MỘT BIẾN CHỨNG NGUY HIỂM CỦA VIÊM XOANG BƯỚM

Bệnh nhân nam, 65 tuổi, đang nằm viện điều trị suy thận mạn. Xuất hiện giảm tri giác sau 3-4 tiếng. Không yếu chân tay, không sốt.

Hình 1. Chụp cắt lớp vi tính sọ, không có gì đặc biệt, ngoại trừ hình ảnh tỷ trọng tổ chức trong xoang bướm trái

a b

Hình 2. A) có thể thấy hình ảnh tiêu xương các thành của xoang bướm bên trái thể hiện tình trạng viêm xoang kèm theo tiêu xương. B) Viêm xoang gây tiêu xương bướm có thể ảnh hưởng đến động mạch cảnh nằm sát bên cạnh (mũi tên) và các cơ quan quan trọng khác vùng xoang hang

a b

Hình 3. Để đánh giá mức độ phản ứng viêm lan đến đâu cần phải chụp cộng hưởng từ sọ, tiêm thuốc đối quang. Mặt khác trong bệnh cảnh tai biến những giờ đầu cũng cần chụp MRi để phát hiện nhồi máu sớm. A) hình ảnh thành xoang và các vách xoang bướm dày, ngấm thuốc mạnh, phản ứng viêm lan đến màng não thuỳ trán trái (mũi tên); B) hình coronal thấy dày thành và ngấm thuốc bao quanh cả động mạch cảnh trong. Chưa có bién chứng viêm tắc xoang hang

a b

Hình 4. A) xung mạch TOF thấy hẹp nhiều vị trí động mạch sống nền, hẹp động mạch cảnh trong trái trên đoạn dài trong xoang hang ương ứng với hình ảnh phản ứng viêm dày thành động mạch cảnh xoang hang trái. B) xung diffusion: hình ảnh đa ổ nhồi máu hai bán cầu là nguyên nhân gây nên dấu hiệu thần kinh của bệnh nhân

Chẩn đoán và nhận xét: 

• – Hình ảnh viêm xoang tăng tỷ trọng trên cắt lớp vi tính là điển hình của viêm do nấm
• – Tiêu xương thành xoang bướm là một dấu hiệu nguy hiểm vì rất gần các mạch và thần kinh quan trọng. Tác nhân viêm sẽ tấn công: động mạch cảnh, dễ gây viêm, huyết khối tại chỗ và di trú, septic embolize là thuật ngữ chỉ tình trạng huyết khối ở nhiều vị trí lan theo đường máu. Có thể gây tắc xoang hang; hoặc thậm chí chỉ có phản ứng viêm màng não lân cận gây nên đau đầu dữ dội.
• – Hình ảnh tiêu xương dễ dàng thấy trên CT nhưng các biến chứng khác cần phải chụp MRI, nhớ luôn tiêm thuốc đối quang từ.
• – Bệnh nhân viêm xoang xuất hiện đau dầu dữ dội hoặc trên phim chụp CT có tiêu xương nên chỉ định chụp MRI.
• – Trở lại bệnh nhân trên: chụp CT thấy hình ảnh biến chứng được đưa ngay sang phòng chụp MRI. Chẩn đoán viêm xoang bướm, biến chứng viêm màng não, hẹp động mạch cảnh, septic embolize và được mổ xoang ngay trong đêm. Sau một thời gian không lâu, một hôm sau giờ làm việc định ra về, tác giả tình cờ gặp lại bệnh nhân và quyết định ngồi nán lại viết ca lâm sàng chia sẻ với các đồng nghiệp 🙂

DR  NGUYỄN NGỌC CƯƠNG