MẤY THẮC MẮC VỀ “BẢNG ÂM VẦN THEO CHƯƠNG TRÌNH CNGD”

Có thể bạn quan tâm

Tôi định không đọc và viết gì quanh việc tranh cãi ầm ĩ về chương trình CNGD. Bởi đây là vấn đề của các nhà chuyên môn, nhất là cơ phụ trách việc này là Bộ GD. Vì thế, cũng như đề án cải cách chữ QN cách đây không lâu, trước khi đưa ra công chúng luận bàn, cần có sự đánh giá, thảo luận và kết luận của các nhà chuyên môn và cơ quan quản lý.

Nhưng thấy tranh cãi vẫn chưa chấm dứt và để yên tâm làm việc của mình tôi thử tìm hiểu xem thực hư chương trình CNGD như thế nào. Sau khi tải về và xem qua “Bảng âm và vần theo chương trình CNGD” (dưới đây viết tắt là BAV), tôi có một số thắc mắc như sau:

BAV được nói là xây dựng trên cơ sở ngữ âm tiếng Việt. Nhưng, tôi thấy các khái niệm ngữ âm (âm vị, âm tố, con chữ/chữ cái, tên gọi các con chữ, các chữ kép) chưa được phân biệt rạch ròi, còn lẫn lộn, hay “mang tính nửa vời, chơi vơi giữa các khái niệm, thuật ngữ khoa học (vốn trừu tượng) với khái niệm, từ ngữ thông thường” như GS. Nguyễn Văn Lợi nói trong bài này. Chẳng hạn:

– BAV không nói rõ 35 chữ (grapheme): < a, ă, â, b, ch, e, ê, g, h, i, kh, l, m, n, ng, ngh, nh, o, ô, ơ, ph, s, t, th, u, ư, v, x, y, gi; r; d, c; k; q > (xem hình 1) là các “chữ” hay “âm/âm vị” của tiếng Việt. Song, với việc viết “Riêng các âm gi; r; d đều đọc là “dờ”…c; k; q đều đọc là “cờ”” thì người đọc hiểu rằng đó là 35 ÂM. Tôi hiểu đó là các CHỮ (đơn và kép) của chữ Quốc ngữ hiện nay, chứ không phải “ÂM”, vì <ng, ngh> là 2 chữ của 1 âm /ŋ/, <i, y> là 2 chữ của /i/ và <c,k,q> là ba chữ ghi 1 âm /k/.

– Trong BAV, “VẦN” và “ÂM” được hiểu như thế nào? Phải chăng vì “phát âm mới/khác” mà một loạt kết hợp/vần như: < uô, ươ, iên…uân, uất > được coi là “vần” và xếp vào cột “vần” trong bảng, còn một loạt kết hợp khác như: < oi, ai, ôi…ưt, it > “vẫn phát âm như như cũ” nên được gọi là “Các âm” và không đưa vào bảng? Nếu vậy thì vô lí.

– Vì sao “gì” là một tiếng/âm tiết bắt đầu với phụ âm /z/ [viết gi] + âm chính /i/ (song một chữ cái [i] bị tỉnh lược theo luật chính tả của chữ Quốc ngữ), lại được xếp vào cột “vần” ở ô đầu tiên trong bảng?

– Theo các tài liệu ngữ âm tiếng Việt tôi được biết, các chữ (“grapheme”) < iê, yê, ya > trong cột “vần” của bảng (thiếu < ia >) chỉ được coi là các cách viết khác nhau của âm vị nguyên âm đôi viết theo chữ Quốc ngữ là /iê/ (theo IPA là /iə/). Vì thế, chúng đều được phát âm là /iê/ chứ không phải “đều đọc là ia” như trong BAV (ở hình trên) hay /ia/ như trong bảng (ở hình dưới) lấy từ.

Giải thích của đại diện đơn vị biên soạn sách là: “Với phần nguyên âm đôi, tiếng Việt có 3 nguyên âm đôi là “iê”, “uô” và “ươ”. – Trong đó, âm /ia/ có 4 cách viết “iê”, “ia”, “yê”, “ya” hay “Ví dụ: tiếng “yêu” được đánh vần là /ia/-/u/-/yêu” thể hiện mâu thuẫn và nhầm lẫn đó.

– Theo nội dung trong các ô dưới hai cột được ghi là “Cách đọc” ở trong bảng thì “Cách đọc” phải ghi là “Cách đánh vần” mới đúng.

– Không hiểu theo lý thuyết/quan niệm nào mà nguyên âm trong các vần [iêu, yêu, iên, yên, iêt, iêp, yêm, iêng] vốn được coi là /iê/ lại được coi và đều được đánh vần là “-ia-”? Cũng như vậy, sao nguyên âm /uô/ trong các vần [uôi, uôn, uôm, uôt, uôc, uông] được đánh vần với “-ua-”. Theo cách đánh vần này, người nước ngoài học tiếng Việt sẽ thấy sự vô lý.

– Cách gọi hai chữ kép <gh> (gờ kép) và <ngh> (ngh kép) như trong bảng ở h.2 cũng rất khiên cưỡng. Theo cách thường hiểu, kép phải là lặp lại. Ví dụ như <w> trong chữ viết Phần Lan được đọc là “v kép” .

2. Tiếng Việt có 3 phương ngữ với một số điểm khác nhau về ngữ âm, từ vựng. Dựa trên kết quả khảo sát nào để quyết định 3 âm [gi, r, d] đều đọc là /z/ theo cách phát âm của người Hà Nội hay phương ngữ Bắc?

3. Ở phần đầu BAV viết “Riêng các âm: gi; r; d đều đọc là “dờ” nhưng cách phát âm khác nhau” nhưng trong phần “MỘT SỐ TIẾNG ĐỌC KHÁC “LUẬT XƯA” âm [r] lại được đọc và đánh vần như xưa, chứ không đọc là “dờ” (hình dưới). Chữ [q] được gọi tên là “quy”, nhưng là “cu” khi đi trước âm đệm theo Luật CT(hình dưới) và (hình trên).

4. Được biết đã có một Hội đồng với 13 thành viên (trong đó có một số nhà chuyên môn) thẩm định sách Tiếng Việt 1 Công nghệ giáo dục. Không biết BAV này có nằm trong nội dung thẩm định không? Nếu có thì những điểm nêu trên đây có được hội đồng chỉ ra không và đánh giá thế nào hay hoàn toàn thống nhất với BAV?

Võ Xuân Quế

MẤY THẮC MẮC VỀ “BẢNG ÂM VẦN THEO CHƯƠNG TRÌNH CNGD”

Rate This

Share this:

BÀI 6 - CÁC YẾU TỐ NGỮ ÂM TRONG ÂM TIẾT TIẾNG VIỆT

Tiếng Việt ân Tình - A. CHỮ VÀ ÂM: 1. Chữ: - “Chữ”: Còn ... - Facebook

Cách Phát âm Chữ Kh Trong Tiếng Việt

Vần Gồm Có 3 Phần : âm đệm, âm Chính , âm Cuối ... - Quê Hương

Những Nhầm Lẫn Trong Tiếng Việt - VnExpress

C Và K Viết Khác, Nhưng Phát âm Giống Nhau - VnExpress

Đề Tài 1: Cách Phát âm Và đánh Vần.

Âm Là Gì Vần Là Gì

Cách đánh Vần Tiếng Việt Theo Chương Trình Mới, Bảng âm Vần Mới

Bảng Chữ Cái Ghép Vần Tiếng Việt Dễ Hiểu Từ A – Z - Góc Yêu Bé

Cách đánh Vần Tiếng Việt 2022

Cấu Tạo Tiếng – Cấu Tạo Vần Trong Tiếng Việt - TH Trung Nguyên

Vần Lại Gồm 3 Yếu Tố Khác: âm đệm + âm Chính + âm Cuối - Quê Hương

Bảng Chữ Cái Tiếng Việt Và Những Lưu ý

Liên Hệ