy về cách cầu nguyện(F)

5 Khi các con cầu nguyện, đừng làm như những kẻ đạo đức giả. Họ thích đứng trong hội đường và các góc đường rồi cầu nguyện để mọi người thấy. Ta bảo thật, họ đã nhận được phần thưởng của mình rồi. 6 Nhưng khi cầu nguyện, các con hãy vào phòng riêng, đóng cửa lại rồi cầu nguyện với Cha các con là Đấng không ai thấy. Cha các con là Đấng thấy những việc kín đáo, sẽ thưởng cho các con.

7 Còn khi cầu nguyện, đừng làm như kẻ không biết Thượng Đế. Họ lải nhải những điều vô nghĩa, tưởng rằng Thượng Đế sẽ nghe họ vì nói nhiều. 8 Đừng làm như họ, vì Cha các con biết các con cần gì trước khi các con xin Ngài rồi. 9 Khi cầu nguyện, hãy nói như sau:

‘Lạy Cha trên thiên đàng,nguyền xin danh Cha luôn được tôn thánh.10 Nguyền nước Cha mau đếnvà những ý muốn Cha đều thành tựuở dưới đất nầy cũng như trên thiên đàng.11 Xin cho chúng con đủ thức ăn hôm nay.12 Xin tha tội chúng con,như chúng con đã tha cho những kẻ phạm tội cùng chúng con.13 Xin đừng đưa chúng con vào sự cám dỗ,mà cứu chúng con khỏi Kẻ Ác. [n]’

14 Thật vậy, nếu các con tha tội kẻ khác, thì Cha các con trên thiên đàng cũng sẽ tha tội cho các con. 15 Nhưng nếu các con không tha tội kẻ khác, thì Cha các con trên thiên đàng cũng sẽ không tha tội cho các con.

Chúa Giê-xu dạy về sự cữ ăn

16 Khi các con cữ ăn, đừng làm ra vẻ buồn rầu như bọn đạo đức giả. Họ làm như thế để người khác biết họ nhịn ăn. Ta bảo thật, những kẻ ấy đã nhận được đầy đủ phần thưởng của mình rồi. 17 Nên khi các con cữ ăn hãy chải đầu, rửa mặt. 18 Như thế sẽ không ai biết các con đang cữ ăn, nhưng Cha các con, Đấng mà các con không thấy được, sẽ nhìn thấy. Ngài thấy những hành vi kín đáo và sẽ thưởng cho các con.

Thượng Đế quan trọng hơn tiền tài(G)

19 Các con đừng thu chứa của báu trên đất nầy là nơi có mối mọt, rỉ sét hủy hoại và kẻ trộm lẻn vào đánh cắp. 20 Nhưng hãy thu chứa của báu trên thiên đàng; là nơi không có mối mọt, rỉ sét hủy hoại hoặc kẻ trộm đánh cắp. 21 Của đâu thì lòng đó.

22 Mắt phản ảnh toàn thể con người. Mắt tốt sẽ chiếu sáng toàn thân, 23 nhưng nếu mắt xấu sẽ tạo ra tối tăm cho toàn thân. Nếu ánh sáng mà các con có chỉ là bóng tối thì bóng đó sẽ tối tăm biết bao nhiêu [o].

24 Không ai có thể làm tôi hai chủ; vì sẽ yêu chủ nầy, ghét chủ kia, hoặc theo chủ nầy, bỏ chủ kia. Các con không thể vừa phục vụ Thượng Đế lại vừa phục vụ của cải [p] trần gian.

Đừng lo lắng(H)

25 Ta bảo các con, đừng lo âu rằng mình phải ăn gì, uống gì để sống, phải mặc áo quần gì để che thân. Mạng sống quí hơn thức ăn, thân thể quí hơn quần áo. 26 Hãy xem loài chim trời! Chúng nó chẳng trồng trọt, gặt hái hay thu chứa thực phẩm trong kho, mà Cha các con trên trời còn nuôi chúng. Các con quí hơn chim chóc nhiều. 27 Các con không thể lo lắng mà làm cho đời mình dài thêm giây phút nào.

28 Còn tại sao các con lo lắng về quần áo? Hãy xem hoa huệ ngoài đồng! Chúng chẳng làm lụng, cũng không may mặc gì. 29 Nhưng ta cho các con biết là dù vua Sô-lô-môn giàu sang đến đâu cũng chưa được mặc đẹp bằng một trong những đóa hoa huệ ấy. 30 Thượng Đế còn mặc đẹp cho loài hoa cỏ ngoài đồng, là loài nay sống mai bị chụm lửa, huống hồ là các con. Đừng quá ít đức tin như thế! 31 Đừng quá lo âu rồi nói, ‘Chúng ta sẽ ăn gì?’ ‘uống gì?’ hay ‘Chúng ta sẽ mặc gì?’ 32 Những người không biết Thượng Đế cũng tìm kiếm các thứ ấy, và Cha các con trên trời cũng biết các con cần những thứ ấy rồi. 33 Việc các con cần tìm hơn cả là Nước Trời và ý muốn Thượng Đế. Rồi tất cả những nhu cầu ấy sẽ đương nhiên được ban cho các con. 34 Cho nên, đừng lo lắng gì về ngày mai, vì ngày mai có những việc khác cần phải lo. Mỗi ngày có đủ việc để lo rồi.”

Hãy thận trọng khi phê phán người khác(I)

7 “Đừng phê phán người khác để mình khỏi bị phê phán. 2 Mình phê phán người khác ra sao thì họ cũng phê phán mình như thế; mình đối với kẻ khác như thế nào thì họ cũng sẽ đối với mình giống như vậy.

3 Sao các con thấy hạt bụi nhỏ xíu trong mắt bạn mình mà không thấy khúc gỗ lớn trong mắt mình? 4 Sao các con dám nói với bạn mình rằng, ‘Bạn ơi, để tôi lấy hạt bụi ra khỏi mắt bạn’? Hãy nhìn lại mình! Mắt mình vẫn còn khúc gỗ lớn. 5 Nầy, kẻ giả đạo đức! Hãy lấy khúc gỗ ra khỏi mắt mình trước, rồi mới thấy rõ mà lấy hạt bụi ra khỏi mắt bạn mình được.

6 Đừng cho chó những đồ thánh và chớ nên ném ngọc trai trước mặt heo. Heo sẽ đạp lên còn chó sẽ quay lại cắn xé các con.

Hãy xin Thượng Đế điều mình cần(J)

7 Hãy xin, Thượng Đế sẽ cho các con. Hãy tìm, các con sẽ gặp. Hãy gõ, cửa sẽ mở ra cho các con. 8 Đúng vậy, ai xin thì được. Ai tìm thì gặp, ai gõ thì cửa mở cho.

9 Nếu con cái các con xin bánh, có ai trong các con lấy đá cho chúng nó không? 10 Hay nếu con cái xin cá mà lại cho rắn không? 11 Tuy các con vốn xấu mà còn biết cho con cái mình những thứ tốt, thì huống gì Cha các con trên trời lại không ban những điều tốt cho những người xin Ngài sao?

Qui tắc hệ trọng nhất

12 Các con muốn người ta làm điều gì cho mình, thì hãy làm điều ấy cho họ. Đó là ý nghĩa của luật pháp Mô-se và lời dạy của các nhà tiên tri.

Đường lên thiên đàng rất khó(K)

13 Hãy cố gắng vào cổng hẹp. Vì cổng và đường dẫn đến hỏa ngục thì rộng thênh thang, người đi vào đường ấy rất đông. 14 Nhưng cổng chật và đường hẹp, khó đi, dẫn đến sự sống thật, thì chỉ có một số ít người tìm được thôi.

Nhìn quả biết cây(L)

15 Hãy thận trọng về những người tiên tri giả. Họ đến với các con trông hiền hoà như chiên nhưng thật ra nguy hiểm như muông sói. 16 Các con nhận ra họ bằng hành động của họ. Trái nho không mọc ra từ bụi gai, trái vả cũng không xuất phát từ cỏ gai dại. 17 Hễ cây tốt thì sinh trái tốt, cây xấu thì sinh trái xấu. 18 Cây tốt không thể sinh trái xấu, mà cây xấu cũng không sinh được trái tốt. 19 Cây nào không sinh trái tốt thì bị đốn và ném vào lửa để chụm. 20 Vì thế các con nhận ra những người tiên tri giả ấy qua việc làm của họ [q].

21 Không phải hễ ai gọi ta là Chúa đều sẽ được vào Nước Trời đâu. Người vào Nước Trời là những người làm theo ý muốn của Cha ta trên thiên đàng. 22 Đến ngày cuối cùng, nhiều người sẽ nói với ta, ‘Lạy Chúa, lạy Chúa, chúng con đã nhân danh Ngài truyền bá đạo Chúa, đuổi quỉ và làm nhiều phép lạ.’ 23 Nhưng ta sẽ tuyên bố rõ ràng với họ, ‘Nầy những kẻ làm ác, hãy đi cho khuất mắt ta! Ta chưa hề biết đến các ngươi.’

Hai hạng người(M)

24 Ai nghe lời ta và làm theo, thì giống như người khôn, xây nhà mình trên khối đá. 25 Mưa lũ xuống, nước lụt tràn đến, gió thổi ào ào vào căn nhà ấy nhưng không sao cả, vì nhà được xây trên khối đá. 26 Còn ai nghe lời ta mà không làm theo thì giống như người dại dột xây nhà trên cát. 27 Mưa lũ xuống, nước lụt tràn đến, gió thổi ào ào vào căn nhà đó, thì nó bị sập tan tành liền.”

28 Chúa Giê-xu dạy xong thì dân chúng rất ngạc nhiên về lối dạy của Ngài. 29 Vì Ngài dạy như người có quyền năng, chứ không giống như các giáo sư luật của họ.

Footnotes

1. Ma-thi-ơ 5:3 nghèo khó về tâm linh Nghĩa đen “nghèo về tinh thần.”
2. Ma-thi-ơ 5:5 vì … đất Chúa đã hứa (Thi 37:11). Đây có thể có nghĩa là “đất hứa thuộc linh” nhưng cũng có nghĩa “đất sẽ thuộc về họ.”
3. Ma-thi-ơ 5:6 cố gắng làm điều phải Nghĩa đen “đói khát sự công chính.”
4. Ma-thi-ơ 5:21 Các con … giết người Xuất 20:13; Phục 5:18.
5. Ma-thi-ơ 5:22 anh chị em Mặc dù bản Hi-lạp ghi “anh em” trong phần nầy và các phần khác, nhưng lời Chúa Giê-xu nói ở đây áp dụng chung cho cả hội thánh, gồm nam lẫn nữ.
6. Ma-thi-ơ 5:27 Các con … ngoại tình Xuất 20:14; Phục 5:18.
7. Ma-thi-ơ 5:31 Có lời viết … giấy ly hôn Phục 24:1.
8. Ma-thi-ơ 5:33 Các con … với Chúa Xem các sách Lê-vi 19:12; Dân 30:2; Phục 23:21.
9. Ma-thi-ơ 5:35 đó là bệ chân Ngài Hay “đất thuộc về Ngài.”
10. Ma-thi-ơ 5:38 Các con … đền răng Xuất 21:24; Lê-vi 24:20.
11. Ma-thi-ơ 5:41 một dặm Khoảng một cây số rưỡi.
12. Ma-thi-ơ 5:43 Các con … láng giềng Lê-vi 19:18.
13. Ma-thi-ơ 6:3 đừng để người khác biết Nguyên văn, “đừng để tay trái biết tay phải làm gì.”
14. Ma-thi-ơ 6:13 Vài bản Hi-lạp thêm: “Vì nước, quyền năng, và vinh hiển thuộc về Ngài cho đến đời đời. A-men.”
15. Ma-thi-ơ 6:23 Mắt phản ảnh … bao nhiêu Nguyên văn, “22 Mắt là đèn của thân thể. Cho nên nếu mắt ngươi tinh sạch thì toàn thân ngươi sẽ sáng. 23 Nhưng nếu mắt ngươi xấu thì toàn thân ngươi sẽ tối tăm. Vì thế nếu sự sáng trong ngươi chỉ là bóng tối thì sự tối tăm sẽ lớn đến mức nào.”
16. Ma-thi-ơ 6:24 của cải Nguyên văn, “tiền tài” hay “ma-môn,” tiếng A-ram có nghĩa là “của cải.”
17. Ma-thi-ơ 7:20 qua việc làm của họ Nguyên văn, “qua hoa quả của họ.”

Cross references

1. Ma-thi-ơ 5:1 : Lu 6:20–23
2. Ma-thi-ơ 5:13 : Mác 9:50; Lu 14:34–35
3. Ma-thi-ơ 5:31 : Ma 19:9; Mác 10:11–12; Lu 16:18
4. Ma-thi-ơ 5:38 : Lu 6:29–30
5. Ma-thi-ơ 5:43 : Lu 6:27–28, 32–36
6. Ma-thi-ơ 6:5 : Lu 11:2–4
7. Ma-thi-ơ 6:19 : Lu 12:33–34; 11:34–36; 16:13
8. Ma-thi-ơ 6:25 : Lu 12:22–34
9. Ma-thi-ơ 7:1 : Lu 6:37–38, 41–42
10. Ma-thi-ơ 7:7 : Lu 11:9–13
11. Ma-thi-ơ 7:13 : Lu 13:24
12. Ma-thi-ơ 7:15 : Lu 6:43–44; 13:25–27
13. Ma-thi-ơ 7:24 : Lu 6:47–49