Ngã Ba Đồng Lộc – Wikipedia Tiếng Việt

Có thể bạn quan tâm

Đối với phim, xem Ngã ba Đồng Lộc (phim).

Văn phong và cách dùng từ trong bài hoặc đoạn này không bách khoa. Xin vui lòng giúp biên tập lại. (Tìm hiểu cách thức và thời điểm xóa thông báo này)

Các ví dụ và quan điểm trong bài viết này có thể không thể hiện tầm nhìn toàn cầu về chủ đề này. Vui lòng giúp cải thiện bài viết này hoặc thảo luận về vấn đề này tại trang thảo luận, hoặc tạo bài viết mới sao cho phù hợp.

Ngã ba Đồng Lộc là di tích lịch sử gắn liền với việc 10 nữ thanh niên xung phong thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam hy sinh trong chiến tranh Việt Nam trong một trận oanh tạc của Không lực Hoa Kỳ tại đây vào ngày 24 tháng 7 năm 1968. Vào 2013, Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc đã được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt trên hệ thống Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh của Việt Nam.[1]

Vị trí địa lý và sự kiện lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Ngã ba Đồng Lộc nằm trên đường mòn Hồ Chí Minh xuyên qua dãy Trường Sơn ở tỉnh Hà Tĩnh, là giao điểm của quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2 của Hà Tĩnh, thuộc xã Đồng Lộc tỉnh Hà Tĩnh.

Đây là một trong những điểm giao thông quan trọng trong Chiến tranh Việt Nam, vậy nên quân đội Hoa Kỳ đã tập trung nhiều máy bay thả bom nhằm cắt đứt đường hành quân của lực lượng quân Việt Nam dân chủ cộng hòa.

10 cô gái Đồng Lộc

[sửa | sửa mã nguồn]

Vào thời điểm 24/7/1968, Tiểu đội 4 của chị Võ Thị Tần gồm 12 người. Chị Lê Thị Hồng (Đức Lạc, Đức Thọ) được cử đi Quảng Bình lấy gỗ về làm hầm, còn chị Nguyễn Thị Thanh thì bị ốm nằm ở nhà, không ra hiện trường nên ngày 24/7/1968, Tiểu đội 4 chỉ có 10 người ra mặt trận và đều hy sinh. Bà Nguyễn Thị Diệu Lan (TP Hà Tĩnh), cựu thanh niên xung phong thuộc Tiểu đội 3 đã tham gia vào cuộc tìm kiếm thi thể 10 nữ thanh niên xung phong. 1 hầm có ba người, 1 hầm có sáu người, trong đó chị Võ Thị Tần ở hầm có sáu người. Còn thi thể chị Cúc thì các lực lượng thay phiên nhau tìm, chỉ thị là phải dùng tay đào bới chứ không dùng máy xúc để tránh gây hại cho thi thể. Đến ngày thứ 3 thì tìm được thi thể chị Cúc, các chiến siz ở Tiểu đội 8 đã dùng tay bới đất đưa thi thể chị Cúc lên.[2]

Nhà thơ Yến Thanh nhớ lại: "một quả bom tấn từ máy bay Mỹ lao xuống nổ trùm lên căn hầm mà cả Tiểu đội ẩn nấp, lúc ấy là 16 giờ ngày 24/7/1968. Từ đài quan sát, Đại đội trưởng Nguyễn Thế Linh chạy xuống, Tiểu đội 5, Tiểu đội 8 và các anh lái máy ủi gần đó đều chạy lại. Sau hai tiếng đồng hồ đào bới thì bới được chị Võ Thị Tần. Lần lượt bới lên 6 người ẩn nấp hầm ngoài cùng là chị Nguyễn Thị Xuân (Vĩnh Lộc), rồi đến Nguyễn Thị Nhỏ, Võ Thị Hà, Trần Thị Rạng và cuối cùng là Trần Thị Hường. Đào tiếp hầm thứ hai vuông góc với hầm lúc nãy thì tìm thấy Dương Thị Xuân, Võ Thị Hợi và Hà Thị Xanh. Cả chín người được đặt lên 9 cáng xếp một hàng ngang như khi còn sống Tiểu đội tập hợp. Riêng chị Hồ Thị Cúc - Tiểu đội phó không tìm thấy. Đêm 24/7, 9 cô được mai táng sau eo núi Bãi Dịa, nhưng phải đợi tìm được thi thể chị Cúc mới làm lễ truy điệu. Đến gần 10 giờ ngày 26/7 thì Tiểu đội 8 đã tìm được thi thể chị Cúc. Chị Cúc ngồi trong chiếc hố cá nhân chiều hôm trước do tay chị đào, đầu đội mũ, vai vác cuốc, hai tay chị bầm dập, máu đọng lại đã khô. Có lẽ sau khi bom vùi lấp, chị đã cố gắng để nhoi lên nhưng đành bất lực trước khối đất đè lên".[3]

10 cô gái hy sinh tại đây bao gồm:[4][5]

Họ tên	Năm sinh	Tuổi lúc qua đời	Chức vụ	Nguyên quán
Võ Thị Tần	1944	24	Tiểu đội trưởng	Thiên Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh
Hồ Thị Cúc	1944	24	Tiểu đội phó	Sơn Bằng, Hương Sơn, Hà Tĩnh
Võ Thị Hợi	1948	20	Chiến sĩ	Thiên Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh
Nguyễn Thị Xuân	1948	20	Chiến sĩ	Vĩnh Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh
Dương Thị Xuân	1947	21	Chiến sĩ	Đức Tân, Đức Thọ, Hà Tĩnh
Trần Thị Rạng	1950	18	Chiến sĩ	Đức Vĩnh, Đức Thọ, Hà Tĩnh
Hà Thị Xanh	1949	19	Chiến sĩ	Đức Hòa, Đức Thọ, Hà Tĩnh
Nguyễn Thị Nhỏ	1944	24	Chiến sĩ	Đức Lạng, Đức Thọ, Hà Tĩnh
Võ Thị Hà	1951	17	Chiến sĩ	Thị trấn Đức Thọ, Đức Thọ, Hà Tĩnh
Trần Thị Hường	1949	19	Chiến sĩ	Thị xã Hà Tĩnh, Hà Tĩnh

Ngày 23/7/2009, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức lễ khởi công phụng tượng 10 nữ thanh niên xung phong ngã ba Đồng Lộc",[6] ngày 19/8/2010 đã tổ chức trọng thể lễ khánh thành cụm tượng đài.[7] Công trình phụng tượng 10 nữ thanh niên xung phong ngã ba Đồng Lộc là công trình có giá trị lịch sử, tâm linh sâu sắc, được xây dựng bằng sự tự nguyện đóng góp của các viên chức ngành giáo dục, học sinh, sinh viên trong cả nước.[6]

Phim ảnh

[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1997, hãng phim truyện Việt Nam đã phát hành phim Ngã ba Đồng Lộc của đạo diễn Lưu Trọng Ninh, với diễn xuất của Thúy Hường, Hương Dung, Ngọc Dung, Yến Vy, Xuân Bắc, kịch bản của Nguyễn Quang Vinh.[8][9][10]

Thơ ca, âm nhạc

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong thơ ca cũng có nhắc đến sự kiện Ngã ba Đồng Lộc:

Sau khi bom Mỹ nổ, đồng đội đào bới tìm được thi thể 9 người nhưng vẫn chưa tìm được chiến sĩ Hồ Thị Cúc. Yến Thanh (tên thật là Nguyễn Thanh Bính, hội viên Hội văn học nghệ thuật Hà Tĩnh), kỹ sư kinh tế từng làm trưởng nhiều phòng ở Công ty đường 4. Tác giả là người thân quen của Hồ Thị Cúc, đau đớn và xúc động trước sự mất mát này, trong 3 ngày trời mà chưa tìm thấy xác người em, người đồng đội.[11] Tại ban chỉ huy đại đội 552, mười các hòm đã khiêng đi chín cái, còn cái hòm của Cúc phải khiêng ra ngoài vườn để đợi. Nỗi xúc động thương xót dâng trào trong lòng, Nguyễn Thanh Bính chạy ra vườn nhà ban chỉ huy C55, ngồi cạnh hòm của Cúc vừa khóc vừa viết. Viết nhưng chưa đặt được tên bài, sau tác giả tính đặt là "Hồn Trinh nữ ở đâu"[12] và sau này được nhà thơ Bùi Quang Thanh góp ý với nên sửa lại tên bài thơ là "Cúc ơi!". Sau này, bài thơ trên cũng có xuất hiện trong bộ phim Ngã ba Đồng Lộc của đạo diễn Lưu Trọng Ninh [11] và đã được phổ nhạc.
Năm 1995, khi đến Ngã ba Đồng Lộc, nhà thơ Vương Trọng làm bài thơ Lời thỉnh cầu ở Nghĩa trang Đồng Lộc. Bài thơ này đã được khắc trên bia đá trong khu tưởng niệm mười cô gái Đồng Lộc.
Tháng 8 năm 1996, nhân dịp tiếp Nguyễn Quang Vinh (nay là Nhà văn, nhà báo, đại diện báo Lao động tại Quảng Bình) đi thực tế để viết kịch bản phim "Vầng trăng trinh nữ" nội dung về sự hy sinh của mười cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc. Nhà thơ Bùi Quang Thanh (Chánh văn phòng Hội Văn nghệ Hà Tĩnh) cùng với nhà văn Đức Ban cùng Nguyễn Quang Vinh lên Đồng Lộc rồi vào nghĩa trang liệt sĩ thắp hương. Trong hoàn cảnh đó, nhà thơ Bùi Quang Thanh đã viết bài thơ "Hà ơi!"[11]
Năm 2015, nhà soạn nhạc Oki Masao sáng tác Symphony No.6 "Mười cô gái Ngã ba Đồng Lộc". Oki Masao chia sẻ, lòng quả cảm và đức hi sinh của những nữ anh hùng trong thời chiến đã làm lay động tới trái tim ông. Symphony No.6 là một sự tri ân và đồng cảm với những người nữ anh hùng. Sáng tác trên đã được trình diễn trong chương trình Hòa nhạc hữu nghị Việt – Nhật (JVCA Japan – Vietnam Friendship Concert) vào ngày 14 tháng 11 năm 2015 tại Nhà hát Lớn Hà Nội.[13]
Nhân dịp kỷ niệm ngày Thương binh liệt sĩ 27/7 năm 2016, ca sĩ Phạm Phương Thảo chính thức phát hành MV được quay tại Ngã ba Đồng Lộc với một sáng tác của chính cô "Mười đoá sen thơm" dành riêng cho 10 người con gái anh dũng.

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]

^ "Hà Tĩnh: Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc đón nhận Bằng Di tích quốc gia đặc biệt". Báo Tài nguyên & Môi trường. ngày 25 tháng 4 năm 2017. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2024.
^ Tĩnh 24h, Báo Hà Tĩnh-Tin tức Hà Tĩnh mới nhất, tin nhanh Hà (ngày 24 tháng 8 năm 2015). "Thông tin sai lệch về sự hy sinh của 10 nữ TNXP Đồng Lộc". Báo Hà Tĩnh - Tin tức Hà Tĩnh mới nhất, tin nhanh Hà Tĩnh 24h. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2025.{{Chú thích web}}: Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết) Quản lý CS1: tên số: danh sách tác giả (liên kết)
^ Trí, Dân (ngày 25 tháng 7 năm 2018). ""Cúc ơi" - Bài thơ gọi tìm cô gái Đồng Lộc bị chôn vùi dưới hố bom". Báo điện tử Dân Trí. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2025.
^ Sự tích về 10 cô gái ngã ba Đồng Lộc Lưu trữ ngày 19 tháng 11 năm 2014 tại Wayback Machine Chuyên đề Phụ nữ Việt Nam, phần 3: Chân dung người phụ nữ Việt Nam, Cổng Thông tin Điện Tử Tỉnh Hậu Giang
^ "Khu mộ 10 nữ anh hùng liệt sĩ TNXP hy sinh tại Ngã Ba Đồng Lộc". Ban quản lý khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc.
^ a b Khởi công phụng tượng 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc
^ Khánh thành cụm tượng đài 10 nữ TNXP Ngã ba Đồng Lộc Lưu trữ ngày 23 tháng 9 năm 2010 tại Wayback Machine, báo Hà Nội mới
^ Phim Ngã ba Đồng Lộc (1997)
^ Ngã ba Đồng Lộc trên Internet Movie Database
^ Phim lịch sử Ngã Ba Đồng Lộc Khu di tích lịch sử Ngã Ba Đồng Lộc - Huyện Can Lộc - Du lịch Hà Tĩnh đăng ngày: 14/9/2012
^ a b c "Về hai bài thơ viết ở Ngã ba Đồng Lộc".
^ "Tôi viết bài thơ "Cúc ơi" ở ngã ba Đồng Lộc - Yến Thanh". Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 8 năm 2012. Truy cập ngày 13 tháng 10 năm 2015.
^ "Nhạc sĩ người Nhật sáng tác giao hưởng về 10 cô gái Đồng Lộc". vov.vn. Truy cập ngày 15 tháng 11 năm 2025.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

Khu di tích lịch sử Ngã Ba Đồng Lộc - Huyện Can Lộc - Du lịch Hà Tĩnh
Ngã Ba Đồng Lộc Full HD trên YouTube Phim Hay Điện ảnh Xuất bản 28 tháng 7, 2016
Về Đồng Lộc nghe chuyện mười cô gái anh hùng Đồng Văn Thanh Niên 23:36 - 20/07/2006
Huyền thoại 10 cô gái ngã ba Đồng Lộc[liên kết hỏng] HN (tổng hợp) Báo Phụ Nữ Việt Nam Thứ năm, 28/07/2016

x t s Du lịch Việt Nam
8 Di sản thế giớitại Việt Nam	Vịnh Hạ Long Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng Thành nhà Hồ Hoàng thành Thăng Long Quần thể di tích Cố đô Huế Phố cổ Hội An Thánh địa Mỹ Sơn Quần thể danh thắng Tràng An
70 Khu du lịchcấp quốc gia	Sa Pa Đền Hùng Trà Cổ Tam Đảo Mũi Né Tuyền Lâm Núi Sam Mộc Châu Côn Đảo Đồng Văn Ô Quy Hồ Điện Biên Phủ – Pá Khoang Hồ Sơn La Sìn Hồ Thác Bà Mù Cang Chải Hồ Hòa Bình Công viên Cao Bằng Ba Bể Tân Trào Na Hang – Lâm Bình Mẫu Sơn Hồ Núi Cốc Xuân Sơn Ba Vì Hương Sơn Hoàn Kiếm & phố cổ Cát Bà Vân Đồn – Cô Tô Yên Tử Hồ Đại Lải Côn Sơn – Kiếp Bạc Tràng An Kênh Gà – Vân Trình Tam Chúc Sầm Sơn – Hải Tiến Kim Liên Vinh–Diễn Châu Thiên Cầm Phong Nha – Kẻ Bàng Cửa Việt – Cửa Tùng – Cồn Cỏ Lăng Cô – Cảnh Dương Sơn Trà Bà Nà Cù lao Chàm Lý Sơn Mỹ Khê Phương Mai Vịnh Xuân Đài Vịnh Cam Ranh Vịnh Vân Phong Ninh Chử Măng Đen Biển Hồ Chư Đăng Ya Yok Đôn Hồ Tà Đùng Đankia – Suối Vàng Cần Giờ Long Hải – Bình Châu Hồ Trị An Núi Bà Đen Bà Rá – Thác Mơ Ninh Kiều Thới Sơn Măng Thít Lung Ngọc Hoàng Tràm Chim Hà Tiên Nhà Mát Mũi Cà Mau
3 cực tăng trưởng10 trung tâm du lịch	Hà Nội Thành phố Hồ Chí Minh Đà Nẵng Hạ Long Hoa Lư Huế Hội An Quy Nhơn Nha Trang Đà Lạt Vũng Tàu Cần Thơ Phú Quốc
8 khu vực động lựcphát triển du lịch	Hà Nội–Hải Phòng–Quảng Ninh–Ninh Bình Thanh Hóa–Nghệ An–Hà Tĩnh Quảng Trị–Huế–Đà Nẵng Khánh Hòa–Lâm Đồng Thành phố Hồ Chí Minh Cần Thơ–An Giang–Cà Mau Sơn La–Điện Biên (sau 2030) Phú Thọ–Lào Cai–Tuyên Quang (sau 2030)
6 Vùng du lịch	Trung du và miền núi phía Bắc Vùng đồng bằng sông Hồng Bắc Trung Bộ – Duyên hải Nam Trung Bộ Tây Nguyên Đông Nam Bộ Tây Nam Bộ
An Giang • Bắc Ninh • Cà Mau • Cần Thơ • Cao Bằng • Đà Nẵng • Đắk Lắk • Điện Biên • Đồng Nai • Đồng Tháp • Gia Lai • Hà Nội • Hà Tĩnh • Hải Phòng • Thành phố Hồ Chí Minh • Hưng Yên • Khánh Hòa • Lai Châu • Lạng Sơn • Lào Cai • Lâm Đồng • Nghệ An • Ninh Bình • Phú Thọ • Quảng Ngãi • Quảng Ninh • Quảng Trị • Sơn La • Tây Ninh • Thái Nguyên • Thanh Hóa • Huế • Tuyên Quang • Vĩnh Long •

x t s Di tích quốc gia đặc biệt của Việt Nam
Trung du vàmiền núi phía Bắc(19 di tích)	ATK Chợ Đồn · ATK Định Hóa · Chi Lăng · Cụm đình Hương Canh · Đền Hùng · Đình Thổ Tang · Chiến thắng Biên giới năm 1950 · Điện Biên Phủ · Hồ Ba Bể · Khu BTTN Na Hang – Lâm Bình · KDT cách mạng Việt Nam – Lào · KDT khởi nghĩa Bắc Sơn · KDT Kim Bình · Nhà tù Sơn La · Pác Bó · Ruộng bậc thang Mù Cang Chải · Rừng Trần Hưng Đạo · Tân Trào · Hang xóm Trại và Mái đá làng Vành
Thủ đô Hà Nội(22 di tích)	Chùa Hương · Chùa Tây Phương · Chùa Thầy · Đền – Chùa – Đình Hai Bà Trưng · Đền Hai Bà Trưng (Hạ Lôi) · Đền Hát Môn · Đền Phù Đổng · Đền Sóc · Đình Chèm · Đình Đại Phùng · Đình Hạ Hiệp · Đình So · Đình Tây Đằng · Đình Tường Phiêu · Gò Đống Đa · Hồ Hoàn Kiếm · Hoàng thành Thăng Long · Phủ Chủ tịch · Thành Cổ Loa · Thăng Long tứ trấn (Đền Bạch Mã · Đền Voi Phục · Đền Quán Thánh · Đền Kim Liên) · Chùa Bối Khê · Văn Miếu – Quốc Tử Giám
Đồng bằng sông Hồng(trừ Hà Nội, 43 di tích)	ATK II Hiệp Hòa · Chiến thắng Xương Giang · Chùa Bổ Đà · Chùa Vĩnh Nghiêm · Chùa Bút Tháp · Chùa Dâu · Chùa Đọi Sơn · Chùa Keo Hành Thiện · Chùa Keo Thái Bình · Chùa Phật Tích · Chùa Thái Lạc · Cố đô Hoa Lư · Côn Sơn – Kiếp Bạc · Đền An Xá · Đền Đô · Đền Trần (Nam Định) – Chùa Phổ Minh · Đền Trần (Long Hưng) · Đền Trần Thương · Đền Xưa – Chùa Giám – Đền Bia · Đình Đình Bảng · KDT khởi nghĩa Yên Thế · KDT Nguyễn Bỉnh Khiêm · Phố Hiến · Núi Non Nước · Quần đảo Cát Bà · Quần thể An Phụ – Kính Chủ – Nhẫm Dương · Quần thể danh thắng Tràng An – Tam Cốc – Bích Động · Tháp Bình Sơn · Tây Thiên · Văn miếu Mao Điền · Bạch Đằng · Đền Cửa Ông · Đình Trà Cổ · KDT nhà Trần tại Đông Triều · KDT Hồ Chí Minh trên đảo Cô Tô · Thương cảng Vân Đồn · Vịnh Hạ Long · Yên Tử · KDT Đa Hòa - Dạ Trạch · Cụm di tích nhà Mạc ở Dương Kinh · Cụm di tích Từ Lương Xâm · Đền Xám
Bắc Trung Bộ(20 di tích)	Cố đô Huế · KDT Hồ Chí Minh ở Thừa Thiên Huế · Đền Bà Triệu · Đền thờ Lê Hoàn · Đền thờ Mai Hắc Đế · Địa đạo Vịnh Mốc · Đình Hoành Sơn · Đường Trường Sơn · Hang Con Moong · Hiền Lương – Bến Hải · KDT Kim Liên · KDT Nguyễn Du · KDT Phan Bội Châu · KDT Lê Hữu Trác · Lam Kinh · Lăng mộ và đền thờ Nguyễn Xí · Sầm Sơn · Thành cổ Quảng Trị · Thành nhà Hồ · VQG Phong Nha – Kẻ Bàng
Tây Nguyên vàDuyên hải Nam Trung Bộ(19 di tích)	Khu di chỉ văn hóa Sa Huỳnh · Đền Tây Sơn Tam Kiệt · Địa điểm Chiến thắng Đăk Tô – Tân Cảnh · Gành Đá Đĩa · KDT khởi nghĩa Ba Tơ · KDT khảo cổ Cát Tiên · Ngũ Hành Sơn · Nhà đày Buôn Ma Thuột · Phật viện Đồng Dương · Phố cổ Hội An · Rộc Tưng – Gò Đá · Tây Sơn Thượng đạo · Thánh địa Mỹ Sơn · Thành Điện Hải · Tháp Dương Long · Tháp Hòa Lai · Tháp Nhạn · Tháp Po Klong Garai · Tháp Po Nagar
Miền Nam(20 di tích)	Căn cứ Cái Chanh · Căn cứ Tà Thiết · Căn cứ Trung ương Cục miền Nam · Di tích Chiến thắng Chương Thiện · Dinh Độc Lập · Địa đạo Củ Chi · Địa điểm Chiến thắng Ấp Bắc · Đồng Khởi Bến Tre · Gò Tháp · Rạch Gầm – Xoài Mút · KDT Tôn Đức Thắng · Lăng Nguyễn Đình Chiểu · Mộ cự thạch Hàng Gòn · Nhà tù Côn Đảo · Nhà tù Phú Quốc · Óc Eo – Ba Thê · VQG Cát Tiên · Di tích khảo cổ Vĩnh Hưng · Các địa điểm khởi nghĩa Trương Định · Đường Hồ Chí Minh trên biển
Di tích quốc gia đặc biệt Hang động Thác nước Chùa Đình Đền Nhà thờ Tháp cổ Tháp Chăm