Múi Giờ – Wikipedia Tiếng Việt

Có thể bạn quan tâm

Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ. (Tìm hiểu cách thức và thời điểm xóa thông báo này)

Chênh lệch giờ trên các vùng của Trái Đất trong 1 ngày

Một múi giờ là 1 vùng trên Trái Đất mà người ta quy ước sử dụng cùng 1 thời gian tiêu chuẩn, thông thường được nói đến như là giờ địa phương. Về lý thuyết, các đồng hồ tại vùng này luôn chỉ cùng 1 thời gian.

Trên Trái Đất, thời gian biến đổi dần từ Đông sang Tây. Tại 1 thời điểm xác định, có vùng đang là buổi sáng, có vùng khác lại đang là buổi tối. Trong lịch sử, người ta dùng vị trí Mặt Trời để xác định thời gian trong ngày (gọi là giờ Mặt Trời), và các thành phố nằm ở các kinh tuyến khác nhau có thời gian trên đồng hồ khác nhau. Khi ngành đường sắt và viễn thông phát triển, sự biến đổi liên tục về giờ giấc giữa các kinh tuyến gây trở ngại đáng kể. Các múi giờ được sinh ra để giải quyết phần nào vấn đề này. Các đồng hồ của từng vùng được lấy đồng bộ bằng thời gian tại kinh tuyến trung bình đi qua vùng. Mỗi vùng như vậy là 1 múi giờ.

Có thể dùng 24 đường kinh tuyến chia bề mặt Trái Đất ra làm 24 phần bằng nhau, giúp cho chênh lệch giờ giữa các múi giờ là 1 giờ, một con số thuận tiện. Tuy nhiên, việc phân chia trên chỉ là cơ sở chung; các múi giờ cụ thể được xây dựng dựa trên các thỏa ước địa phương, có yếu tố quan trọng của việc thống nhất lãnh thổ quốc gia. Do vậy trên bản đồ thế giới, có thể thấy rất nhiều ngoại lệ, và chênh lệch giờ giữa một số múi giờ có thể không bằng 1 giờ.

Mọi múi giờ trên Trái Đất đều lấy tương đối so với Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC) (xấp xỉ bằng giờ GMT trong lịch sử) là giờ tại kinh tuyến số 0, đi qua Đài thiên văn Hoàng gia Greenwich, Greenwich, Luân Đôn, Anh.

Một số địa phương có thể thay đổi múi giờ theo mùa. Ví dụ như, vào mùa hè, một số nước ôn đới hoặc gần vùng cực thực hiện quy ước giờ mùa hè (DST), chỉnh giờ sớm lên 1 giờ. Điều này khiến chênh lệch giờ giữa các địa phương thêm phức tạp.

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Múi giờ đầu tiên trong lịch sử được ngành đường sắt Anh đặt ra vào ngày 1 tháng 12 năm 1847, gọi là múi giờ GMT. Các đồng hồ trong vùng này đều chỉ cùng giờ với đồng hồ đặt tại đường kinh tuyến đi qua Đài thiên văn Hoàng gia Greenwich. Ngày 23 tháng 8 năm 1852, tín hiệu thời gian được truyền lần đầu bằng điện tín từ Đài thiên văn Hoàng gia Greenwich. Đến năm 1855, 98% các đồng hồ công cộng tại nước Anh có cùng giờ GMT, tuy nhiên phải đến ngày 2 tháng 8 năm 1880 thì giờ này mới được chính thức đưa vào luật.

Đến năm 1929, đa số các nước áp dụng các múi giờ chênh nhau 1 giờ. Năm 1950, các múi giờ được ghi kèm thêm chữ cái viết hoa: Z cho múi giờ số 0, A đến M (trừ J) cho các múi giờ phía Đông, N đến Y cho các múi giờ phía Tây.

Trước năm 1967, Việt Nam lấy giờ Bắc Kinh làm chuẩn cho âm lịch. Ngày 8 tháng 8 năm 1967, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ban hành đổi lịch dùng múi giờ UTC+07:00 làm chuẩn. Vì thế 2 miền nam bắc Việt Nam đón Tết Mậu Thân 2 ngày khác nhau (miền bắc ngày 29 tháng 1 trong khi miền nam thì ngày 30 tháng 1).

Ngày 1 tháng 1 năm 1972, 1 hội nghị quốc tế về thời gian đã thay GMT bằng Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC), được giữ bởi nhiều đồng hồ nguyên tử quanh thế giới. UTC+01:00 được dùng, thay GMT, để tượng trưng cho "thời gian Trái Đất quay". Giây nhuận được thêm hay bớt vào UTC để giữ nó không khác UT1 nhiều quá 0,9 giây.

Hiện nay, Việt Nam dùng múi giờ UTC+07:00.

Bảng các múi giờ trên Trái Đất

[sửa | sửa mã nguồn]

Độ chênh lệch UTC	Khu vực không sử dụng DST	Khu vực sử dụng DST
UTC−12:00	Đảo Baker Đảo Howland
UTC−11:00	Samoa thuộc Mỹ Đảo Jarvis Rạn san hô Kingman Rạn san hô vòng Midway Niue Rạn san hô vòng Palmyra
UTC−10:00	Quần đảo Cook Polynésie thuộc Pháp (phần lớn) Rạn san hô vòng Johnston Hoa Kỳ: Hawaii	Hoa Kỳ: Quần đảo Andreanof, Quần đảo Four Mountains, Quần đảo Near, Rat Islands (Quần đảo Aleut, Alaska)
UTC-09:30	Polynésie thuộc Pháp: Quần đảo Marquises
UTC-09:00	Polynésie thuộc Pháp: Quần đảo Gambier	Hoa Kỳ: Alaska (phần lớn)
UTC−08:00	Clipperton Quần đảo Pitcairn	Canada: British Columbia (phần lớn) México: Baja California Hoa Kỳ: California, Nevada, Oregon (phần lớn), Tiểu bang Washington
UTC−07:00	Canada: British Columbia (đông bắc), Yukon México: Sonora Hoa Kỳ: Arizona (phần lớn)	Canada: Alberta, British Columbia (phần đông bắc), Northwest Territories, Nunavut (phần phía tây) México: Baja California Sur, Chihuahua, Nayarit (phần lớn), Sinaloa Hoa Kỳ: Colorado, Idaho (phần lớn), Montana, New Mexico, Utah, Wyoming
UTC−06:00	Belize Canada: Saskatchewan (phần lớn) Costa Rica Ecuador: Galápagos El Salvador Guatemala Honduras Nicaragua	Canada: Manitoba, Nunavut (miền trung), Ontario (phần tây) Chile: Đảo Phục Sinh México (phần lớn) Hoa Kỳ: Alabama, Arkansas, Illinois, Iowa, Kansas (phần lớn), Louisiana, Minnesota, Mississippi, Missouri, Nebraska (phần lớn), North Dakota (phần lớn), Oklahoma, South Dakota (phần lớn), Tennessee (phần lớn), Texas (phần lớn), Wisconsin
UTC−05:00	Brasil: Acre Canada: Atikokan, Mishkeegogamang, Đảo Southampton Quần đảo Cayman Colombia Ecuador (phần lớn) Jamaica México: Quintana Roo Đảo Navassa Panama Peru	Bahamas Canada: Nunavut (phần phía đông), Ontario (phần lớn), Québec (phần lớn) Cuba Haiti Quần đảo Turks và Caicos Hoa Kỳ: Connecticut, Delaware, District of Columbia, Florida (phần lớn), Georgia, Indiana (phần lớn), Kentucky (phần lớn), Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan (phần lớn), New Hampshire, New Jersey, New York, North Carolina, Ohio, Pennsylvania, Rhode Island, South Carolina, Vermont, Virginia, West Virginia
UTC−04:00	Anguilla Antigua và Barbuda Aruba Barbados Bolivia Brasil: Amazonas (phần lớn), Mato Grosso, Mato Grosso do Sul, Rondônia, Roraima Quần đảo Virgin thuộc Anh Canada: Quebec (phần phía đông) Caribe thuộc Hà Lan Curaçao Dominica Cộng hòa Dominica Grenada Guadeloupe Guyana Martinique Montserrat Puerto Rico Saint-Barthélemy Saint Kitts và Nevis Saint Lucia Saint Martin Saint Vincent và Grenadines Sint Maarten Trinidad và Tobago Quần đảo Virgin thuộc Mỹ Venezuela	Bermuda Canada: Labrador (phần lớn), New Brunswick, Nova Scotia, Prince Edward Island Chile (phần lớn) Greenland: Căn cứ không quân Thule Paraguay
UTC−03:30	Canada: Newfoundland, Labrador (phần đông nam)
UTC-03:00	Argentina Brasil (phần lớn) Chile: Magallanes Quần đảo Falkland Guinée thuộc Pháp Suriname Uruguay	Greenland (phần lớn) Saint-Pierre và Miquelon
UTC−02:00	Brasil: Fernando de Noronha Nam Georgia và Quần đảo Nam Sandwich
UTC-01:00	Cabo Verde	Greenland: Ittoqqortoormiit Bồ Đào Nha: Açores
UTC±00:00	Burkina Faso Gambia Ghana Greenland: Danmarkshavn Guinea Guinea-Bissau Iceland Ivory Coast Liberia Mali Mauritania Saint Helena, Ascension và Tristan da Cunha Sénégal Sierra Leone São Tomé và Príncipe Togo	Quần đảo Faroe Guernsey Ireland Đảo Man Jersey Bồ Đào Nha (phần lớn) Tây Ban Nha: Quần đảo Canaria Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland
UTC+01:00	Algeria Angola Bénin Cameroon Cộng hòa Trung Phi Chad Cộng hòa Congo Cộng hòa Dân chủ Congo: Équateur, Kinshasa, Kongo Central, Kwango, Kwilu, Mai-Ndombe, Mongala, Nord-Ubangi, Sud-Ubangi, Tshuapa Guinea Xích đạo Gabon Maroc Niger Nigeria Tunisia Tây Sahara	Albania Andorra Áo Bỉ Bosnia và Herzegovina Croatia Cộng hòa Séc Đan Mạch Pháp (phần thuộc châu Âu) Đức Gibraltar Hungary Ý Kosovo Liechtenstein Luxembourg Malta Monaco Montenegro Hà Lan (phần thuộc châu Âu) Bắc Macedonia Na Uy Ba Lan San Marino Serbia Slovakia Slovenia Tây Ban Nha (phần lớn) Thụy Điển Thụy Sĩ Thành Vatican
UTC+02:00	Botswana Burundi Cộng hòa Dân chủ Congo (phần lớn) Ai Cập Eswatini Lesotho Libya Malawi Mozambique Namibia Nga: Kaliningrad Rwanda Cộng hòa Nam Phi (phần lớn) Sudan Nam Sudan Zambia Zimbabwe	Akrotiri và Dhekelia Bulgaria Cộng hòa Síp Bắc Síp Estonia Phần Lan Hy Lạp Israel Palestine Jordan Latvia Liban Litva Moldova România Transnistria Syria Ukraine (phần lớn)
UTC+03:00	Abkhazia Bahrain Belarus Comoros Djibouti Eritrea Ethiopia Vùng đất phía Nam và châu Nam Cực thuộc Pháp: Các đảo rải rác tại Ấn Độ Dương Iraq Kenya Kuwait Madagascar Mayotte Qatar Nga (phần thuộc châu Âu) Ả Rập Xê Út Somalia Somaliland Cộng hòa Nam Phi: Quần đảo Hoàng tử Edward Nam Ossetia Tanzania Thổ Nhĩ Kỳ Uganda Ukraine: CHND Donetsk, CHND Lugansk, Krym Yemen
UTC+03:30	Iran
UTC+04:00	Armenia Azerbaijan Vùng đất phía Nam và châu Nam Cực thuộc Pháp: Quần đảo Crozet Georgia Mauritius Oman Nga: Astrakhan, Samara, Saratov, Udmurtia, Ulyanovsk Réunion Seychelles Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất
UTC+04:30	Afghanistan
UTC+05:00	Vùng đất phía Nam và châu Nam Cực thuộc Pháp: Kerguelen, Đảo Saint-Paul, Đảo Amsterdam Đảo Heard và quần đảo McDonald Kazakhstan: Aktobe, Atyrau, Baikonur, Kyzylorda, Mangistau, Tây Kazakhstan Maldives Pakistan Nga: Bashkortostan, Chelyabinsk, Khantia-Mansia, Kurgan, Orenburg, Perm, Sverdlovsk, Tyumen, Yamalia Tajikistan Turkmenistan Uzbekistan
UTC+05:30	Ấn Độ Sri Lanka
UTC+05:45	Nepal
UTC+06:00	Bangladesh Bhutan Lãnh thổ Ấn Độ Dương thuộc Anh Kazakhstan (phần lớn) Kyrgyzstan Nga: Omsk
UTC+06:30	Quần đảo Cocos Myanmar
UTC+07:00	Campuchia Đảo Giáng Sinh Indonesia: Sumatra, Java, Tây Kalimantan, Trung Kalimantan Lào Mông Cổ: Bayan-Ölgii, Khovd, Uvs Nga: Altai, Cộng hòa Altai, Kemerovo, Khakassia, Krasnoyarsk, Novosibirsk, Tomsk, Tuva Thái Lan Việt Nam
UTC+08:00	Úc: Tây Úc (phần lớn) Brunei Trung Quốc Hồng Kông Indonesia: Nam Kalimantan, Đông Kalimantan, Bắc Kalimantan, Sulawesi, Bali, Tây Nusa Tenggara, Đông Nusa Tenggara Ma Cao Malaysia Mông Cổ (phần lớn) Philippines Nga: Buryatia, Irkutsk Singapore Đài Loan
UTC+08:45	Úc: Ecula
UTC+09:00	Đông Timor Indonesia: Maluku, Bắc Maluku, Papua, Tây Papua Nhật Bản Palau Nga: Amur, Sakha (phần lớn), Zabaykalsky CHDCND Triều Tiên Hàn Quốc
UTC+09:30	Úc: Lãnh thổ Bắc Úc	Úc: Nam Úc
UTC+10:00	Úc: Queensland Guam Micronesia: Chuuk, Yap Quần đảo Bắc Mariana Papua New Guinea (phần lớn) Nga: Jewish, Khabarovsk, Primorsky, Sakha (phần trung đông)	Úc: Lãnh thổ Thủ đô Úc, Lãnh thổ Vịnh Jervis, New South Wales (phần lớn), Tasmania, Victoria
UTC+10:30	Úc: Đảo Lord Howe
UTC+11:00	Micronesia: Kosrae, Pohnpei New Caledonia Papua New Guinea: Bougainville Nga: Magadan, Sakha (phần phía đông), Sakhalin Quần đảo Solomon Vanuatu	Đảo Norfolk
UTC+12:00	Kiribati: Quần đảo Gilbert Quần đảo Marshall Nauru Nga: Chukotka, Kamchatka Tuvalu Đảo Wake Wallis và Futuna	Fiji New Zealand (phần lớn)
UTC+12:45	New Zealand: Quần đảo Chatham
UTC+13:00	Kiribati: Quần đảo Phoenix Tokelau Tonga	Samoa
UTC+14:00	Kiribati: Quần đảo Line

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

Thời gian
Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC)
Quy ước giờ mùa hè (DST)
Giờ ở Việt Nam

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

(bằng tiếng Anh)

Howse, Derek. Greenwich Time and the Discovery of the Longitude. Oxford: Oxford University Press, 1980. ISBN 0-19-215948-8.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Múi giờ.

(bằng tiếng Anh)

World Time Server

Bảng điều chỉnh giờ dựa vào Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC)

Độ lệch UTCcho giờ chuẩn vàgiờ tiết kiệmánh sáng ban ngày (DST)

Kinh tuyến 180° đến Kinh tuyến 90° Tây	−12:00 · −11:00 · −10:00 · −09:30 · −09:00 · −08:00 · −07:00
Kinh tuyến 90° Tây đến Kinh tuyến gốc	−06:00 · −05:00 · −04:00 · −03:30 · −03:00 · −02:30 · −02:00 · −01:00
Kinh tuyến gốc đến Kinh tuyến 90° Đông	±00:00 · +01:00 · +02:00 · +03:00 · +03:30 · +04:00 · +04:30 · +05:00 · +05:30 · +05:45
Kinh tuyến 90° Đông đến Kinh tuyến 180°	+06:00 · +06:30 · +07:00 · +08:00 · +09:00 · +09:30 · +10:00 · +10:30 · +11:00
Kinh tuyến 180° đến Kinh tuyến 90° Tây	+12:00 · +12:45 · +13:00 · +13:45 · +14:00

Múi giờ đã bị bỏ

Kinh tuyến 180° đến Kinh tuyến gốc	−10:30 · −08:30 · −04:30 · −00:44 · −00:25:21
Kinh tuyến gốc đến Kinh tuyến 180°	+00:20 · +00:30 · +01:24 · +01:30 · +02:30 · +04:51 · +05:40 · +07:20 · +07:30 · +08:30 · +08:45 · +09:45 · +11:30

x t s Thời gian
Khái niệm chính	Thời gian · Bất diệt · Tranh luận về bất diệt · Vĩnh sinh Thời gian sâu · Lịch sử · Quá khứ · Hiện tại · Tương lai · Tương lai học
Đo lường và chuẩn	Phép đo thời gian · UTC · Đơn vị đo thời gian · UT · TAI · Giây · Phút · Giờ · Thời gian thiên văn · Thời gian mặt trời · Múi giờ Đồng hồ · Đồng hồ thiên văn · Lịch sử đồng hồ · Thời gian học · Đồng hồ thiên văn hàng hải · Đồng hồ mặt trời · Đồng hồ nước Lịch · Ngày · Tuần · Tháng · Năm · Năm chí tuyến · Lịch Gregory · Lịch Hồi giáo · Lịch Julius Nhuận · Giây nhuận · Năm nhuận
Niên đại học	Niên đại thiên văn học · Kỷ niên · Biên niên sử · Phương pháp xác định niên đại Niên đại địa chất · Lịch sử địa chất · Phân kỳ · Niên hiệu · Thời gian biểu
Tôn giáo và thần thoại	Thời mơ mộng · Kāla · Thời luân đát-đặc-la · Tiên tri · Các thần thời gian và vận mệnh · Bánh xe thời gian · Trường sinh bất tử
Triết học	Chuỗi A và chuỗi B · Lý thuyết B về thời gian · Nhân quả · Thuyết nhẫn nại · Vĩnh cửu luân hồi · Thuyết vĩnh cửu · Sự kiện
Khoa học vật lý	Thời gian trong vật lý học · Thời không tuyệt đối · Mũi tên thời gian · Tọa độ thời gianKỷ nguyên Planck · Thời gian Planck · Thời gian riêng · Không–thời gian · Thuyết tương đối Thời gian cong · Thời gian cong do hấp dẫn · Miền thời gian · Đối xứng T
Sinh học	Thời sinh học · Nhịp sinh học
Liên quan	Carpe diem Không gian Không–thời gian Không gian Minkowski Số chỉ nhịp
Thể loại * Hình

x t s Trái Đất
Lục địa	Châu Phi Châu Nam Cực Châu Á Lục địa Úc Châu Âu Bắc Mỹ Nam Mỹ
Đại dương	Bắc Băng Dương Đại Tây Dương Ấn Độ Dương Thái Bình Dương Nam Đại Dương
Địa chất,địa lý	Tuổi Trái Đất Địa chất học Khoa học Trái Đất Xói mòn Extremes on Earth Tương lai Trái Đất Lịch sử địa chất Trái Đất (thang đo thời gian) Geologic record Trọng trường Trái Đất Lịch sử Trái Đất Từ trường Kiến tạo mảng Cấu trúc Trái Đất Động đất Địa vật lý Bướu xích đạo Châu lục Địa lý các hành tinh đá Hệ Mặt Trời Định lý Clairaut Lục địa Múi giờ Những cực trị trên Trái Đất
Khí quyển	Khí quyển Trái Đất Khí hậu Ấm lên toàn cầu Thời tiết
Môi trường	Khu sinh học Sinh quyển Sinh thái học Hệ sinh thái Ảnh hưởng do con người lên môi trường Lịch sử tiến hóa sự sống Tự nhiên Đánh giá hệ sinh thái thiên niên kỷ Triết lý Gaia
Bản đồ	Bản đồ kỹ thuật số Hình ảnh vệ tinh Địa cầu ảo Bản đồ thế giới Viễn thám
Lịch sử	Giả thuyết Gaia Lịch sử Hệ Mặt Trời Lịch sử Trái Đất Lịch sử địa chất Trái Đất Tiến hóa sự sống Lịch trình tiến hóa sự sống Niên đại địa chất Tuổi Trái Đất Tương lai Trái Đất Nghịch lý Mặt trời trẻ mờ nhạt
Văn hóa,nghệ thuậtvà xã hội	Danh sách quốc gia có chủ quyền lãnh thổ phụ thuộc Trái Đất trong văn hóa Ngày Trái Đất Kinh tế thế giới Tên gọi Lịch sử thế giới Múi giờ Thế giới Luật quốc tế Nghệ thuật phong cảnh Trái Đất phẳng và Trái Đất rỗng Trái Đất trong viễn tưởng
Tâm linh,mục đích luận	Bí ẩn sáng tạo Chủ nghĩa Gaia New Age Chủ nghĩa sáng thế Thần ngôn hành tinh (thuyết thần trí) Gaia (Hy Lạp cổ đại) Mẹ Trái Đất Tellus Mater (La Mã cổ đại)
Khoa học hành tinh	Quỹ đạo Trái Đất Sự tiến hóa của Hệ Mặt Trời Geology of solar terrestrial planets Vị trí trong Vũ Trụ Mặt Trăng Hệ Mặt Trời
Khác	Hoàng đạo Hành tinh đôi Mây Kordylewski Terra Theia
Thể loại Outline of Earth Cổng thông tin Trái Đất Cổng thông tin Hệ Mặt Trời Hình ảnh Mặt Trời Sao Thủy Sao Kim Trái Đất Sao Hỏa Sao Mộc Sao Thổ Thiên Vương Hải Vương