Mỗi Ngày Một Giá Trị - P.110: 5 Câu Kiều Hay Về Tình Yêu Trong Truyện ...

Một trong rất nhiều lý do để Truyện kiều trở thành tuyệt tác có một không hai trong lịch sử văn học nước ta hơn hai thế kỷ qua là nhiều câu thơ trong tác phẩm này có sức thoát ly hoàn cảnh cụ thể của tác phẩm để tự lập sống cuộc đời riêng trong từng hoàn cảnh của độc giả. Không chỉ những “năm Gia Tĩnh triều Minh”, không chỉ thời cụ Nguyễn Du, mà ngày nay, khi yêu nhau, một chàng trai tặng quà cho bạn gái của mình, thì có thể dùng ngay lời của Kim Trọng nói khi tặng quà cho Thúy Kiều, hết sức văn hóa và tế nhị vì biết giảm nhẹ giá trị vật chất, nhấn mạnh giá trị kỷ niệm:

Rằng: trăm năm kể từ đâyCủa tin gọi một chút này làm ghi.

Rồi khi tình yêu đang nồng nàn, vì lẽ gì đó, đôi lứa phải xa nhau, chàng trai nào mà chẳng muốn dặn dò người tình chung thủy, giữ gìn mọi thứ vì tình yêu của họ. Dặn người yêu chung thủy, giữ gìn là một câu không dễ tìm ra lời, vì có thể làm người yêu phật ý… Trong khi bạn đang lúng túng chưa biết dùng lời lẽ thế nào để chuyển tải ý ấy, thì tốt nhất, hãy mượn ngay lời chàng Kim đã dặn Thúy Kiều trước lúc chia tay về nhà hộ tang chú:

Gìn vàng, giữ ngọc cho hayCho đành lòng kẻ chân mây cuối trời.

Hồi còn trai trẻ, tôi yêu một cô gái là giáo viên. Hôm cô bạn dẫn về nhà để tôi “thưa chuyện” với bố cô về chuyện tình yêu chúng tôi. Lúc đó tôi như “bỏ quên trí khôn ở nhà”, lúng túng mãi mới diễn đạt được điều mình muốn nói. Khi nói xong, tôi căng thẳng chờ ý kiến của ông, rất sợ ông khước từ vì lý do khoảng cách hai quê quá xa xôi, hơn nữa, tôi nghĩ rằng nếu ông đồng ý thì cũng sẽ “thuyết giáo” dài dòng chứ không đơn giản gật đầu. Không ngờ, nghe xong tôi trình bày, ông đọc:

Thương sao cho trọn thì thươngTính sao cho vẹn mọi đường, thì vâng!

Làm tôi tiêu tan hết căng thẳng, và chuyển sang nói chuyện với ông không phải với tư cách giữa con rể và bố vợ tương lai, mà của hai người cùng tâm đắc Truyện Kiều.

Thế đấy, có những câu Kiều không những giúp người ta chuyển tải ý kiến của mình một cách trọn vẹn hết sức văn hóa, mà xích những người xa lạ gần lại với nhau!

Hai câu Nguyễn Du tả mụ Tú Bà của mấy thế kỷ trước giúp ta ngày nay có thể thốt hết khi thấy một người đàn bà to béo mà mình ít cảm tình:

Thoắt trông nhờn nhợt màu daĂn chi to lớn đẫy đà làm sao!

Rồi:

Đàn bà dễ có mấy tayĐời xưa mấy mặt, đời này mấy gan

Có thể đọc lên rất “đắc địa” sau khi nghe chuyện kể về một người đàn bà cay nghiệt, dù bà ta chẳng có gì liên quan với Hoạn Thư cả.

Chỉ đơn cử vài ba ví dụ để nói rằng, rất nhiều câu Kiều có thể thoát ly Truyện Kiều mà sống trong cuộc sống hàng ngày, làm giàu thêm ngôn ngữ chúng ta. Nói chung phần lớn những câu Kiều hay đều có sức sống độc lập như thế.