Một Số Giải Pháp Phòng, Chống Tác động Tiêu Cực Của Mạng Xã Hội ...

Bước vào “kỷ nguyên 4.0”, con người càng trở nên bận rộn và ít có điều kiện để gặp gỡ, trao đổi thông tin, tình cảm trực tiếp với nhau. Điều đó đặt ra nhu cầu bức thiết về một giao thức, mà ở đó, con người có thể kết nối không giới hạn cả về không gian và thời gian. Mạng xã hội ra đời đã đáp ứng gần như hoàn hảo nhu cầu bức thiết đó. Hiện nay, trên thế giới đã có hơn 250 trang mạng xã hội khác nhau như: Facebook, Zalo, Instagram, Twitter, MySpace, Google+, Youtube…, mỗi mạng xã hội có những hướng phát triển nhất định và ngày càng đi sâu, tác động trực tiếp đến đời sống của con người. Bên cạnh những mặt tích cực không thể phủ nhận, mạng xã hội cũng mang đến những tác động tiêu cực như: “khủng hoảng thông tin”, “nghiện online”, đặc biệt mạng xã hội chính là môi trường lý tưởng mà những phần tử cơ hội, bất mãn và các thế lực thù địch triệt để lợi dụng để đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, chống phá nhằm xóa bỏ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng; đòi đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập, “phi chính trị hóa” quân đội; đưa những thông tin sai trái, thậm chí xuyên tạc nhằm làm giảm sút lòng tin của các tầng lớp nhân dân đối với Đảng, “phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc; gây thù hận, mâu thuẫn giữa các dân tộc, sắc tộc, tôn giáo, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, tạo dựng ngọn cờ, kích động, lôi kéo tập hợp lực lượng gây mất ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Thanh niên quân đội là một bộ phận ưu tú, vừa mang đầy đủ bản chất và truyền thống của thanh niên Việt Nam, vừa hội tụ đầy đủ bản chất và truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng. Thanh niên quân đội hiện nay đã và đang tiếp cận, sử dụng mạng xã hội với nhiều mục đích khác nhau: tìm kiếm tài liệu phục vụ học tập, trao đổi thông tin hữu ích, chia sẻ, kết nối bạn bè… Tuy nhiên, do tuổi đời còn trẻ, bản lĩnh chính trị, lập trường tư tưởng đang trong quá trình hoàn thiện, thích khám phá những vấn đề mới, hơn nữa cùng với tâm lý thích nổi tiếng, thích được mọi người chú ý, câu “like”, câu “view”… khiến cho một bộ phận thanh niên quân đội không tránh khỏi những tác động tiêu cực, đặc biệt là những tác động trực tiếp ảnh hưởng đến bản lĩnh chính trị, lập trường tư tưởng, đạo đức, lối sống, mục tiêu, lý tưởng cách mạng của thanh niên quân đội hiện nay, ngoài ra còn làm ảnh hưởng tới việc chấp hành kỷ luật và chấp hành các chế độ trong ngày, vi phạm pháp luật… Nếu không đủ tỉnh táo, kiên định với lập trường cách mạng, bản lĩnh chính trị thì một bộ phận thanh niên quân đội sẽ bị cuốn theo những luận điệu xuyên tạc của kẻ thù, bị lung lay ý chí, niềm tin, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Do đó, phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh niên quân đội hiện nay là một yêu cầu cấp thiết, đòi hỏi cần thực hiện tốt một số biện pháp sau:

Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm và phát huy vai trò của cấp ủy, chỉ huy và các tổ chức trong đơn vị đối với việc phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội 

Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, là một nội dung của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đội ngũ thanh niên quân đội, là tiền đề tạo sự “miễn dịch”, “sức đề kháng” cho thanh niên quân đội tránh được những tác động tiêu cực của mạng xã hội trong quá trình tiếp cận, sử dụng thông tin; giữ vai trò chủ đạo quyết định đến chất lượng, hiệu quả phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh niên quân đội hiện nay.

Nhận thức là cơ sở của hành động, định hướng hành động, có nhận thức đúng mới có trách nhiệm cao và hành động đúng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy, tư tưởng đúng thì hoạt động mới khỏi sai lệch và mới làm tròn nhiệm vụ cách mạng được. Nhận thức trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy đơn vị là cơ sở để vạch ra phương hướng, mục tiêu, lựa chọn nội dung, hình thức, phương pháp và có quyết tâm cao trong phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh niên quân đội.Trong đó, tập trung một số nội dung chủ yếu đó là: Nâng cao nhận thức của cấp ủy, chỉ huy đơn vị và thanh niên quân đội về những tác động tiêu cực của mạng xã hội và vai trò của phòng, chống tác động tiêu cực của việc sử dụng mạng xã hội đến thanh niên quân đội; nâng cao nhận thức của cấp ủy, chỉ huy đơn vị, thanh niên quân đội về âm mưu, thủ đoạn mà các thế lực thù địch đang lợi dụng mạng xã hội để chống phá cách mạng nước ta, thực hiện âm mưu “phi chính trị hóa quân đội”.

Hai là, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh niên quân đội 

Nội dung, hình thức và biện pháp giữ vai trò rất quan trọng trong phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh niên quân đội; là những yếu tố thường xuyên vận động biến đổi phù hợp với tính chất và mức độ tác động của mạng xã hội đến quá trình tiếp cận, sử dụng thông tin của thanh niên quân đội. Nội dung phòng, chống đúng, hình thức phong phú, biện pháp cụ thể, sáng tạo thì hoạt động phòng, chống mới có ý nghĩa thiết thực. Do đó, quá trình phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh niên quân đội phải quan tâm đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp, để không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động này.

Với phương châm phòng là chính, việc đổi mới nội dung phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội cần tăng cường tính toàn diện, cụ thể, thực tiễn. Phải bảo đảm các yêu cầu: khách quan, toàn diện, kết hợp hài hòa giữa nâng cao nhận thức, tư tưởng với xây dựng thái độ, hành vi sử dụng mạng xã hội; xuất phát từ thực tiễn quá trình học tập, công tác của thanh niên quân đội để xác định nội dung phòng, chống, tránh dàn trải, chung chung; kích thích tính tích cực, sáng tạo, tự chủ, tự phòng, chống của thanh niên quân đội; đồng thời phải luôn bổ sung, cập nhật những nội dung cần thiết đáp ứng yêu cầu phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh niên quân đội. Đổi mới nội dung phòng, chống nhằm giúp thanh niên quân đội có nhận thức đúng đắn, thực hành sử dụng mạng xã hội đúng mục đích, phục vụ hữu ích việc học tập, công tác và sinh hoạt.

Hình thức phòng, chống là vấn đề quan trọng, góp phần quyết định đến chất lượng, hiệu quả của hoạt động phòng, chống. Đổi mới, hoàn thiện hình thức phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh niên quân đội vào hai hình thức cơ bản: phòng, chống thông qua hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng, quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ của thanh niên quân đội và phòng, chống thông qua các hoạt động ngoại khóa. Mỗi hình thức phòng, chống có ưu điểm và hạn chế riêng, có tác động khác nhau nên cần sử dụng tổng hợp các hình thức phòng, chống.

Phương pháp có vai trò quyết định đến chất lượng, hiệu quả phòng, chống. Để phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội có hiệu quả, cần sử dụng tổng hợp, linh hoạt, sáng tạo các phương pháp như giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức về những tác động tiêu cực của mạng xã hội, nêu gương, động viên những thanh niên biết sử dụng mạng xã hội một cách hữu ích, đồng thời kiểm tra chấn chỉnh những hành vi vi phạm quy định của đơn vị trong sử dụng, khai thác thông tin trên mạng xã hội của một bộ phận thanh niên quân đội …. Trong đó, hai phương pháp cơ bản và hiệu quả nhất trong phòng, chống là: giáo dục tuyên truyền nâng cao nhận thức và phương pháp kích thích, phát huy vai trò của thanh niên quân đội trong nâng cao hiệu quả sử dụng mạng xã hội.

Ba là, phát huy tính tích cực, chủ động của thanh niên quân đội trong tự phòng, chống tác động tiêu cực của việc sử dụng mạng xã hội

Thanh niên quân đội vừa là khách thể của hoạt động phòng, chống, vừa là chủ thể của hoạt động này. Do đó, phải phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của đội ngũ này trong nâng cao chất lượng phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội. Trong môi trường tập thể dù được giáo dục, định hướng tốt đến đâu nếu bản thân chủ thể tiếp nhận không phát huy được tính tích cực, chủ động trong tự phòng, chống thì hiệu quả của hoạt động này tất yếu sẽ không cao. Phát huy vai trò tích cực chủ động, sáng tạo của thanh niên quân đội trong hoạt động phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội cần phải gắn chặt với nâng cao lý tưởng xã hội chủ nghĩa và ra sức phấn đấu theo mục tiêu lý tưởng cách mạng của Đảng, độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội, vì mục tiêu xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, vì dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh.

Tự phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh niên quân đội thực chất là quá trình hoạt động có mục đích, có ý thức của họ, hướng vào nâng cao nhận thức, xây dựng và phát triển các kỹ năng “tự bảo vệ” trong khai thác, sử dụng mạng xã hội của thanh niên quân đội phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của quân đội. Bởi vì, xét đến cùng thì hiệu quả của hoạt động phòng, chống do ý thức chủ động, tự giác của từng thanh niên quyết định. Đó là quá trình tự tổ chức, tự điều chỉnh về nhận thức và hành vi nhằm loại bỏ những tác động tiêu cực của mạng xã hội, những yếu tố không phù hợp với yêu cầu của xã hội mới, của quân đội cách mạng và yêu cầu hoàn thiện nhân cách của người thanh niên.

Tự phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội một quá trình khó khăn, phức tạp đòi hỏi tính tích cực, tự giác của mỗi thanh niên phải được phát huy cao độ. Thanh niên quân đội phải “tự thân vận động”, phải “tự chiến thắng bản thân mình” khi sử dụng mạng xã hội. Một khi mạng xã hội được ví như một “cái chợ”, ở đó ai đến cũng được, mặc sức “trao đổi”, có vô vàn thông tin, bình luận về cùng một sự kiện, cả những “dụ dỗ” đánh vào tâm lý, sở thích, tính tò mò của tuổi trẻ. Điều đó vừa đòi hỏi mỗi thanh niên quân đội phải có ý chí quyết tâm cao, nghị lực lớn nhưng cũng vừa phải phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác trong “rèn đức, luyện tài”; Đòi hỏi thanh niên quân đội phải có trình độ kiến thức chuyên môn vững vàng, có hiểu biết về thực tiễn đời sống xã hội, nắm vững chức trách, nhiệm vụ được giao, có đạo đức trong sáng, lối sống lành mạnh để đủ sức vượt qua những trở ngại đó. Kết hợp chặt chẽ giữa hoạt động phòng, chống của các tổ chức, các lực lượng trong đơn vị với hoạt động tự phòng chống chính bản thân thanh niên quân đội, nhằm thực hiện bước chuyển hoá biến về chất trong quá trình phòng, chống tác động tiêu cực của mạng xã hội đến tiếp cận, sử dụng thông tin của thanh niên quân đội.

Bốn là, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của lực lượng thanh niên quân đội trong cuộc đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi thông tin xấu độc trên mạng xã hội

Đẩy mạnh tuyên tuyền, giáo dục để thanh niên quân đội thấy rõ tính hai mặt của mạng xã hội; nhận diện các thủ đoạn, nội dung thông tin xấu độc, tính chất nguy hại của nó đối với cá nhân và xã hội. Qua đó, trang bị kiến thức cần thiết để mỗi người có thể tự sàng lọc, tiếp nhận thông tin hữu ích, chính thống, đồng thời “miễn dịch” với những thông tin xấu độc làm nhiễu loạn môi trường xã hội. Trong quá trình tuyên truyền, giáo dục cần tiếp tục gắn chặt với tuyên truyền, thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 46-CT/TW ngày 27-7-2010 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X) về “Chống sự xâm nhập của các sản phẩm văn hóa độc hại gây hủy hoại đạo đức xã hội”; Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9-6-2014 của Hội nghị Trung ương 9 (khóa XI) “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; Luật an toàn thông tin mạng số 86/2015/QH13 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 19 tháng 11 năm 2015, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2016.

Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tiếp tục quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc Hướng dẫn số 902/HD-CT của Tổng cục Chính trị về thực hiện nhiệm vụ đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa; phản bác những quan điểm sai trái, phản động và những thông tin xấu độc trên mạng Internet trong Quân đội giai đoạn 2015-2020; Chỉ thị số 47/CT-CT của Tổng cục Chính trị về “Tổ chức lực lượng đấu tranh chống quan điểm sai trái, thù địch cơ hội chính trị trên không gian mạng trong Quân đội”; các kế hoạch, thông báo định hướng của Ban Chỉ đạo 94 Quân ủy Trung ương. Tập trung giáo dục những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; những tác động tiêu cực từ các trang mạng xã hội đến thanh niên quân đội trên nhiều phương diện, từ chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống đến phương pháp, tác phong công tác và chất lượng thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Giáo dục để mỗi thanh niên quân đội thấy rõ tính hai mặt của mạng xã hội; nhận diện các thủ đoạn, nội dung thông tin xấu độc, tính chất nguy hại đối với cá nhân và xã hội. Qua đó, trang bị kiến thức cần thiết để mỗi người có thể tự sàng lọc, tiếp nhận thông tin hữu ích, chính thống.

Công tác giáo dục phải được tiến thành thường xuyên, liên tục, lồng ghép với các hình thức giáo dục ở đơn vị. Đồng thời, đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII) và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”. 

Hiện nay, nhiệm vụ xây dựng quân đội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực có những diễn biến phức tạp, khó lường. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh “diễn biến hòa bình”, thực hiện “phi chính trị hóa” quân đội với những thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Mặt trái nền kinh tế thị trường tác động đến nhận thức, tư tưởng, niềm tin và hành động của thanh niên. Thực tế đó đang đặt ra những yêu cầu cao về bản lĩnh, trí tuệ, phẩm chất cách mạng và năng lực công tác đối với thanh niên quân đội, là lực lượng chủ yếu, trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ của quân đội, mỗi thanh niên quân đội cần nhận thức sâu sắc trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của mình. Tự hào vững bước dưới cờ Đảng, học tập và làm theo lời Bác, thanh niên quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, quyết thắng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân. Do đó, thực hiện tốt các giải pháp trên là cơ sở vũng chắc để phòng, chống có hiệu quả tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh niên quân đội hiện nay./.

N.Q.D