Một Số điều Cần Biết Về Viêm Tắc Tia Sữa

03:48 PM 18/02/2020 Viêm tắc tia sữa là hiện tượng hệ thống ống tuyến sữa bị tắc do vậy sữa không chảy ra được. Hiện tượng này thường xảy ra ở các sản phụ trong những ngày đầu sau sinh và trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ.

Nếu không điều trị kịp thời và đúng phương pháp người mẹ có thể bị viêm tuyến vú, áp-xe tuyến vú, lâu dần trở thành các dải xơ hóa hay u xơ tuyến vú. Ngoài ra, tắc tia sữa còn làm cho quá trình tạo sữa bị ảnh hưởng, dần dần người mẹ sẽ mất sữa, phải nuôi trẻ bằng sữa ngoài. Tắc tia sữa (tuyến sữa) là tình trạng hệ thống ống dẫn sữa hay lỗ núm vú bị tắc và sữa không chảy ra được, hiện tượng này rất thường xảy ra ở các sản phụ trong những ngày đầu sau sinh và đôi khi cũng xảy ra trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ.

Cơ chế quá trình tiết sữa

Sữa được sản xuất ra từ các nang sữa, theo các ống dẫn đổ về xoang chứa sữa ở phía sau quầng vú, dưới tác dụng kích thích của động tác bú mút của trẻ, sữa sẽ chảy ra ngoài. Tuy nhiên nếu trong lòng ống dẫn bị hẹp bít lại sữa sẽ không thể thoát ra ngoài được. Tại chỗ tắc sẽ dần tạo thành hòn cục do hiện tượng sữa đông kết. Trong lúc đó, sữa vẫn tiếp tục được tạo ra, làm cho các ống dẫn trước chỗ tắc ngày càng bị căng giãn. Hiện tượng này gây chèn ép các ống dẫn sữa khác, tạo ra một vòng xoắn bệnh lí, làm tình trạng tắc sữa ngày càng nặng thêm.

Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng tắc tia sữa ở phụ nữ cho con bú, chẳng hạn như:

- Vừa mới sinh con: một số mẹ gặp phải tình trạng tắc tia sữa sau sinh. Bầu ngực chứa rất nhiều sữa nhưng vẫn không thể chảy ra ngoài cho bé bú được.

- Sữa mẹ dư thừa: Hầu hết trong các trường hợp, nguyên nhân gây tắc tia sữa là do sữa mẹ còn thừa ở trong bầu ngực do em bé không bú hết hoặc bạn không hút phần sữa thừa sau khi bé đã bú no, dẫn đến sữa còn đọng lại, gây ra tắc nghẽn.

- Ngực chịu áp lực: mặc một chiếc áo ngực quá chật, áo bó hoặc mang địu địu bé trước ngực đôi khi cũng khiến các tia sữa bị tắc. Ngoài ra, việc nằm sấp khi ngủ và tập luyện thể thao cũng gây ra tình trạng tương tự.

- Ít hút sữa ra ngoài: Nếu ít hút sữa hoặc hút không hết sữa, bạn dễ gặp phải tình trạng tắc tia sữa. Lực hút của máy yếu không thể hút hết sữa ra ngoài cũng có thể là nguyên nhân khiến bạn bị tắc tia sữa.

- Bé ngậm bắt vú mẹ không đúng: Khi bé ngậm vú mẹ không đúng cách, bé sẽ không thể bú đủ lượng sữa mẹ sản xuất ra. Do đó, sữa còn tồn đọng lại trong bầu ngực là nguyên nhân dẫn đến tắc tia sữa.

- Mẹ không cho bú thường xuyên: nếu không cho bé bú thường xuyên hoặc không hút sữa ra hết trong khoảng 5 giờ đến 1 ngày sẽ gây tình trạng tắc tia sữa.

- Stress: Sự căng thẳng sẽ làm chậm quá trình sản sinh hormone oxytocin có nhiệm vụ kích thích vú tiết sữa.

Triệu chứng

Dù bạn đang ở giai đoạn đầu cho con bú sữa mẹ hoặc đã cho con bú một thời gian, tình trạng tia sữa bị tắc nghẽn có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Bạn có thể chú ý thấy một số dấu hiệu nhận biết mình đang bị tắc tia sữa:

Sữa không tiết ra hoặc tiết ra rất ít, ngay cả khi mẹ chủ động vắt sữa.

Ngực căng cứng và to hơn so sới bình thường, mức độ căng cứng càng lúc càng to dần, cảm giác đau nhức.

Tắc tia sữa thành cục cứng. Khi sờ vào bầu vú, mẹ cảm nhận được một hoặc nhiều điểm cứng.

Ngực sưng nóng đỏ.

Đôi khi tắc tia sữa gây sốt.

Biến chứng

Tắc tia sữa nếu không được can thiệp và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng:

- Viêm tuyến vú

- Áp-xe tuyến vú, lâu dần trở thành các dải xơ hóa hay u xơ tuyến vú

Hiện nay các phương pháp ứng dụng vật lí để điều trị viêm tắc tia sữa có rất nhiều ưu điểm và mang lại kết quả điều trị cao.

Hầu hết các bệnh nhân đến với chúng tôi có kết quả điều trị tốt ngay từ ngày đầu tiên. Tuy nhiên, cũng tùy vào từng tổn thương cụ thể trên từng bệnh nhân mà có các các phác đồ điều trị riêng chuyên biệt.

Phương pháp vật lí trị liệu thấy rõ ưu điểm như:

Làm tan nhanh chóng các vị trí tuyến sữa bị đông kết và vón cục.

Không gây sang chấn tổn thương các tuyến sữa bị viêm tắc và hệ thống ống dẫn sữa bình thường khác.

Không cần sử dụng thuốc giảm đau và chống viêm toàn thân.

Trong thời gian điều trị vẫn duy trì cho con bú bình thường tránh mất sữa và bỏ ti mẹ.

Các phương pháp vật lí như:

+ Điều trị bằng các phương pháp nhiệt: Tác dụng giảm đau, giảm co thắt tổ chức, tăng cường quá trình chống viêm và tăng tái sinh tổ chức làm nhanh liền vết thương.

+ Điều trị bằng siêu âm: Có tác dụng giảm đau, làm mềm tổ chức, tăng các phản ứng sinh học và tăng quá trình chuyển hóa lên tổ chức giúp quá trình tái tạo tổ chức diễn ra nhanh hơn.

+ Điều trị bằng laser: Làm giảm phù nề tổ chức, chống viêm giảm đau và tăng hoạt tính nguyên bào sợi, quá trình tổng hợp collagen có vai trò quan trong trong tái tạo tổ chức mô.

Ngoài ra, tùy vào từng giai đoạn bệnh mà có những phương pháp điều trị phù hợp mang lại hiệu quả điều trị.

Khuyến cáo: Khi bênh nhân thấy có các triệu chứng trên cần đến ngay khoa Vật lí trị liệu- Phục hồi chứng năng để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Bác sĩ Nguyễn Thị Ninh Thùy

Khoa Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng, Bệnh viện TWQĐ 108