Mai Toc Va Thi Ca

Đào Thái Sơn

MÁI TÓC VÀ THI CA

I. NGÀN NĂM THƯƠNG NHỚ

Tạo hoá là một nhà nghệ sỹ lớn, ngài đã tạo ra khong biết bao nhiêu giai phẩm để làm tặng vật cho nhân loại. Nhưng có lẽ trong những tặng phẩm của ngài mà chốn nhân sinh thích nhất xưa nay vẫn là mái tóc của người con gái. Mái tóc u huyền như suối như mây ấy không biết đã bao lần làm cho những trái tim trai phải rụng xuống đường. Và cũng không ít lần mái tóc ấy đã làm cho cõi lòng nhân loại phải tiếc nuối, xót xa, nhớ nhung và đôi khi âm thầm nhỏ lệ cho một thời xa vắng ! Nếu một nụ cười chứa nhiều tình cảm có thể làm cho người ta phải chảy nước mắt thì một suối tóc cũng có thể làm cho người ta cả đời nhớ thương,lưu luyến, như câu ca dao xưa :

Tóc mai sợi vắn sợi dài, lấy nhau không đặng thương hoài ngàn năm

Có thể cũng chính vì lẽ đó mà không biết bao thi nhân đã để hồn mình thổn thức rung động cùng mái tóc, và rồi hết lời ca tụng với nhiều cung bậc hỷ nộ thăng trầm…. Và cũng từ đó mà mái tóc đã hiển nhiên đi vào thế giới của thi ca….

Trong kiệt tác Màu thời gian, Đoàn Phú Tứ đã âm thầm ca ngợi sự lợi hại của mái tóc người con gái

Tóc mai một món chiếc dao vàng Nghìn trùng e lệ phụng quân vương Trăm năm tình cũ lìa không hận Thà nép mày hoa thiếp phụ chàng

Trong đoạn này tác giả đã nhắc lại tích cũ. Vốn Dương Quý Phi khi mới vào cung tính rất hay ghen nên vua Đường Minh Hoàng mới cho ở một chỗ khác. Nhưng một thời gian thì vua nhớ, nên mới bảo Cao Lực Sỹ đến đưa nàng về cung. Nhưng Dương Quý Phi giận không về và cắt một ít tóc của mình đưa cho Cao Lực Sỹ đem về cho vua. Vua thấy tóc nàng lại càng quá nhớ nên phải đích thân đi đón nàng về.

Cho thấy các đấng quân vương xưa đã từng yêu mái tóc của người mình yêu đến mức độ nào.

Lưu Trọng Lư là một thi sỹ luôn thả hồn mình phiêu lưu trong trường tình và ông đã không ít lần để con thuyền tình của mình chìm đắm trong dòng suối tóc

Vầng trăng lên mái tóc mây Một trời thu lạnh mơ say hương nồng Mắt em là một dòng sông Thuyền ta bơi lặn trong dòng mắt em

Nhưng trăng trăng tròn để rồi mà khuyết, khí tiết hương thu rồi cũng đi qua và mái tóc mây kia một ngày cũng phải vướng bụi đời cùng vần thơ sầu rụng, rồi âm thầm lặng rót nghiêng theo dòng mạch của thời gian

Nghiêng nghiêng mái tóc hương nồng Thời gian lặng rót một dòng buồn tênh

Thái Can cũng đã một lần vô tình nhìn thấy người đẹp xem hoa rụng với mái tóc buông lơi

Mỹ nhân lững thững xem hoa rụng Trâm ngọc quên cài tóc bỏ lơi

Cũng vì mái tóc bỏ lơi vô tình ấy mà thi nhân một đời nhớ thương và xót xa cho những kiếp hoa thu tàn rụng

Ta về nhặt lấy hoa thu rụng Đặng nhớ bên lòng nỗi nhớ thương

Thi nhân là những người mang kiếp con tằm nhả tơ. Những lời thơ của họ thốt ra tự đáy lòng bao giờ cũng hoà chung huyết lệ. Nếu Thái Can vô tình nhìn thấy mái tóc bỏ lơi của người thiếu nữ mà âm thầm thương tiếc cho định mệnh của vẻ đẹp phải chịu sự phủ lấp của cát bụi thời gian thì Xuân Diệu lại coi những sợi tóc xuân xanh của người kỹ nữ như sợi tơ tình, dù tơ tình không buộc chặt. Trong cái đêm rằm trăng sáng như yến tiệc, ta thấy người kỹ nữ hết sức cô đơn. Nỗi cô đơn như bao trùm lấy tâm hồn lạnh giá . Và nàng đã hạ mình mong tìm một chút hạnh phúc đơn sơ bên người du khách, với lời tâm sự

Lòng kỹ nữ cũng sầu như biển lớn Chớ để riêng em phải gặp lòng em Tay ái ân du khách hãy làm rèm Tóc xanh mướt em xin nguyền dệt võng

Nhưng quy luật nghiệt ngã của cuộc đời đâu ai tránh khỏi ! Cũng như bèo hợp mây tan, hạnh phúc đơn sơ đôi khi nhỏ bé ,mong manh như chiếc lá mà không sao cầm giữ được. Mộng ước mãi mãi chỉ là mộng ước

Vì mình em không được quấn chân anh Tóc không phải sợi dây tình vướng víu

Và những sợi tóc buồn kia lại tiếp tục trong trôi dài trên dòng sông hệ luỵ

Xao xác tiếng gà trăng ngà lạnh buốt Mắt rung mờ kỹ nữ thấy sông trôi Du khách đi……. …….Du khách đã đi rồi

Theo mỹ cảm của phương Đông cái đẹp thường gắn với cái buồn, một cái buồn mênh mông sâu thẳm. Nguyên Sa là một bậc thầy của thơ tình, ông luôn có cách nghĩ và cách nhìn độc đáo những hình ảnh thi ca ,trong đó có mái tóc của người thiếu nữ . Khi ở bên cạnh người yêu thương ông luôn có linh cảm cho một ngày mai xa cách và ông đã sắp xếp sẵn cho cuộc viễn trình của dòng suối tương tư

Anh sẽ cầm lấy đôi bàn tay Tóc em anh sẽ gọi là mây Ngày sau hai đứa mình xa cách Anh vẫn được nhìn mây trắng bay

Không gọi tóc là tóc mà gọi tóc là mây vì mai đây xa cách thì đâu còn thấy tóc mà chỉ thấy mây. Thấy mây là thấy tóc. Quả là độc đáo nhưng không kém phần rung động. Xưa nay người đời thường ca tụng mái tóc dài nhưng Nguyên Sa lại thích mái tóc ngắn. Và mái tóc ấy đã đi cùng vui buồn của người thơ một thuở

Gặp một bữa anh đã mừng một bữa Gặp hai hôm thành nhị hỷ của tâm hồn Và một ngày kia trong nỗi cô đơn thi nhân đã từng năn nỉ Em ở đâu hỡi người yêu tóc ngắn Giữ hộ anh màu áo lụa Hà Đông

Người yêu tóc ngắn của Nguyên Sa đến rồi đi cùng với ánh nắng Sài Gòn và bóng dáng ấy chỉ còn chút mơ hồ trong bài thơ tình lụa trắng . Nhưng đến với Nguyễn Tất Nhiên ta mới thấy lòng mình thật sự cảm động sâu xa với bóng nhỏ ,đường mưa, nỗi buồn bất tận

Đưa em về dưới mưa Nói năng chi cũng thừa Phất phơ đời sương gió Hồn mình gần nhau chưa Tay ta đôi bàn tay Vuốt lưng em tóc dài Những trưa ngồi quán vắng Chia nhau tình phôi phai

Mái tóc diễm lệ nhưng cũng lắm não nùng, vài sợi tóc mai bay để ngàn năm thương nhớ. Mái tóc có ngắn có dài cũng như con đường định mệnh. Yêu người, yêu tóc, người xa, mái tóc làm tiêu điểm của tương tư . Nhưng thử hỏi mấy ai người hiểu được ! Mới hay nỗi đời chỉ là hư huyễn giữa chiêm bao……

II. MỘT THỜI TUỔI NGỌC

“ Tuổi học trò, giống như một giấc mơ và trong tâm hồn chúng ta chỉ còn lại một lâu đài cổ tích…” lâu đài ấy là của ngày xưa, cái ngày xưa của những tâm hồn mới bắt đầu rung động. Ta thử nghe Hà Phú tâm sự

Ngày xưa trời ở trên trời Trời xui đằng ấy đến ngồi bên ta Ngày xưa đằng ấy nhà xa Tan trường mưa quá nên ta đưa về Ngày xưa đằng ấy tóc thề Ta thời tóc ngắn nên về tương tư

Có thể nói đó là nỗi đơn phương thì đúng hơn. Vì nỗi lòng ấy mấy ai dám thổ lộ! Sự hờ hững, vô tình trở thành một điệp khúc bi hài

Em đi bước nhẹ như làn gió Thả tóc dài cho hoa bướm vương Đôi tà lụa trắng đầy mộng tưởng Bao trái tim trai rụng xuống đường

Đó có thể xem như những rung động đầu đời, có thể nó chưa đủ chín để gọi là tình yêu, nhưng đó là những kỷ niệm đẹp , những khoảnh khắc trong giây phút của tâm hồn mà trở thành thiên thu của cuộc đời . Cho dù “ ngày xưa nhắc lại chỉ là… ngày xưa”

Vậy ta nỡ trách ai ? Thôi thì cứ “ Trách mái tóc nào” đó đã vô tình đi qua mà để lại dấu chân son trong con tim của một thời vụng dại

Ngẩn ngơ kìa suối tóc nào Mượt mà chảy suốt bờ vai thon gầy Ai ngồi trước mặt tôi đây Tóc ai xoã dịu thơm đầy sách tôi Nhoà lời thầy giảng bồng trôi Bảng đen đâu giữa khung trời tóc mây Ôi giảng đường những phút giây Tái tim tôi đã phủ đầy tóc ai Thế rồi có một sớm mai Vào thi tôi biết làm bài ra sao Lòng buồn cắn bút nghẹn ngào Lẽ chăng, trách sợi tóc nào vướng tim Hỡi ai sao cứ lặng im Đời sinh viên dễ chi tìm được nhau.

Một thời tuổi ngọc qua đi, còn chăng là hình bóng những sợi tóc huyền bay lơ đễnh giữa khung trời mộng tưởng đầy hoa bướm vu vơ nhưng cũng rất đáng dễ thương và nhung nhớ…….

III. TRÁCH

Cách đây đã lâu tôi vô tình đựơc tiếp xúc với thơ của Đinh Vũ Ngọc. Hai bài thơ “Mưa tháng bảy” và “ Cho em 5” của ông thực sự làm tôi bàng hoàng và xúc động như một kẻ hành nhân thấy được dòng nước ngọt ngào khi sắp ngã gục trên sa mạc. Và tôi đã tự mình làm một chuyến viễn du là sưu tầm thơ của tác giả này.

Hai tập thơ “Chiếc áo tơ vàng” và “Nắng trong vườn” của ông có rất nhiều bài hay, “Trách” là một bài đặc sắc nhất trong số đó.

Đinh Vũ Ngọc là một thi sỹ của xứ Quảng Nam, ông có một giọng thơ ngọt ngào dịu nhẹ, thơ ông không lấy những đề tài cầu kỳ bí hiểm mà là những chuyện rất mực đời thường nhưng vẫn đủ làm cho người ta bâng khuâng rụng động. “Trách” là một bài thơ hay khơi nguồn từ chuyện người yêu mình cắt đi mái tóc. Một mái tóc đẹp khi cắt đi khiến cho vạn vật phải ưu sầu phai nhạt, khiến cho gió tủi mây hờn, khiến cho lòng người xót xa thương tiếc.

Sao em đi cắt tóc Mà chẳng bảo anh hay Bờ vai không tóc xoã Như chân trời không mây.

Em tự ý đi cắt tóc mà không cho anh hay biết, lòng anh bẽ bàng biết dường bao. Mái tóc em cắt đi rồi, tất cả còn lại chỉ là một khoảng không trống trải. Dù biết rằng tóc là của em, em có quyền cắt đi, nhưng em đâu biết rằng nơi đó chính là nơi mà tình anh ngự trị, tóc em cắt đi mà lòng anh đau nhói. Sự hờ hững, vô tình ấy đủ khiến cho những vật vô tri phải chịu cùng chung số phận : bi ai.

Tóc không còn hong nắng Nên nắng cũng phai vàng Tóc không còn vẫy gió Nên gió buồn lang thang. Chiếc trâm cài hụt hẫng Nằm thở dài trong ngăn Chiếc lược ngà tiếc nhớ Tóc huyền chải đêm trăng.

Đành rằng nắng cũng phai vàng, gió buồn lang thang, chiếc trâm nằm thở dài, chiếc lược ngà tiếc nhớ….Tất cả cũng như anh đều trở nên quạnh hiu vắng lặng. Một nỗi trách hờn thầm kín như len nhẹ vào hồn chỉ vì trên bờ vai em trống trải. Và giờ đây nơi anh chỉ còn nỗi nhớ tiếc khôn nguôi

Còn đâu nơi võng mộng Suối tóc buông ơ hờ Cho lòng anh ngây ngất Bồng bềnh trên suối mơ.

Và các vật vô tri kia không thể không tỏ lời trách cứ

Tóc em chừ đã cắt Nên gió tủi mây hờn Nên nắng sầu trăng giận Trâm lược buồn cô đơn.

Nhưng dù sau tóc em đã cắt, anh không thể nối lại được. Anh chỉ biết xót xa. Một nỗi xót xa vô bờ vô bến.

Tóc em chừ đã cắt Cho lòng anh xót xa Anh làm sao nối lại Tóc dài như hôm qua

Thi sỹ Đinh Vũ Ngọc đã nói hộ cho không ít người về vấn đề này. Những người yêu thật lòng, biết trân trọng cái đẹp tự nhiên, biết quý tặng vật của Tạo hoá chắc hẳn sẽ đồng cảm ở nơi đây. Một khi rũ bỏ mái tóc đi thì cũng là chính lúc rũ bỏ một phần tuổi xanh và đã đan tâm cắt bỏ sợi tơ tình ái.

Tôi xin mượn hai câu của Nguyễn Du để thay lời kết

Hà năng lạc phát quy lâm khứ Ngoạ thính tùng phong hưởng bán vân. NGHIỆM VĂN ĐẠO QUÁN, 19-5-2009

HUYỀN KHỔ - ĐTS

trang đào thái sơn

art2all.net