MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH RÈN VIẾT CHỮ ĐẸP, GIỮ VỞ ...

                                                       CHUYÊN ĐỀ

MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH

RÈN VIẾT CHỮ ĐẸP, GIỮ VỞ SẠCH BẬC TIỂU HỌC

I- Lý do chọn chuyên đề

1- Sự cần thiết của chuyên đề.

Phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” là một trong những nhiệm vụ quan trọng góp phần vào việc xây dựng mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh tiểu học đồng thời là một hoạt động nhằm tăng cường và đẩy mạnh hiệu quả các hoạt động toàn diện trong nhà trường Tiểu học để nâng cao chất lượng dạy và học.

Việc rèn luyện kĩ năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh là vấn đề bức thiết. Việc làm ấy không những có tác dụng cụ thể, thiết thực đối với học sinh khi còn ngồi trên ghế nhà trường mà nó còn có tác dụng quan trọng trong việc rèn đức tính kiên trì, cẩn thận cho học sinh. Chúng ta thấu hiểu sâu sắc câu nói của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng “Nét chữ - Nết người ” Chữ viết cũng là một sự biểu hiện của nết người, một trong những đức tính cần thiết của con người. Sau này khi trưởng thành, lập thân, lập nghiệp. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như người khác. Việc rèn chữ viết - giữ vở sạch cho học sinh tiểu học là một việc làm cực kì khó khăn. Đòi hỏi người giáo viên phải có lòng kiên trì, yêu nghề, mến trẻ, tâm huyết với công việc mình làm. Việc làm phải thường xuyên, liên tục và đồng bộ ở các khối, lớp, các cấp học. Rèn cho học sinh giữ được vở sạch - Viết chữ đúng và đẹp còn góp phần quan trọng vào việc giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt.

Phong trào “Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp” nhiều năm nay được ngành giáo dục quan tâm, đầu tư rất lớn. Rèn cho học sinh Tiểu học biết “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” là một việc làm rất cần thiết, quan trọng và không thể thiếu được.

2- Mục đích, yêu cầu của chuyên đề.

2.1- Mục đích:

Ngành GD&ĐT đã tiến hành thay sách cho cấp tiểu học kể từ năm học 2002-2003 và mẫu chữ cũng từ đó thay đổi, tùy theo môn học mà sự thay đổi mới sẽ khai thác ở những khía cạnh khác nhau, để đạt mục tiêu tối đa. Dạy học sinh “ viết đúng và viết đẹp - giữ vở sạch” là biện pháp mang tính tổng hợp cao, ngoài chức năng dạy cho học sinh viết chữ đúng là đương nhiên, thì viết chữ đẹp chính là rèn nền nếp học tập và đạo đức của các em. Chính vì vậy, rèn giũa cho các em  viết chữ đẹp- giữ vở sạch là rất cần thiết, tạo cho các em học sinh có được một tâm thế học tốt các môn học khác và toàn diện sau này.

2.2- Yêu cầu:

Chữ viết là một công cụ dùng để giao tiếp và trao đổi thông tin, là phương tiện để ghi chép và tiếp nhận những tri thức văn hoá, khoa học và đời sống. Do vậy, ở trường Tiểu học, việc dạy cho học sinh biết chữ và từng bước làm chủ được công cụ chữ viết để phục vụ cho học tập và giao tiếp là yêu cầu quan trọng hàng đầu của môn Tiếng Việt. Căn cứ vào mục tiêu dạy học môn Tiếng Việt nói chung và nhiệm vụ chủ yếu nói riêng của phân môn Tập viết ở các lớp 1, 2, 3 (giai đoạn đầu của cấp Tiểu học) được xác định trong SGK Tiếng Việt là rèn kĩ năng viết chữ cho HS theo đúng mẫu chữ viết trong trường Tiểu học đã được ban hành ngày 14/6/2002 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nhằm đáp ứng các nguyên tắc cơ bản:

- Bảo đảm tính khoa học, tính hệ thống.

- Có tính thẩm mỹ (đẹp trong sự hài hoà khi viết liền các con chữ).

- Bảo đảm tính sư phạm (phù hợp với đặc điểm tâm lý, sinh lý lứa tuổi HS tiểu học).

- Có tính kế thừa và phát triển, phù hợp với thực tiễn (kế thừa vẻ đẹp của chữ viết truyền thống đồng thời tính đến sự thuận lợi khi sử dụng, viết nhanh, viết liền nét; phù hợp điều kiện dạy và học ở Tiểu học).

Để thực hiện được mục tiêu và nhiệm vụ môn học mà mục đích cuối cùng là giúp HS viết đẹp, viết đúng mẫu chữ - giữ được vở sạch điều đó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Trước hết và chủ yếu phải do việc dạy dỗ công phu của các thầy cô giáo. Về gia đình, có sự kèm cặp sát sao của cha mẹ học sinh đồng thời bản thân các em phải thực sự nỗ lực trong học tập. Về phía Nhà trường cần có sự đầu tư về cơ sở vật chất như: phòng học đảm bảo ánh sáng, bảng lớp, bàn ghế phù hợp với tầm vóc lứa tuổi, đặc điểm phát triển tâm sinh lý học sinh,... là điều kiện vô cùng quan trọng để rèn chữ viết cho học sinh. Song song với việc rèn chữ viết cho học sinh là vấn đề rèn giữ vở sạch cho học sinh có như vậy mới đảm bảo mục tiêu giáo dục toàn diện cho các em những phẩm chất đạo đức như: Tính kiên trì, cẩn thận, tinh thần kỷ luật và óc thẩm mỹ.

II- Thực trạng của vấn đề liên quan đến chuyên đề:

Chữ viết của các em học sinh Tiểu học trong những năm gần đây còn sai nhiều lỗi chính tả, kĩ năng viết còn chậm, chưa đúng kĩ thuật, việc giữ vở còn bẩn, nhàu nát, quăn mép và còn bị dấy mực. Nhìn chung các em thường mắc một số lỗi cơ bản sau:

- Viết hoa tuỳ tiện, danh từ riêng không viết hoa.

-  Viết thừa nét, viết thiếu nét, đặt nhầm vị trí các dấu thanh.

- Viết sai phụ âm đầu và vần, chữ viết không rõ ràng.

- Viết không đúng qui định, khoảng cách các con chữ, không đúng qui trình,  kĩ thuật.

- Tư thế ngồi viết, cách cầm bút, khoảng cách giữa mắt và vở chưa đảm bảo …

          Đó là những nguyên nhân chủ quan:  ngoài ra còn có những nguyên nhân khách quan như bàn ghế không đúng qui chuẩn, ánh sáng chưa đảm bảo…

1- Về phía học sinh.

Học sinh ngại viết, không có hứng thú và lòng say mê khi viết chữ mà chủ yếu là chỉ dừng lại ở mức độ viết đúng.

Ở bậc tiểu học, ngay từ những lớp đầu cấp như lớp 1 thì kĩ năng viết chữ đúng mẫu là rất quan trọng nhưng học sinh lại không nắm được cấu tạo các con chữ và kĩ năng viết đúng dẫn đến sai ngay từ những giờ tập viết đầu tiên của cấp học.

Bên cạnh đó phụ huynh không quan tâm đến sách vở cũng như các loại bút viết của học sinh.

2- Về phía giáo viên.

Chữ viết của một số giáo viên chưa đạt yêu cầu nhưng không có ý thức rèn luyện chữ viết dẫn đến không có sự mẫu mực trong chữ viết ở bảng lớp cũng như khi chấm bài cho học sinh.

Một số giáo viên khi viết ở bảng lớp vẫn còn để sai chính tả, viết lếu láo, tuỳ tiện trong cách trình bày. Nhất là trong thời điểm mà toàn ngành đang thực hiện việc soạn bài trên máy vi tính thì ý thức về phong trào rèn chữ đẹp bị hạn chế rất nhiều.

Chưa có mô hình về rèn chữ viết của giáo viên trong các nhà trường để cùng nhân rộng học tập.

3- Về phía nhà trường.

- Nhà trường chỉ mới quan tâm chăm lo chỉ đạo hoạt động về chuyên môn như học sinh giỏi các môn văn hóa, chưa coi trọng và tạo được sự chuyển biến về phong trào thi đua “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp”.

- Chưa có hình thức tuyên dương khen ngợi trước tập thể đối với những học sinh có ý thức trong phong trào “ Giữ vở sạch - viết chữ đẹp”.

- Cơ sở vật chất nhà trường chưa đáp ứng đầy đủ cho phong trào này như bàn ghế đúng chuẩn, bảng kẻ, ánh sáng…

- Chất lượng vở sạch chữ đẹp trong toàn trường chưa cao, phong trào “Rèn chữ viết đẹp - Giữ vở sạch” chưa mạnh, chưa thu hút được giáo viên và học sinh say mê trong luyện viết chữ đẹp.

4- Về phía phụ huynh học sinh.

- Các bậc phụ huynh còn chưa nhận thức hết tầm quan trọng của việc rèn chữ viết đẹp, giữ vở cẩn thận, sạch sẽ. Chỉ bắt ép học sinh học Tiếng việt, Toán mà quên rằng chữ viết của các em sẽ làm cho tâm hồn các em thêm phong phú, chữ viết xấu sẽ làm giảm đi phần điểm trình bày về chữ viết trong bài làm của các em mà bất cứ bài thi nào cũng có.

5- Ảnh hưởng của tiếng địa phương.

 Phần lớn các em viết sai là do ảnh hưởng của ngôn ngữ địa phương. Ở địa bàn tôi dạy phần lớn người dân nói, phát âm sai. VD: Cặp n- l ; ch- tr ; r - d - gi...Các em thường xuyên giao tiếp với mọi người xung quanh, mọi người phát âm sai, các em sẽ bắt chước, học theo. Khi các em đọc sai sẽ dẫn đến viết sai.

III- Nội dung và các giải pháp.

1- Nội dung.

Để xây dựng được kế hoạch thực hiện chuyên đề và áp dụng giải pháp “Viết chữ đẹp  - Giữ vở sạch” cho học sinh của nhà trường, chúng tôi đã tiến hành khảo sát tình hình thực tế việc giữ vở và chữ viết của học sinh toàn trường ngay từ đầu năm học. Qua khảo sát chúng tôi nhận thấy các em học sinh gặp rất nhiều khó khăn về kỹ năng chữ viết và giữ vở sạch, cụ thể là:

- Mẫu chữ viết không thống nhất, không xác định được dòng kẻ, ngồi viết chưa đúng tư thế vì còn mải chơi, nghịch ngợm.

- Các em chưa xác định được điểm đặt bút, điểm dừng bút khi viết chữ.

- Chưa xác định được khoảng cách viết giữa các con chữ và các chữ trong từ.

- Các em viết sai về độ cao, thế chữ chưa đúng mẫu.

- Viết nét nối giữa các con chữ (ch, tr, nh, ph, ng, ngh, gh, gi) chưa đúng, chưa đẹp.

- Mặt khác các em chuyển từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học nhiều hơn, phải viết nhiều các em mỏi tay dẫn đến nản chí khi viết.

- Khi viết sai các em gạch xóa, tẩy tùy tiện, tay tì lên giấy không đúng quy định  nên vở viết của các em rất bẩn nhầu nát, quăn mép.

- Giấy viết, loại bút, loại mực cũng không đồng nhất. Giấy, bút, mực kém chất lượng làm cho bài viết của các em xấu đi rất nhiều.

- Vở ghi chép các môn học của học sinh lẫn lộn, trình bày không khoa học, tùy tiện.

* Nhận định nguyên nhân

          - Học sinh không có nền nếp thói quen tốt trong khi viết, trình bày bài, vở.

          - Vở ghi, dụng cụ viết của học sinh còn  chưa được gia đình xác định, đầu tư đúng mức.

            - Chữ viết của giáo viên chưa chuẩn mực, chưa thống nhất về kiếu dáng theo quy định.

          - Ý thức coi trọng công tác rèn vở sạch chữ đẹp trong giáo viên chưa đúng mực.

          - Chưa có quy định chung cũng như kế hoạch thực hiện về nền nếp giữ vở sạch - viết chữ đẹp cụ thể đối với giáo viên và học sinh.

          Xác định những nguyên nhân cơ bản về chủ quan và khách quan trong vấn đề “Rèn chữ viết đẹp – Giữ vở sạch” cho học sinh. Chuyên đề xây dựng các giải pháp khắc phục những hạn chế về chữ viết trên cơ sở thực tiễn. Nhằm nâng cao chất lượng chữ viết của học sinh trong nhà trường ở năm học này và vận dụng nhân rộng mô hình “Rèn chữ, giữ vở” trong những năm học sau.

2- Một số giải pháp thực hiện.

2.1- Cần làm tốt công tác tuyên truyền, phối hợp để nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp”

Trước hết để giáo viên học sinh và phụ huynh nhận thức rõ về phong trào này thì ngay từ đầu năm học, trong các lần họp phụ huynh, sinh hoạt chuyên môn phải làm tốt công tác tuyên truyền, phân tích đầy đủ tầm quan trọng, sự cần thiết của việc học sinh viết chữ đẹp. Cùng phụ huynh học sinh và giáo viên chủ nhiệm phối hợp trong việc rèn chữ cho học sinh:

- Để thực hiện tốt kế hoạch năm học, cuộc họp phụ huynh đầu năm có một ý nghĩa hết sức quan trọng cho việc xây dựng các phong trào, đặc biệt là phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp”. Bởi vì các bậc phụ huynh sẽ định hướng, tiếp thu các kế hoạch của năm học. Thông qua đó giáo viên sẽ hướng dẫn phụ huynh trong việc mua sắm đồ dùng sách vở, bút viết cũng như cách bao bọc sách vở cho các em…và phổ biến cho phụ huynh biết các tiêu chuẩn cụ thể khi xếp loại vở sạch chữ đẹp hàng tháng.

- Hàng tháng, hàng kì nhà trường phải làm tốt việc thông báo tình hình học tập và rèn luyện chữ viết của học sinh cho gia đình để phụ huynh có kế hoạch kèm cặp thêm ở nhà.

2.2 – Xây dựng nền nếp phong trào ngay từ ở các khối lớp:

- Vào đầu năm học mới giáo viên chủ nhiệm lớp phải tiến hành kiểm tra sách vở, đồ dùng học tập của học sinh, hướng dẫn học sinh nên dùng loại vở nào, dùng loại bút nào để luyện viết , hướng dẫn học sinh cách bọc vở và bảo quản, giữ gìn sách vở như thế nào trong năm học. Hướng dẫn cho học sinh các tiêu chuẩn cần phấn đấu để đạt danh hiệu “ Vở sạch - chữ đẹp”. Đồng thời cùng học sinh ra quyết tâm thực hiện các chỉ tiêu về phong tràovề rèn chữ viết và giữ gìn sách vở.

- Có thể lấy một số bài viết của các anh chị lớp trên hoặc những học sinh đã đạt giải thi viết chữ đẹp cấp trường để cho các em xem và học tập tấm gương của các anh chị.

- Ngoài yêu cầu viết đúng, đẹp cần hướng dẫn cách trình bày vở của học sinh trong từng thể loại bài, cách kẻ vở khi hết bài, hết môn, hết ngày và hết tuần như thế nào để thống nhất trong cả lớp.

- Đối với những em có năng khiếu và viết chữ khá đẹp, giáo viên phải có định hướng từ đầu là phải luôn chú ý theo dõi, kèm cặp nhắc nhở để học sinh luôn ghi nhớ cố gắng thường xuyên bởi vì hơn ai hết giáo viên là người trực tiếp dạy dỗ, quan tâm học sinh hàng ngày nên có điều kiện thúc đẩy, kiểm tra và có hướng khắc phục uốn nắn kịp thời.

- Cần khảo sát phân lọai học sinh ngay từ đầu năm để có định hướng kèm cặp những học sinh còn viết xấu và có kế hoạch bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu, viết đẹp

- Hàng tháng sau khi xếp loại Vở sạch chữ đẹp giáo viên cần biểu dương và khen ngợi những học sinh có nhiều cố gắng trong phong trào này.

- Ngoài việc luyện viết ở lớp thì giáo viên cần quan tâm và kiểm tra việc luyện viết ở nhà của học sinh, hàng tuần phải kiểm tra chấm và nhận xét, động viên để học sinh cố gắng hơn ở tuần tiếp theo.

2.3- Đề cao sự mẫu mực về chữ viết của giáo viên.

Chúng ta thường nói rằng “Thầy nào – trò nấy”. Quả thật chữ viết của giáo viên là vấn đề có tính chất quyết định bởi vì giáo viên luôn là tấm gương đối với học sinh về tất cả các mặt, nhất là học sinh tiểu học và đặc biệt là các lớp đầu cấp thì các em còn là như một tờ giấy trắng. Thầy cô giáo luôn là một hình ảnh rất tài giỏi, đẹp đẽ và mẫu mực. Khi vào các lớp đầu cấp học sinh bắt đầu cầm bút viết những nét chữ đầu tiên thì chữ viết của giáo viên ở bảng lớp, ở con chữ cô viết mẫu là rất quan trọng. Các em sẽ nhìn, quan sát và bắt chước những nét chữ từ đơn giản đến phức tạp của giáo viên. Thực tế thấy rằng nếu giáo viên viết chữ đẹp và có ý thức rèn chữ viết thì chất lượng chữ viết của các lớp đó sẽ cao và qua quan sát ta thấy rằng nét chữ của các lớp khác nhau nhưng trong một lớp thì lại tương đối giống nhau và rất giống chữ của giáo viên.

Bên cạnh đó muốn cho học sinh viết đẹp, giữ gìn sách vở sạch sẽ thì giáo viên phải rất công phu rèn luyện theo phương pháp khoa học, lâu dài, kiên trì và chịu khó.....

- Trước hết người giáo viên cần phải coi trọng chữ viết thường ngày của mình trên bảng lớp, đây chính là trang viết mẫu mực đầu tiên của mình cho học sinh thấy.

- Giáo viên cần viết đúng chính tả, đúng mẫu, rõ ràng và ngay ngắn, cần phải quy định cho tất cả giáo viên cách trình bày lề bảng, dòng chữ ghi ngày tháng năm, tên môn, tên bài học cần được viết rất mẫu mực không lếu láo, qua loa và tuyệt đối là không được sai chính tả. Bên cạnh đó là lời nhận xét của giáo viên trong bài làm của học sinh cũng vậy.

Tuy nhiên, viết chữ đẹp cũng cần một chút nhỏ sự tài hoa và không phải ai cũng viết được thật đẹp, cho nên giáo viên là người luôn phải luyện viết thường xuyên. Ngoài bộ hồ sơ giáo viên phải viết hằng ngày như sổ chủ nhiệm, hội họp, dự giờ …thì giáo viên phải có vở luyện viết là vở tập viết để viết đúng mẫu chữ quy định và các bài viết luyện chữ đẹp và sáng tạo.

2.4- Bồi dưỡng lòng say mê và tinh thần quyết tâm thực hiện phong trào “Viết chữ đẹp –Giữ vở sạch”.

Tôi nghĩ rằng, để gặt hái được nhiều thành công trong mọi công việc đều phải có lòng say mê và tinh thần quyết tâm thực hiện. Chính vì vâỵ ngoài những biện pháp trên thì người giáo viên còn phải khơi dậy ở các em lòng say mê về rèn chữ cho học sinh bằng những mẫu chữ đẹp, trang vở sạch đẹp, bộ hồ sơ mẫu mực. Giáo viên phải thổi vào học sinh luồng khí những ước mơ cao đẹp, kể cho học sinh nghe những mẫu chuyện về tấm gương rèn chữ viết của anh Nguyễn Ngọc Ký, Cao Bá Quát và gần hơn nữa là các bạn học sinh trong lớp, trong trường mình.

Cho học sinh đọc và xem những bài dự thi về “Văn hay – Chữ tốt” trên báo và tạp chí Thế giới trong ta, sưu tầm những bài viết đẹp để tại lớp cho học sinh xem hằng ngày để qua đó gợi lên ở các em lòng say mê, ham thích luyện viết chữ đẹp.

2.5- Dạy tốt phân môn Tập viết, Chính tả, Tập đọc trong chương trình Tiểu học để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh.

2.5.1- Rèn tư thế ngồi viết - cách cầm bút:

Hoạt động viết thuận lợi phụ thuộc rất nhiều vào tư thế và cách cầm bút của các em, bởi vậy:

- Muốn rèn chữ cho học sinh trước hết giáo viên phải rèn cho các em tư thế ngồi viết đúng: Thoải mái, không gò bó. Lưng thẳng, không tỳ ngực vào bàn, đầu hơi cúi, mắt cách vở khoảng 25 đến 30cm. Hai chân đặt vuông góc dưới bàn, tay trái tì nhẹ nhàng mép vở để giữ vở. Cột sống luôn ở tư thế thẳng đứng, vuông góc với mặt ghế ngồi. Hai chân thoải mái, không trạng thái để chân co, chân duỗi.

- Cầm bút bằng 3 ngón tay: Ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa của bàn tay phải. Khi viết di chuyển bút từ trái sang phải, cán bút nghiêng về phía bên phải cổ tay, khuỷu tay và cánh tay cử động theo mềm mại thoải mái. Hai tay phải đặt đúng điểm tựa quy định. Tay trái để xuôi theo chiều ngồi, giữ lấy mép vở cho khỏi xô lệch, đồng thời làm điểm tựa cho trọng lượng nửa người bên trái đảm bảo ánh sáng phải đủ độ và thuận chiều, chiếu sang từ bên trái sang.

- Tuyệt đối không cầm bút dựng đứng 90 độ như cách cầm bút lông, không để ngửa hoặc úp quá nghiêng bàn tay về phía bên trái. Lúc viết, đưa bút từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. Các nét đưa lên hoặc đưa sang ngang phải nhẹ tay, không ấn mạnh đầu bút vào mặt giấy, điều khiển cây bút bằng các cơ ở cổ tay và các ngón tay. Việc giúp học sinh ngồi viết đúng tư thế và cầm bút đúng sẽ giúp các em viết đúng và viết được nhanh.

2.5.2- Rèn cách để vở khi viết:

Khoảng cách từ mắt đến vở 25 -30 cm. Khi viết chữ về bên phải, quá xa lề vở, cần xê dịch vở sang trái để mắt nhìn thẳng nét chữ, tránh nhoài người về bên phải để viết tiếp.

2.5.3- Rèn giữ vở sạch và trình bày vở:

Vở phải luôn giữ sạch, có đủ bìa nhãn, không bỏ vở, xé trang. Không bôi mực ra vở, không làm quăn mép vở. Vở viết của học sinh chọn cùng một loại giấy trắng, không nhoè mực...

2.5.4- Dạy các nét cơ bản:

Tuần đầu giáo viên các lớp tổ chức ôn luyện lại cho học sinh (tất cả các lớp) các nét cơ bản vì nếu học sinh viết chuẩn các nét cơ bản thì đó là tiền đề cho việc viết chữ đẹp.

Đầu tiên giáo viên dạy cho học sinh viết hai nét ngang vào sổ. Viết cơ bản hai nét trên cũng dễ viết và nó giúp học sinh giúp học sinh sau này có dạng chữ viết thẳng, ngay ngắn từ đầu. Sau khi rèn kỹ hai nét trên, giáo viên mới tiến hành dạy các nét móc xuôi, nét móc ngược, nét móc hai đầu, nét khuyết.

Để trong quá trình dạy luyện viết được thông nhất trong cách gọi tên các nét, giáo viên thống nhất với học sinh cách gọi tên các nét như sau:

          - Nét sổ                 - Nét cong hở trái

          - Nét ngang                     - Nét cong hở phải

          - Nét xiên phải     - Nét cong kín

          - Nét xiên trái      

          - Nét móc xuôi     - Nét khuyết trên

          - Nét móc ngược   - Nét khuyết dưới

          - Nét móc 2 đầu    - Nét thắt giữa

Làm tốt phần này là tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh khi viết chữ được đúng đẹp theo mẫu.

2.5.5- Rèn luyện học sinh viết đúng mẫu chữ:

Đây là bước vô cùng quan trọng và khó khăn với tất cả giáo viên và học sinh. Giáo viên cần hướng dẫn kỹ để các em nắm được cấu tạo chữ viết theo đúng quy trình mẫu. Ngoài ra, giáo viên viết mẫu trên bảng và ở vở cho học sinh quan sát - chữ viết của thầy, cô phải đúng theo mẫu và đẹp. Giáo viên cần chấm, chữa lỗi để học sinh phát hiện ra lỗi sai của mình và  sửa kịp thời.

Để giúp học sinh viết đúng mẫu trong giờ tập viết và luyện viết giáo viên hướng dẫn các em viết qua các giai đoạn.

+ Giai đoạn quan sát mẫu trên bảng và viết ra bảng con: giáo viên cho các em quan sát kĩ chữ mẫu trên bảng. Qua phân tích, giảng giải các em nắm được cấu tạo chữ viết và nắm được quy trình viết. Sau đó giáo viên cho các em viết trên bảng con.

+ Giai đoạn đầu khi các em mới viết, giáo viên hướng dẫn trực tiếp trên bảng con hoặc có chữ mẫu đã trình bày sẵn trên bảng con để học sinh nhìn vào đó mà viết theo.

+ Giai đoạn sau các em quan sát và tự viết vào bảng con dưới sự hướng dẫn trực tiếp của giáo viên ở trên bảng lớn. Sau đó giáo viên kiểm tra và sửa chữa lỗi sau cho các em trực tiếp ở bảng con. Giáo viên lưu ý sửa cho các em học sinh về độ cao, độ rộng. khoảng cách các con chữ đã đúng mẫu chưa.

- Giáo viên quan sát sửa bài cho từng HS ngay trên bảng con

- Cho học sinh nhận xét bài viết của bạn trên bảng, GV yêu cầu học sinh nhận xét: độ cao và khoảng cách

+ Giai đoạn quan sát chữ mẫu và viết vào trong vở tập viết. Giáo viên cho học sinh quan sát kĩ chữ mẫu đầu dòng xem chữ cần viết, từ cần viết cao bao nhiêu, khoảng cách các con chữ trong một chữ, khoảng cách các chữ trong từ là bao nhiêu, sau đó mới đặt bút viết.

2.5.6-  Xác định vị trí các đường kẻ, điểm dừng bút, điểm đặt bút:

- Đường kẻ ly (1,2,3,4,)

- Đường kẻ dọc (5,6,7,8)

- Điểm đặt bút là vị trí bắt đầu khi viết một nét trong một chữ cái. Điểm đặt bút có thể nằm trên đường kẻ li hoặc không nằm trên đường kẻ ly.

- Điểm dừng bút là vị trí kết thúc của chữ trong một chữ cái. Điểm dừng bút có thể trùng với điểm đặt bút hoặc không nằm trên đường kẻ li.

Về độ cao: Học sinh  nắm chắc độ cao của các chữ theo từng nhóm:

+ Những chữ có độ cao 1 ô li: a, o, e, ê, ô, ơ, i, v, x...

+ Những chữ có độ cao 2 ô li rưỡi như : b, l, h, k, g, ...

+ Những chữ có độ cao 1,5 ô li như : t

+ Những chữ có độ cao 2 ô li như : d, q...

+ Những chữ có độ cao 1,25 ô li như: r; s.

Căn cứ vào sự tương đồng về cấu tạo để phân chia hệ thống chữ cái viết thường thành các nhóm.

Nhóm 1: i, t, p, u, ư, y, v, r, n, m

Nhóm 2: l, b, h, k

Nhóm 3: o, ô, ơ, a, ă, â, d, đ, g, c, x, e, ê, s, q

2.5.7- Luật viết chính tả:

Các luật chính tả được cung cấp cho các em lồng ghép trong tất cả các phân môn của Tiếng Việt. Người giáo viên  phải nghiên cứu kỹ nội dung chương trình, lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng thì mới đạt được kết quả cao trong việc rèn cho học sinh viết đúng chính tả.

Luật chính tả được đưa vào các lớp theo nguyên tắc sau:

- Luật e, ê, i:         + Âm c đứng trước e, ê, i phải viết bằng chữ  k.

+ Âm g đứng trước  e, ê, i viết bằng gh.

+ Âm ng đứng trước  e, ê, i viết bằng ngh.

- Viết hoa: Viết hoa đầu câu và viết hoa tên riêng.

- Luật ghi nguyên âm đôi

Ghi dấu thanh: Dấu thanh quy định đánh ở âm chính trên cơ sở dạy học sinh năng lực phân tích ngữ âm như xác định âm chính.

          Một số luật bổ sung như: Hai chữ i đi liền nhau khi viết bỏ một chữ i.

VD:  gì, giêng... (bỏ 1 chữ i)

2.5.8- Xác định khoảng cách:

- Qua các giờ tập viết, luyện viết giáo viên giúp học sinh nhận thấy rằng: Khoảng cách giữa các con chữ trong một chữ là nửa thân con chữ, các nét chữ trong một chữ phải viết liền nét. Các chữ ghi tiếng cách nhau một thân con chữ o.

- Hướng dẫn cách ghi dấu thanh: khi viết dấu các chữ có dấu thanh quy trình viết liền mạch bằng cách lia bút theo chiều từ trái qua phải, từ trên xuống dưới, đánh dấu nguyên âm trước, đánh dấu thanh sau.

- Các dấu huyền, sắc, hỏi, ngã đặt phía trên con chữ, dấu nặng đặt phía dưới con chữ. Viết vừa phải các dấu thanh không viết dài quá, to quá hoặc nhỏ quá.

2.6- Điều kiện để rèn chữ đúng, đẹp cho học sinh:

- Rèn kĩ năng viết đúng, đẹp cho học sinh là một quá trình lâu dài, phức tạp và đòi hỏi sự nỗ lực cố gắng của cả giáo viên và học sinh. Đặc biệt là kĩ năng viết chữ đẹp. Đây là một kĩ năng không phải tự nhiên mà có, đòi hỏi sự chăm lo rèn luyện thường xuyên của giáo viên cho các em, phải dạy cho các em một cách có định hướng và có kế hoạch.

- Giáo viên phải biết kết hợp dạy tốt các môn học khác như tập đọc, chính tả để khắc phục các đối tượng học sinh viết chậm sai do đọc yếu và sai quy tắc chính tả. Đặc biệt giáo viên không nên xem nhẹ việc rèn đọc hoặc bỏ qua việc rèn phát âm chuẩn cho học sinh. Không nên xem nhẹ môn học nào bởi vì các môn học đều có liên quan bổ sung cho nhau.

- Đồ dùng học tập phải đầy đủ như giấy, vở, bút, bảng con, phấn, thước... đạt tiêu chuẩn quy định. Hiện nay học sinh lựa chọn đủ các loại bút để viết. Những loại bút mực hay bút chấm mực như ngày xưa đối với các em vô cùng xa lạ. Chính vì vậy chữ của các em đã mất đi dáng vẻ mềm mại, chân phương so với trước đây. Các em cũng chỉ viết được một kiểu chữ nét đều, không viết được kiểu chữ có nét thanh, nét đậm. Khắc phục hạn chế này nên thống nhất sử dụng một loại mực ; một loại bút viết (viết ngòi luyện chữ nét thanh đậm) loại viết này có giá trị sử dụng lâu dài. Sử dụng vở có chất lượng cao, không bị nhoè khi viết. Chính yếu tố này là yếu tố quyết định không nhỏ thành công của việc luyện viết chữ đẹp.

- Học sinh viết chậm viết sai hàng ngày ngoài viết bài ở trên lớp giáo viên cần khuyến khích học sinh luyện đọc luyện viết ở nhà. Quy định mỗi ngày học sinh phải luyện viết một bài. Thời gian đầu nên cho học sinh viết thơ bốn chữ hoặc năm chữ với số lượng ít sau nâng dần lên viết thơ lục bát, đoạn văn. Sau mỗi bài viết giáo viên phải chấm chữa bài, trực tiếp chỉ chỗ sai cho học sinh từ cách trình bày đến điểm đặt bút và dùng bút của các con chữ. Đối với học sinh viết chữ đẹp giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách cầm bút, lia bút, rê bút để có được chữ viết đẹp có nét thanh nét đậm. Ngoài luyện chữ viết theo mẫu giáo viên cần sưu tầm thêm các mẫu chữ đẹp sáng tạo cho học sinh tham khảo và hướng dẫn học sinh luyện viết khơi nguồn cảm hứng yêu thích luyện viết chữ đẹp cho các em. Xây dựng nguồn lực để tham gia các hội thi viết chữ đẹp cấp trường, huyện, tỉnh.

IV- Tác dụng và khả năng vận dụng của chuyên đề

1- Tác dụng:

Trong những năm học qua tôi luôn vận dụng những giải pháp trên vào quá trình giảng dạy và rèn chữ viết cho học sinh. Chữ viết của học sinh ngày càng tiến bộ, tất cả học sinh trong lớp cùng thi đua luyện chữ. Chữ viết của các em đã trở nên mềm mại mượt mà hơn. Phần lớn các em đã biết trình bày vở sách sạch đẹp, viết chữ đúng khoảng cách. Số học sinh viết chữ đúng độ cao theo quy định chiếm tỉ lệ cao hơn. Nhiều em có khả năng viết chữ nghiêng, chữ sáng tạo có nét thanh nét đậm được tham gia các hội thi do nhà trường và ngành Giáo dục tổ chức đạt kết quả cao. Bên cạnh đó chữ viết của lớp cũng được các tổ chức trong nhà trường đánh giá và xếp loại là lớp đạt phong trào vở sạch chữ đẹp.

2- Khả năng vận dụng:

Với chuyên đề “Một số giải pháp giúp học sinh rèn viết chữ đẹp, giữ vở sạch bậc tiểu học” tôi đã triển khai và thực hiện trong toàn khối lớp hai. Ngoài ra đề tài này còn có thể vận dụng để rèn luyện chữ viết cho học sinh các khối lớp từ khối lớp 1 đến khối lớp 5 trong nhà trường Tiểu học nói chung.

V- Kết luận

1- Những yêu cầu để vận dụng chuyên đề

1.1- Về công tác chỉ đạo phong trào:

- Ngay từ đầu năm học nhà trường cần lập kế hoạch cụ thể và coi đây là một tiêu chí quan trọng trong hoạt động dạy và học của nhà trường đồng thời phải có chỉ tiêu cụ thể để giao cho các tổ chuyên môn, các khối lớp và các giáo viên chủ nhiệm lớp.

- Sau khi vào năm học mới, căn cứ vào kết quả về phong trào này của năm học trước để bồi dưỡng  học sinh viết chữ đẹp, các giáo viên có chữ viết đẹp thường xuyên  rèn luyên  học sinh trong các  buổi học, giờ học.

- Hàng tháng tổ chức đánh giá xếp loại vở sạch chữ đẹp của học sinh chính xác, công khai.

- Tổ chức cho học sinh thi viết chữ đẹp một năm hai lần, sau mỗi lần như vậy cần động viên khen thưởng để khích lệ phong trào.

- Sau mỗi học kì nhà trường tổ chức họp phụ huynh học sinh, giáo viên chủ nhiệm sẽ thông báo cáo tình hình rèn luyện chữ viết của học sinh trong từng tháng, từng kì trong tuần để  cho phụ huynh biết.

- Qua cuộc họp phụ huynh giáo viên cần đưa ra một số cá nhân học sinh điển hình có ý thức trong việc giữ vở sạch chữ đẹp để khen ngợi và khích lệ phong trào.

- Mỗi năm nhà trường cần kết hợp các đợt sơ kết cuối kì I, tổng kết năm học hay các đợt thi đua để tổ chức triển lãm các thành quả mà học sinh đã làm được như các bài thi viết chữ đẹp, các bộ sách vở tiêu biểu để cho các em cùng các bậc phụ huynh cùng xem thấy và thấy được những thành quả con em mình đã ý thức rèn luyện để học sinh và các lớp có sự thi đua học tập lẫn nhau.

- Cần có sự động viên khen thưởng đích đáng và kịp thời đối với những cá nhân học sinh và các lớp trong phong trào “Giữ vở sạch- viết chữ đẹp” sau các đợt thi đua.

- Tổ chức trưng bày thành quả hàng năm của học sinh và chỉ đạo thực hiện tốt mô hình “Câu lạc bộ viết chữ đẹp của giáo viên và học sinh”. Phân công cá nhân viết chữ đẹp đạt giải cấp trường, cấp huyện duy trì phong trào hoạt động theo tháng, tuần sẽ thu hút được sự quan tâm của tập thể giáo viên và học sinh.

1.2- Về giáo viên:

Người giáo viên phải thực sự yêu nghề mến trẻ, luôn có ý thức nâng cao chất lượng chữ viết cho các em trong tất cả các môn học, tiết học.

Để rèn cho học sinh biết viết chữ đẹp - giữ vở sạch, đòi hỏi người giáo viên phải gương mẫu, kiên trì, kết hợp các phương pháp giảng dạy phù hợp tâm lý lứa tuổi và trình độ nhận thức của học sinh cùng với sự phối hợp của thầy và trò, của gia đình và toàn xã hội.

Giáo viên phải thường xuyên hướng dẫn học sinh tự rèn luyện chữ viết theo các nguyên tắc chung. Chuyên đề có hiệu quả khi nó được áp dụng một cách có ý thức, phù hợp với thực tế.

1.3- Về cơ sở vật chất:

Bàn ghế phải phù hợp với lứa tuổi học sinh của từng lớp.

Phòng học phải được trang bị bảng chống lóa đạt chất lượng, riêng lớp 1, 2 bảng phải có phần kẻ ô li để thuận tiện cho việc dạy tập viết và hướng dẫn học sinh luyện viết.

Lắp đầy đủ hệ thống bóng đèn đủ ánh sáng cho học sinh, cửa sổ cửa chính phải cung cấp đủ ánh sáng cho các em không bị ảnh hưởng đến thị lực.

2- Đề xuất, khuyến nghị:

Nhà trường nên tạo điều kiện tốt nhất cho giáo viên cũng như học sinh trong quá trình giảng dạy và học tập như: bàn ghế đúng chuẩn, lớp học đầy đủ ánh sáng, quạt mát,...

Cần coi trọng và thường xuyên tổ chức học tập các đơn vị thực hiện tốt phong trào này. Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn để trau dồi kinh nghiệm cho các đồng nghiệp, các trường có phong trào “Vở sạch – Chữ đẹp” tiêu biểu.

Khuyến khích học sinh trong trường thống nhất sử dụng 1 loại vở viết, 1 loại bút viết, 1 loại mực,...

Hàng năm nên tổ chức thi “Vở sạch – chữ đẹp” các cấp để ghi nhận sự cố gắng của các tập thể nhà trường, cá nhân học sinh và các tập thể giáo viên có nhiều thành tích trong lĩnh vực xây dựng phong trào “Giữ vở sạch – viết chữ đẹp” ở trường tiểu học.

Đây là vấn đề có thể áp dụng rộng rãi, rất mong sẽ được triển khai trong nhà trường để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh.

* Trên đây là toàn bộ nội dung thực hiện giải pháp “giúp học sinh rèn Viết chữ đẹp - Giữ vở sạch bậc Tiểu hoc”. Rất mong nhận được sự đóng góp, xây dựng của đồng nghiệp và đặc biệt là của ban giám hiệu nhà trường giải pháp của tôi được hoàn thiện hơn.

                                                            Mỹ Thành, ngày 20 tháng 12 năm 2017

                                                          NGƯỜI VIẾT CHUYÊN ĐỀ

      Nguyễn Hải Tường