Một Số Nội Dung, Yêu Cầu Cần Lưu ý Trong Xây Dựng Báo Cáo Chính Trị ...

1- Vai trò, ý nghĩa của báo cáo chính trị tại đại hội đảng các cấp

Theo quy định của Điều lệ Đảng, đại hội đảng các cấp là cơ quan lãnh đạo của mỗi cấp bộ đảng giữa hai kỳ đại hội. Đại hội đảng các cấp có nhiệm vụ tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện nghị quyết đại hội của cấp bộ đảng trong nhiệm kỳ trên các mặt công tác, các lĩnh vực của đời sống xã hội; khẳng định những thành tựu, ưu điểm, chỉ ra những hạn chế, yếu kém, nguyên nhân, kinh nghiệm; xác định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo các mặt công tác, các tổ chức trong hệ thống chính trị và các lĩnh vực đời sống xã hội trong nhiệm kỳ tiếp theo; bầu cấp ủy khóa mới - cơ quan lãnh đạo của cấp bộ đảng giữa hai kỳ đại hội, bầu cử đại biểu dự đại hội cấp trên. Việc tổ chức đại hội đảng bộ các cấp là sự kiện chính trị trọng đại của cả nước, của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta.

Trong các văn kiện của đại hội đảng bộ các cấp, báo cáo chính trị là một trong những cấu phần quan trọng nhất, không thể thiếu của đại hội. Báo cáo chính trị vừa là văn kiện vừa có giá trị tổng kết toàn diện, chính thống, khoa học, thể hiện trí tuệ, trách nhiệm của đảng bộ và nhân dân về đánh giá hoạt động lãnh đạo và hoạt động xây dựng nội bộ của cấp bộ đảng trong nhiệm kỳ; đồng thời, vừa thể hiện tư duy, tầm nhìn chiến lược, quan điểm, chủ trương, định hướng lớn, khả năng dự báo và đề xuất mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo các mặt công tác, các lĩnh vực đời sống xã hội, các tổ chức trong hệ thống chính trị, nhiệm vụ xây dựng Đảng và hệ thống chính trị cho nhiệm kỳ tiếp theo. Với ý nghĩa đó, báo cáo chính trị tại đại hội đảng bộ các cấp vừa là bản báo cáo tổng kết thực tiễn, vừa là một đề án khoa học về chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại... trong nhiệm kỳ của Đảng nói chung và của đảng bộ một địa phương, cơ quan, đơn vị nói riêng.

Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII_Video: TCCS/Truyền hình Nhân dân

Trong mối quan hệ với các văn kiện khác của đại hội đảng bộ các cấp, báo cáo chính trị là văn kiện trung tâm của đại hội, là cơ sở, định hướng để xây dựng dự thảo các văn kiện khác, như báo cáo kiểm điểm của ban chấp hành nhiệm kỳ; chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; các báo cáo chuyên đề khác của đại hội (nếu có).... Đồng thời, nội dung của báo cáo chính trị còn là cơ sở để xây dựng tiêu chuẩn, quyết định số lượng, cơ cấu bầu cấp ủy khóa mới. Bởi vậy, báo cáo chính trị là một trong những văn kiện cần được đại hội đảng bộ các cấp quan tâm đặc biệt, phải được đầu tư nhiều công sức, trí tuệ nhất.

Vai trò định hướng của báo cáo chính trị thể hiện từ tiêu đề, nội dung kết cấu, bố cục của báo cáo. Tiêu đề của báo cáo chính trị không chỉ đơn thuần là tên gọi, chủ đề của báo cáo mà còn là khẩu hiệu, tuyên ngôn hành động, là những nội dung nhiệm vụ chính trị trọng tâm của đảng bộ và nhân dân trong nhiệm kỳ, là tư duy, tầm nhìn chiến lược, ngọn cờ hiệu triệu, tập hợp, đoàn kết, phát huy sức mạnh toàn Đảng, toàn quân, toàn dân quyết tâm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của các cấp bộ đảng, cơ quan, địa phương, đơn vị.

Nội dung của báo cáo chính trị không chỉ đánh giá kết quả thực hiện nghị quyết đại hội nhiệm kỳ trước, xác định nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm, đề ra phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ cho nhiệm kỳ sau, mà còn đề cập đến những vấn đề lý luận và thực tiễn cụ thể đang đặt ra đối với toàn Đảng, đối với đất nước hoặc đối với đảng bộ địa phương, cơ quan, đơn vị; là sự phản ánh chân thực, sinh động mối quan hệ giữa lý luận với thực tiễn, giữa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước với mọi mặt đời sống của nhân dân. Chính vì vậy, đại hội đảng bộ các cấp còn là đợt sinh hoạt chính trị, tư tưởng, khoa học, sinh hoạt lãnh đạo, sinh hoạt học tập rộng rãi góp phần nâng cao vai trò, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của mỗi cấp bộ đảng.

Kết cấu, bố cục, tiêu đề các phần, mục trong nội dung của báo cáo chính trị vừa thể hiện nội dung các mặt công tác, nội dung lãnh đạo, chỉ đạo của đảng bộ đối với các tổ chức trong hệ thống chính trị, các lĩnh vực đời sống xã hội; đồng thời, cũng thể hiện tư duy, cách tiếp cận, tầm nhìn, sự đổi mới, sáng tạo của các cấp bộ đảng, mà trước hết là của cấp ủy triệu tập đại hội và tiểu ban văn kiện (tiểu ban nội dung) của đại hội.

Với vị trí, tính chất đặc biệt quan trọng nêu trên, xây dựng báo cáo chính trị là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của cấp ủy triệu tập đại hội, trong đó trách nhiệm được giao trực tiếp là tiểu ban văn kiện đại hội đảng bộ các cấp. Thảo luận xây dựng báo cáo chính trị là một trong những hoạt động trung tâm, đặc biệt quan trọng của đại hội đảng bộ các cấp. Chính vì tính chất quan trọng như vậy, trước đây, Đảng ta đã có quy định về tổ chức đại hội đảng bộ các cấp 2 vòng, có vòng dành riêng cho việc tổ chức thảo luận xây dựng các văn kiện, trong đó có báo cáo chính trị của đại hội.