Một Số Dạng Phản ứng Oxi Hóa Khử Cần Nhớ

MỘT SỐ DẠNG PHẢN ỨNG OXI HÓA KHỬ

 

1.      Dạng đơn giản (trong phản ứng có một chất oxi hóa, một chất khử rõ ràng)

VD1: Cân bằng các phương trình phản ứng sau theo phương pháp thăng bằng electron.

Al + 6HNO3 → Al(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O

1x (Al0 – 3e  → Al+3)

3x (N+5 + 1e → N+4)

Al + 4HNO3 → Al(NO3)3 + NO + 2H2O

1x (Al0 – 3e  → Al+3)

1x (N+5 + 3e → N+2)

8Al + 30HNO3 → 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O

8x (Al0 – 3e  → Al+3)

3x (2N+5 + (2x4)e → 2N+1)

10Al + 36HNO3 → 10Al(NO3)3 + 3N2 + 18H2O

10x (Al0 – 3e  → Al+3)

3x (2N+5 + 10e → N20)

8Al + 30HNO3 → 8Al(NO3)3 + 3NH4NO3 + 9H2O

8x (Al0 – 3e  → Al+3)

3x (N+5 + 8e → N-3)

3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

3x (Cu0 – 2e  → Cu+2)

2x (N+5 + 3e → N+2)

2Fe + 6H2SO4 đặc → Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

1x (2Fe0 – 6e  → 2Fe+3)

3x (S+6 + 2e → S+4)

2Fe + 4H2SO4 đặc → Fe2(SO4)3 + S + 4H2O

1x (2Fe0 – 6e  → 2Fe+3)

1x (S+6 + 6e → S0)

8Fe + 15H2SO4 đặc → 4Fe2(SO4)3 + 3H2S + 12H2O

4x (2Fe0 – 6e  → 2Fe+3)

3x (S+6 + 8e → S-2)

Cu + 2H2SO4 đặc → CuSO4 + SO2 + 2H2O

1x (Cu0 – 2e  → Cu+2)

1x (S+6 + 2e → S+4)

4Zn + 10HNO3 → 4Zn(NO3)2 + N2O + 5H2O

4x (Zn0 – 2e  → Zn+2)

1x (2N+5 + 8e → 2N+1)

4Mg + 10HNO3 → 4Mg(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

4x (Mg0 – 2e  → Mg+2)

1x (N+5 + 8e → N-3)

3Fe3O4 + 28HNO3 → 9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O

3x (3Fe+8/3 – 3x  e  → 3Fe+3)

1x (N+5 + 3e → N+2)

3Na2SO3 + 2KMnO4 + H2O → 3Na2SO4 + 2MnO2 + 2KOH

3x (S+4 – 2e  → S+6)

2x (Mn+7 + 3e → Mn+4)

K2Cr2O7 + 6FeSO4 + 7H2SO4 → K2SO4 + Cr2(SO4)3+ 3Fe2(SO4)3 + 7H2O

1x (2Cr+6 +6e  → 2Cr+3)

3x (2Fe+2 – 2e →2Fe+3)

2.      Dạng phản ứng nội phân tử (phản ứng chỉ xảy ra trong một phân tử)

2KClO3  →2KCl + 3O2

2x (Cl+5 + 6e  → Cl-1)

3x (2O-2 – 4e → O20)

? KMnO4   K2MnO4 +MnO2 +  O2

2Cu(NO3)2  2CuO + 4NO2 + O2

2x (2N+5 + 2e  → 2N+4)

1x (2O-2 – 4e → O20)

? (NH4)2Cr2O7  N2 + Cr2O3 + O2

3.      Phản ứng tự oxi hóa khử (Sự tăng giảm số oxi hóa xảy ra chỉ trên 1 nguyên tố)

2Cl2 + 4NaOH → 2NaCl + 2NaClO+ 2H2O (cb sau đó tối giản)

1x (Cl20 + 2e → 2Cl-)

1x (Cl20 – 2e → 2Cl+1)

3Cl2 + 6KOH → 5KCl + KClO3 + 3H2O

5x (Cl20 + 2e → 2Cl-)

1x (Cl20 – 10e → 2Cl+5)

4S + 6NaOH → 2Na2S + Na2S2O3 + 3H2O

2x (S0 + 2e → S-2)

1x (S0 – 4e → 2S+2)

? K2MnO4 + H2O  KMnO4 + MnO2 + KOH

1x (Mn+6 + 2e → Mn+4)

2x (Mn+6  – 1e → Mn+7)

3NaClO → 2NaCl + NaClO3

2x (Cl+1 + 2e → Cl-)

1x (Cl+1 – 4e → Cl+5)

2NaOH + 4I2 → 2NaI + 2NaIO + H2O

1x (I20 + 2e → 2I-)

1x (I20 – 2e → 2I+1)

8NaOH + 4S → Na2SO4 + 3Na2S + 4H2O

1x (S0 – 6e → 2S+6)

3x (S0 + 2e → S-2)

8.            Phản ứng oxi hóa khử phức tạp

a. Phản ứng có chữ:

3R + 4nHNO3 → 3R(NO3)n + nNO + 2nH2O

3. (R0 – ne  → R+n)

n. (N+5 + 3e→ N+2)

8R + 10n HNO3 → 8R(NO3)n + nNH4NO3 + 3nH2O

8. (R0 – ne  → R+n)

n. (N+5 + 8e→ N-3)

8M + 10nHNO3 → 8M(NO3)n + nN2O + 5nH2O

8. (M0 – ne  → M+n)

n. (2N+5 + 8e→ 2N+1)

R + 2mH2SO4 → R2(SO4)m + mSO2 + 2mH2O

1. (2R0 – 2me  → 2R+m)

m. (S+6 + 2e→ S+4)

8M + 5mH2SO4 → 4M2(SO4)m + mH2S + 4mH2O

4. (2M0 – 2me  → 2M+m)

m. (S+6 + 8e→ S-2)

(5 –2y)Fe + (18 – 6y)HNO3 → (5 –2y)Fe(NO3)3 + 3NxOy + (9– 3y )H2O

(5x –2y). (Fe0 – 3e  → Fe+3)

3            .  (N+5  +  (5 –  )→ )

(5 –2y)Fe3O4 + (46 –18y)HNO3 →(15 – 6y) Fe(NO3)3 + NxOy

+ (23 – 9y)H2O

(5 –2y).  (3Fe+8/3 –  1e  → 3Fe+3)

1            .  (N+5  +  (5 –  )→ )

3FexOy + (12 – 2y)  HNO3 → 3 Fe(NO3)3 + (3 – 2y)NO + (6 – y)H2O

                 3. ( –  (3 –    )→ Fe+3)

(3 – 2y)(N+5 + 3e→ N+2)

3MxOy + (4n– 2y)  HNO3 → M(NO3)n + (n – 2y)NO + (2n – y)H2O

3. ( –  (n –    )→ M+n)

(n – 2y)(N+5 + 3e→ N+2)

nFexOy + ( – )CO → FenOm + ( – )CO2

( + ( )e → )

( – )(C+2 – 2e→ C+4)

 (5 –2y) R + (18 –6y) HNO3 → (5 –2y) R(NO3)3 + 3NxOy + (9 –3y) H2O

(5 –2y).   

(R0 – 3e  → R+3)

3. (N+5  +  (5 –  )e→ )

(5 –2y)R + (6n –2ny)HNO3 → (5 –2y)R(NO3)n + nNxOy + (3n –2ny)H2O

(5 –2y).   (R0 – ne  → R+n)

n. (N+5  +  (5 –  )e→ )

(5 –2y)FeO + (16 –6y)HNO3 → (5 –2y)Fe(NO3)3 + NxOy + (8 –3y)H2O

(5 –2y)( –  1e→ Fe+3)

(N+5  +  (5 –  )e→ )

(5 –2y)Fe3O4 + (46 –18y)HNO3 → (15 – 6y)Fe(NO3)3 + NxOy + (23 –9y)H2O

(5 –2y). ( –  (3 –    )e→ Fe+3)

1.(N+5  +  (5 –  )e→ )

2FexOy + (6 – 2y)H2SO4 → xFe2(SO4)3 + (3 – 2y)SO2 + (6 – 2y)H2O

2. ( –  (3 –    )→ Fe+3)

(3 – 2y)(S+6 + 2e→ S+4)

? M2(CO3)n + HNO3 → M(NO3)n + NO + CO2 + H2O

(5 –2y). ( –  (3 –    )e→ Fe+3)

1.(N+5  +  (5 –  )e→ )

b. Phản ứng có sự thay đổi số oxi hóa của nhiều hơn hai nguyên tử

FeS2 + HNO3 → Fe(NO3)3 + H2SO4 + N2O + H2O

Cu2S + HNO3 → Cu(NO3)2 + CuSO4 + NO + H2O

CuFeS2 + O2 + Fe2(SO4)3 + H2O → CuSO4 + FeSO4 + H2SO4

c. Phản ứng oxi hóa khử có chứa hợp chất hữu cơ

CH3CH + KMnO4 + KOH → CH3COOK + K2CO3 + MnO2 + H2O

CH  CH + KMnO4 + H2SO4 → H2C2O4 + MnO2 + KOH

CH3OH + KMnO4 + H2SO4 → HCOOH + MnSO4 + K2SO4 + H2O

d. Phản ứng có chứa các ion (chú ý điện tích 2 vế)

Cu +  +  →  + NO + H2O

 + + Br2 →  +  + H2O

H2O +  + H+ →  + S + H2O

 +  →  +  + H2O