Nghệ Thuật Cắm Hoa Ikebana: Một Số Phong Cách Nổi Bật

Như bất kỳ loại hình nghệ thuật nào, Ikebana đã trải qua nhiều phong cách khác nhau xuyên suốt các giai đoạn lịch sử của đất nước. Và do đó, các phong cách sắp xếp hoa trong nghệ thuật cắm hoa Ikebana cũng ngày càng trở nên phát triển và đa dạng. Trong phần này, Dalat Hasfarm sẽ giới thiệu cùng bạn về một vài phong cách Ikebana nổi bật nhất.

Nghệ thuật cắm hoa Ikebana: Phong cách Rikka

Ra đời vào thời Muromachi trong thế kỷ 15, Rikka được xem như là nền tảng của Ikebana. Những phong cách khác cũng dựa vào phong cách Rikka mà phát triển. Có thể nói, Rikka là một trong những phong cách cổ xưa nhất và thường được xem là chính thống nhất trong hầu hết các phong cách Ikebana.

Rikka Shofutai

Cắm hoa theo phong cách Rikka cổ điển (Rikka Shofutai) phải tuân thủ những quy định cực kỳ nghiêm ngặt, nhất là về hình thức sắp xếp tổng thể. Sử dụng các kỹ thuật đặc biệt như dây chằng, Rikka thường có chín thân trung tâm được gọi là Yakueda.

Bình cắm hoa theo phong cách Rikka shofutai thường có chiều cao từ 20 đến 30cm. Trong đó, mỗi Yakueda sẽ có một chức năng cụ thể, và điểm xuất phát từ một đường tưởng tượng chạy qua trung tâm của bình hoa. Chiều dài, vị trí và độ dài của mỗi Yakueda sẽ phụ họa và hỗ trợ các Yakueda khác để tạo nên một sự sắp xếp hài hòa về mặt tổng thể.

Trong một bình hoa Rikka shofutai mẫu mực, các thân cây phải đạt được hiệu ứng hình ảnh của một đường thẳng đứng rõ ràng và đơn nhất mọc lên từ trung tâm của Kenzan – vòng nẹp cố định các thân. Hiệu ứng này được gọi là Mizugiwa, dịch ra có nghĩa là “mép nước”.

Rikka Shimputai

Đến năm 1999, phong cách Rikka Shimputai hiện đại ra đời, cho phép người cắm thoát khỏi khuôn khổ nghiêm ngặt của Rikka shofutai để sáng tạo hơn. Thay vì chín chủ thể, cách cắm shimputai dựa trên hai phần tương phản của màu sắc, kết cấu hay vật liệu trong một chiếc bình duy nhất. Cách cắm hoa hiện đại này được tiếp nhận và ưa chuộng bởi hình dáng nổi bật, tươi sáng.

Nghệ thuật cắm hoa Ikebana: Phong cách cắm hoa Shoka

Phong cách cắm hoa Shoka trông có vẻ giản đơn nhất nhưng trên thực tế lại khó nhất trong tất cả phong cách cắm hoa nghệ thuật Ikebana. Shoka nhấn mạnh năng lượng sống của thực vật và ca ngợi vẻ đẹp của vật liệu tự nhiên.

Để làm chủ Shoka, người cắm hoa cần phải có sự am hiểu sâu sắc về quá trình sinh trưởng trong tự nhiên của thực vật, chẳng hạn như môi trường và đặc điểm của chúng.

Trong phong cách Shoka, người cắm hoa sẽ xét đến một yếu tố mà tiếng Nhật gọi là “Shussho” (tạm dịch là “gốc gác”) hoặc những đặc tính cụ thể của một loài thực vật để xác định bố cục.

Với phong cách này, bình hoa không chỉ là một vật chứa đựng mà nó còn tượng trưng cho nguồn gốc của sự sống. Bình hoa thường có dạng đối xứng và miệng rộng. Bình nghiêng và hẹp hơn cũng được ưa chuộng trong phong cách này.

Nghệ thuật cắm hoa Ikebana: Phong cách cắm hoa Moribana

Là phong cách Ikebana đơn giản nhất nên Moribana đặc biệt phù hợp với người mới bắt đầu. Nghĩa đen của Moribana là “chất đống hoa” nên hoa cắm theo phong cách này thường to khối, có thể quan sát và thưởng thức từ cả ba phía.

Bình hoa Moribana thường rộng miệng và nông hơn so với các loại bình sử dụng cho những phong cách khác. Ba Yakueda trong Moribana được gọi là Shin – Soe – Tai (Thiên – Địa – Nhân).

Người cắm hoa có thể tạo ra phong cách Moribana riêng của mình với các kiểu phụ như thẳng đứng, xiên hoặc nối tầng để cho ra các hiệu ứng độc đáo, hoặc tùy nghi lựa chọn những hình dạng khác biệt về tổng thể.

Nghệ thuật cắm hoa Ikebana: Phong cách Nageire

Phong cách này còn được gọi là Heika hoặc Nageirebana. Nageire rất giống với Moribana, cũng là phong cách cắm hoa đề cao vẻ đẹp của tự nhiên. Hoa theo phong cách này thường để cuống dài, được cắm trong các bình cao và hẹp nên không cần dùng Kenzan. Bản chất của sự phóng khoáng này xuất phát từ truyền thuyết về một Samurai đã ném hoa vào miệng bình. Sự sắp xếp ngẫu nhiên đó đã sinh ra Nageire, nghĩa là “ném vào”.

Nageire thường có hình dạng nghiêng thanh nhã và cũng được hình thành bởi ba Yakueda chính là Shin – Soe – Tai. Mỗi thân tuân theo một công thức đo lường riêng.

Mặc dù Nageire cơ bản có dạng nghiêng nhưng nhiều học viên cao cấp vẫn sử dụng các kiểu phụ như thẳng đứng, xiên hoặc nối tầng giống Moribana.

Nghệ thuật cắm hoa Ikebana: Phong cách Freestyle (tự do)

Là phong cách được phát triển gần đây và ít bị ràng buộc nhất trong các phong cách cắm hoa nghệ thuật Ikebana. Freestyle đề cao sự tự do biểu hiện và sáng tạo cá nhân, cho phép người cắm tùy nghi lựa chọn chủng loại vật liệu, thậm chí cả các loại phi thực vật. Những vật liệu thường được người cắm hoa theo phong cách Freestyle sử dụng là giấy thủ công và thực vật khô. Freestyle sử dụng rất nhiều loại kỹ thuật, từ hệ thống dây chằng cho đến thay đổi hình dạng lá bằng cách cắt tỉa.

Mặc dù là phong cách tự do nhưng người cắm vẫn phải xét đến các yếu tố như hình dạng, cấu trúc, diện tích bề mặt, tiêu điểm và khối lượng của vật liệu sử dụng.

Hy vọng với những chia sẻ của chúng tôi, bạn sẽ hiểu thêm phần  nào về nghệ thuật cắm hoa Ikebana. Từ đó, thêm tự tin thổi hồn vào những bông hoa. Để chọn những loại  hoa tươi đẹp, tinh tế để thực hiện tác phẩm của mình, hãy ghé cửa hàng Dalat Hasfarm gần nhất để chọn mua nhé.

Xem thêm Phần 1: Nghệ thuật cắm hoa Ikebana – Nguồn gốc và Lịch sử

Bài gốc: Nguyên Giang – Kilala / Ảnh: Flickr, Ikenobo.jp Dalat Hasfarm tổng hợp