Ngành Phân Tích Dữ Liệu: Học Gì, Học ở đâu, Và Cơ Hội Nghề Nghiệp

Ngành Phân tích dữ liệu (Data Analytics) là sự lựa chọn cho những ai đam mê thu thập, khai thác và xử lý các bộ dữ liệu để đưa ra quan sát, nhận định, báo cáo về một vấn đề cụ thể. Cùng Hotcourses Vietnam tìm hiểu các khóa học và cơ hội việc làm trong lĩnh vực Phân tích dữ liệu qua bài viết sau!

Phân tích dữ liệu (Data Analytics) là gì?

Phân tích dữ liệu là môn khoa học phân tích dữ liệu thô (raw data) để đưa ra được kết luận về thông tin đó. Các chuyên gia Phân tích dữ liệu tìm ra các xu hướng và số liệu trong các khối thông tin mà có thể bị bỏ sót nếu không sử dụng kĩ thuật hay công cụ phân tích. Thông tin thu được có thể được sử dụng để tối ưu hóa các quy trình làm tăng hiệu quả tổng thể của một doanh nghiệp hoặc một hệ thống.

Phân tích dữ liệu nhìn chung tuân theo năm bước sau để phân tích bất kỳ tập dữ liệu nào, đặt biệt là dữ liệu lớn:

1. Thu thập dữ liệu: Xác định nguồn dữ liệu và thu thập dữ liệu từ những nguồn này. Việc thu thập dữ liệu tuân theo quá trình ETL hoặc ELT.

• ETL – Trích xuất, chuyển đổi, tải lên: Dữ liệu đã tạo được chuyển đổi thành định dạng tiêu chuẩn và sau đó được tải vào kho lưu trữ.
• ELT – Trích xuất, tải lên, chuyển đổi: Dữ liệu được tải vào kho lưu trữ và sau đó được chuyển đổi thành định dạng yêu cầu.

​2. Lưu trữ dữ liệu: Dữ liệu có thể được di chuyển tới kho lưu trữ như kho dữ liệu hoặc hồ dữ liệu đám mây.

3. Xử lý dữ liệu: Khi có sẵn dữ liệu, dữ liệu phải được chuyển đổi và tổ chức để thu được kết quả chính xác từ các truy vấn phân tích.

4. Làm sạch dữ liệu: Quá trình bao gồm việc xóa bất kỳ lỗi nào như trùng lặp, không nhất quán, dư thừa hoặc định dạng sai. Bước này cũng được sử dụng để lọc bất kỳ dữ liệu nào không mong muốn đối với quá trình phân tích.

5. Phân tích dữ liệu: Đây là quá trình chuyển đổi dữ liệu thô thành thông tin chuyên sâu hữu ích.

Ngày nay, phân tích dữ liệu đóng vai trò quan trọng trong kinh doanh. Các lợi ích từ việc phân tích dữ liệu phải kể đến:

• Cải thiện thông tin chuyên sâu về khách hàng

• Cung cấp thông tin cho các chiến dịch tiếp thị hiệu quả

• Tăng hiệu quả hoạt động

• Cung cấp thông tin cho quá trình phát triển sản phẩm

• Hỗ trợ điều chỉnh quy mô hoạt động dữ liệu

Bạn sẽ học gì trong ngành Phân tích dữ liệu?

Công cụ Phân tích dữ liệu chính

• Công cụ lập trình (programming languages) như Python, R, Matlab
• Công cụ truy vấn cơ sở dữ liệu như SQL
• Công cụ thống kê như Microsoft Excel, Minitab
• Hệ thống phân tích thống kê SAS
• Công cụ trực quan hóa dữ liệu như Tableau, Power BI, Metabase, Google Data Studio

Một số môn học chuyên ngành

• Thống kê áp dụng (Applied Statistics)
• Nhập môn Khoa học máy tính (Introduction to Computer Science)
• Lập trình cùng Python, R hay SQL (Programming with Python/R/SQL)
• Trực quan hóa dữ liệu (Data Visualization)
• Xác suất (Probability)
• Khai phá dữ liệu (Data Mining)

Bạn cần chuẩn bị gì để bắt đầu học ngành Phân tích dữ liệu?

Nếu bạn đã có những hiểu biết căn bản về ngành Phân tích dữ liệu trước khi bắt đầu khóa học của mình, dĩ nhiên bạn đang có trong tay một lợi thế rất lớn. Tuy nhiên, hầu hết các trường THPT tại Việt Nam chưa cung cấp chương trình giảng dạy môn Phân tích dữ liệu hoàn chỉnh và điều này đã gây không ít khó khăn để theo đuổi lĩnh vực Phân tích dữ liệu vào thời gian đầu. Vậy đâu là những bước chuẩn bị cần thiết?

Lời khuyên của Hotcourses Vietnam chính là bạn nên tự trang bị cho bản thân mình những kiến thức căn bản về ngành Phân tích dữ liệu thông qua việc tự học. Thông thường, các sinh viên học ngành này sẽ được làm quen với những khóa nhập môn Khoa học máy tính hay Lập trình. Chính vì vậy, nhằm hạn chế việc bị “khớp” và quá tải trước một lượng kiến thức khổng lồ mới, bạn có thể tìm hiểu về những thông tin trên tại nhà để tự tin bắt đầu khóa học của mình.

Nếu bạn đã thường xuyên tự học tại nhà qua các nền tảng học trực tuyến, Coursera chắc chắn không còn là cái tên xa lạ. Tại đây, bạn có thể tìm thấy một số các khóa học trực tuyến hoàn toàn miễn phí về ngành Phân tích dữ liệu đến từ các trường đại học uy tín của Mỹ như: Khóa học Nhập môn Phân tích dữ liệu bởi Đại học Yale, hay Khóa Khoa học dữ liệu từ Đại học Johns Hopkins danh giá…

Để cọ xát với thực tiễn ngành Phân tích dữ liệu, bạn cũng có thể tìm các cơ hội thực tập tại trường, các cơ hội nghiên cứu khoa học về ngành Phân tích dữ liệu do Giáo sư trường bạn tổ chức hoặc những hoạt động ngoại khóa mang chủ đề về Lập trình được vận hành bởi học sinh, sinh viên hoặc các tổ chức phi lợi nhuận trong thành phố nơi bạn sinh sống.

Và tất nhiên, bạn cũng có thể tham khảo chia sẻ của các chuyên gia Phân tích dữ liệu trên các kênh TED, YouTube và tất nhiên là đừng bỏ lỡ các bài viết hữu ích liên quan đến đề tài Phân tích dữ liệu được cập nhật thường xuyên trên trang Hotcourses Vietnam nhé.

Liệu bạn có phải là người phù hợp với ngành Phân tích dữ liệu?

Để theo đuổi và chinh phục ngành Phân tích dữ liệu, nếu chỉ có đam mê đôi khi là chưa đủ. Trên thực tế, các chuyên gia Phân tích dữ liệu thường sở hữu một số tố chất quan trọng sau đây:

Khả năng logic tốt và tư duy theo hệ thống

Tư duy logic là kỹ năng vô cùng quan trọng để làm việc với hàng triệu số liệu, hay tìm kiếm lỗ hổng trong bộ dữ liệu thì. Có rất nhiều người rất giỏi Toán hay Lập trình nhưng nếu vậy vẫn chưa đủ để phân tích kết quả cuối cùng sau khi dọn dẹp dữ liệu. Sinh viên cần biết so sánh, đối chiếu, nhìn nhận vấn đề dưới nhiều góc độ khác nhau và phân tích vấn đề trong mối tương quan với các yếu tố khác trong hệ thống. Nhưng bạn đừng lo lắng, kỹ năng này có thể được tôi luyện qua công việc thực tế. Điều bạn cần là xác định yếu tố quan trọng này và tập trung rèn luyện nó.

Không ngại tìm tòi, đặt câu hỏi khó

Để đưa ra một báo cáo hay thông tin có ích từ bảng dữ liệu, bạn phải luôn đặt ra những câu hỏi như mục đích của nó là gì, phương pháp thu thập dữ liệu có lỗ hổng gì, điểm hạn chế của bộ dữ liệu là gì,… Để phân tích dữ liệu tốt, bạn không chỉ cứ dập công thức là ra kết quả mà phải biết được lịch sử của từng bộ dữ liệu và hoàn cảnh của từng dự án. Vì vậy, một kỹ năng không thể thiếu là đam mê tìm tòi, khám phá, không ngại đặt câu hỏi lật lại vấn đề để có thể cho ra đời bộ dữ liệu tốt hơn, giúp cho quá trình phân tích dữ liệu sau này được hiệu quả hơn.

hotcourses.vn

Sự kiên trì và cẩn thận

​Đối với những bạn muốn theo học và làm việc trong lĩnh vực Phân tích dữ liệu, sự kiên trì và cẩn thận trong công việc chính là hai tố chất không thể thiếu. Một trong những yêu cầu ghi ở thông báo tuyển dụng cho nhiều vị trí Chuyên gia phân tích dữ liệu là ứng viên cần phải chú ý đến tiểu tiết (Demonstrate an eye for detail). Để làm được công việc phân tích dữ liệu, bạn cần luyện tập cho mình khả năng tập trung cao độ để có thể nghiên cứu và phân tích nhiều số liệu một lúc, cũng như cẩn thận trong từng lệnh hay dòng code mà bạn viết ra bởi chỉ cần thiếu một dấu ngoặc hay dấu cách nhỏ, dòng code của bạn cũng có thể bị sai. Đôi khi, công việc này có nhiều thứ vô cùng tiểu tiết và mất thời gian, nhất là khi phải “dọn dẹp” (data cleaning/wrangling) thì mới có được một bộ dữ liệu hoàn chỉnh nên bạn cũng cần kiên trì và chịu áp lực tốt.

Bạn hãy chắc chắn rằng mình sẵn sàng tự trang bị những tố chất kể trên trước khi bước vào một khóa đào tạo Phân tích dữ liệu nhé!

>> Đón đầu xu thế tuyển dụng: ưu tiên kỹ năng mềm

Các trường đào tạo ngành Phân tích dữ liệu

Hiện tại, các chương trình đào tạo ngành Phân tích dữ liệu đã có mặt tại nhiều trường đại học ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tùy vào bậc học, lĩnh vực Phân tích dữ liệu chuyên sâu và điều kiện năng lực lẫn tài chính của bản thân, bạn có thể lựa chọn cho mình khóa học và điểm đến phù hợp. Dưới đây là một số trường đại học uy tín ở Mỹ, Anh, Úc, Canada có đào tạo ngành Phân tích dữ liệu để bạn lựa chọn:

• Các khóa đào tạo ngành Phân tích dữ liệu ở Mỹ

• Các khóa đào tạo ngành Phân tích dữ liệu ở Úc

• Các khóa đào tạo ngành Phân tích dữ liệu ở Canada

• Các khóa đào tạo ngành Phân tích dữ liệu ở Anh

Bạn lưu ý là bấm vào link "Xem [số] khóa học Phân tích dữ liệu" để tìm hiểu thông tin cụ thể về chương trình học ở từng trường. Các thông tin về ngành học, khóa học, các trường đại học tại các quốc gia trên thế giới đều được đăng tải và cập nhật liên tục trên nền tảng của Hotcourses Vietnam. Nhớ đừng bỏ qua thanh công cụ cùng bộ lọc tìm kiếm hữu ích của Hotcourses Vietnam để tìm và lựa chọn trường đại học, cao đẳng phù hợp với bạn nhất!

Sinh viên ngành Phân tích dữ liệu có thể làm gì khi ra trường?

Nhiều sinh viên vẫn lầm tưởng rằng cơ hội khi tốt nghiệp ngành Phân tích dữ liệu chỉ có thể là Chuyên gia phân tích dữ liệu. Tuy nhiên, sự thật là các sinh viên ra trường với tấm bằng Phân tích dữ liệu sẽ có nhiều hơn một vị trí việc làm tiềm năng, bất kể lựa chọn chuyên ngành của bạn. Nhìn chung, một số vai trò phổ biến của sinh viên ngành Phân tích dữ liệu bao gồm:

Chuyên gia phân tích trí tuệ doanh nghiệp (Business Intelligence Analyst)

Để hiểu đơn giản, BI (hay còn được gọi là trí tuệ doanh nghiệp) là một dạng công nghệ giúp doanh nghiệp hiểu biết về quá khứ, qua đó đưa ra quyết định, hành động và dự đoán tương lai. Mà muốn hiểu về doanh nghiệp thì cần biết số liệu tài chính và vận hành của chúng. Vì vậy, nhiệm vụ của những chuyên viên BI là giúp doanh nghiệp phân loại, phân tích, đánh giá chỉ số đo hiệu suất (KPI), tổng quan chính xác về hiệu suất kinh doanh và xác định các lĩnh vực cần cải thiện để giúp tổ chức ra các quyết định dựa trên số liệu (data-driven decision).

Mức lương trung bình: Khoảng 15 triệu đồng/tháng dành cho những bạn mới vào nghề và từ 15 – 25 triệu đồng/tháng đối với những người đã có trên 2 năm kinh nghiệm. Tùy vào quy mô công ty và đặc thù lĩnh vực ngành nghề mà mức lương sẽ biến đổi khác nhau.

Chuyên gia phân tích dữ liệu (Data Analyst)

Data Analyst là người phân tích dữ liệu để đưa ra những đề xuất chiến lược cho công ty. Sau khi thu thập được dữ liệu “thô”, các nhà phân tích dữ liệu sẽ có nhiệm vụ phân tích, diễn giải và đưa ra kết quả có ý nghĩa dựa trên mục đích tiến hành nghiên cứu ban đầu. Từ những dữ liệu nghiên cứu thị trường, nhà nghiên cứu có thể đưa ra những dự đoán về xu hướng và thị hiếu của người tiêu dùng về sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp nói riêng cũng như bao quát trên toàn ngành. Data Analyst chính là người cần sở hữu nhiều kiến thức về kinh doanh nhất bởi lẽ họ sẽ là những người có mối quan hệ mật thiết với bộ phận Sales hay Marketing với vai trò đề xuất hướng đi chiến lược dựa trên dữ liệu được phân tích.

Mức lương trung bình: Khoảng 9 – 13 triệu đồng/tháng dành cho những bạn mới vào nghề và từ 15 – 25 triệu đồng/tháng đối với những người đã có 1-2 năm kinh nghiệm. Lương sẽ chênh lệch theo cấp bậc và công ty.

Kỹ sư khoa học dữ liệu (Data Scientist)

Kỹ sư khoa học dữ liệu là công việc chuyên sâu hơn Chuyên gia Phân tích dữ liệu. Họ làm những công việc của Chuyên gia Phân tích dữ liệu như phân tích, sắp xếp và thay dữ liệu “kể chuyện”. Nhưng họ cũng có thêm các kỹ năng như Học máy (Machine learning), Lập trình cao (Advanced Programming), Mô hình dữ liệu (Data Modelling), xây dựng thuật toán. Nói một cách dễ hiểu, họ làm việc cũng dữ liệu và báo cáo cho công ty để đưa ra các quyết định sáng suốt nhất và thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh và lợi nhuận.

Mức lương trung bình: Khoảng 10 – 15 triệu đồng/tháng dành cho những bạn mới vào nghề và từ 17 – 25 triệu đồng/tháng đối với những người đã có kinh nghiệm.

≫ Tại sao nên du học Mỹ ngành Khoa học máy tính ?

Kỹ sư dữ liệu (Data Engineer)

Kỹ sư dữ liệu là người xây dựng, kiểm tra và duy trì kiến trúc tổng hợp, lưu trữ và xuất dữ liệu từ những ứng dụng hay hệ thống được tạo ra bởi Kỹ sư phần mềm. Để hoàn thiện và phát triển nguồn dữ liệu, Data Engineer phải cải biến các quy trình thiết lập dữ liệu để mô hình hóa, khai thác và sản xuất dữ liệu.

Mức lương trung bình: Khoảng 10 – 25 triệu đồng/tháng và tăng dần theo thời gian, kinh nghiệm, năng lực.

Chuyên gia phân tích định lượng (Quantitative Analyst)

​

Chuyên gia phân tích định lượng là công việc được săn đón, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính. Các chuyên gia ở mảng này tham gia vào hoạt động buôn bán và giao dịch, xác định giá cả, tư vấn, môi giới, phân tích nhanh các vấn đề trong kinh doanh bằng phương pháp định lượng có sẵn và tìm kiếm những cơ hội đầu tư có lợi nhuận. Cụ thể như định giá các tài sản, chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu, đặc biệt là chứng khoán phái sinh) bằng các mô hình dữ liệu, phân tích đầu tư, làm trung gian giao dịch cho khách hàng, buôn bán các hợp đồng phái sinh, …

Mức lương trung bình:Khoảng 10 – 15 triệu đồng/tháng dành cho những bạn mới vào nghề và từ 20 – 30 triệu đồng/tháng đối với những người đã có kinh nghiệm.

Ngoài ra, bạn cũng có thể lựa chọn trở thành Chuyên gia phân tích Digital Marketing, Quản lí dự án (Project Manager), Chuyên gia phân tích hệ thống Công nghệ thông tin (IT Systems Analyst), Chuyên gia phân tích vận hành (Operations Analyst), …

Tóm lại, có rất nhiều cơ hội dành cho sinh viên tốt nghiệp ngành Phân tích dữ liệu, và việc của bạn chính là tìm hiểu công việc nào sẽ phù hợp với những tố chất, sở thích, đam mê và năng lực của mình để định hướng chọn ngành học phù hợp. Các chuyên viên tư vấn du học uy tín của IDP Việt Nam sẽ giúp bạn lựa chọn ngôi trường phù hợp.

>> Ngành khoa học dữ liệu: Những điều bạn cần biết

>> Du học Mỹ ngành gì để có mức lương cao nhất ?

*Bài viết được cập nhật và chỉnh sửa bởi Võ Quỳnh Hương vào ngày 23/12/2023.