Nghiên Cứu ảnh Hưởng Của Một Số Dung Dịch Dinh Dưỡng đến Sinh ...

Tải bản đầy đủ (.pdf) (69 trang)

1. Trang chủ
>>
2. Giáo Dục - Đào Tạo
>>
3. Cao đẳng - Đại học

Nghiên cứu ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến sinh trưởng và năng suất giống dưa chuột bao tử VL – 103 f1 tại thành phố thái nguyên

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (936.4 KB, 69 trang )

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊNTRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂMKÔNG VĂN TÂNNGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA MỘT SỐ DUNG DỊCH DINHDƢỠNG ĐẾN SINH TRƢỞNG VÀ NĂNG SUẤT GIỐNG DƢA CHUỘTBAO TỬ VL – 103 F1 TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊNKHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌCHệ đào tạo: Chính quyChuyên ngành: Trồng TrọtKhoa: Nông HọcKhóa học: 2013 – 2017Thái Nguyên, năm 2017ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊNTRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂMKÔNG VĂN TÂNNGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA MỘT SỐ DUNG DỊCH DINHDƢỠNG ĐẾN SINH TRƢỞNG VÀ NĂNG SUẤT GIỐNG DƢA CHUỘTBAO TỬ VL – 103 F1 TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊNKHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌCHệ đào tạo: Chính quyChuyên ngành: Trồng TrọtLớp: K45 - TT – N01Khoa: Nông HọcKhóa học: 2013 – 2017Giảng viên hƣớng dẫn : PGS.TS Nguyễn Viết HƣngThái Nguyên, năm 2017iLỜI CẢM ƠNTrong quá trình thực hiện và hoàn thiện đề tài: “Nghiên cứu ảnhhưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến sinh trưởng và năng suấtgiống dưa chuột bao tử VL – 103 F1 tại thành Phố Thái Nguyên ”, tôi đãnhận được sự quan tâm giúp đỡ của các thầy cô giáo khoa Nông học –Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đếnPGS.TS Nguyễn Viết Hưng đã tận tình hướng dẫn đề tài tốt nghiệp, giúp đỡtôi trong quá trình thực hiện đề tài này.Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Nhà trường, cùng các thầycô giáo khoa Nông học – Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tạođiều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoànthành đề tài này.Xin cảm ơn gia đình Thầy Nguyễn Thế Hùng, số nhà 30, phố ĐầmXanh, phường Phan Đình Phùng, thành phố Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡtôi trong việc triển khai thí nghiệm và thu thập số liệu để thực hiện Luận văn này.Tôi xin chân thành cảm ơn!Thái Nguyên, tháng 5 năm 2017Sinh vênKông Văn TâniiMỤC LỤCLỜI CẢM ƠN .................................................................................................... iMỤC LỤC ......................................................................................................... iiDANH MỤC BẢNG ........................................................................................ ivDANH MỤC HÌNH .......................................................................................... vDANH MỤC VIẾT TẮT ................................................................................. viPhần 1. MỞ ĐẦU ............................................................................................ 11.1. Đặt vấn đề ............................................................................................... 11.2. Mục đích, yêu cầu của đề tài ................................................................... 21.2.1. Mục đích ........................................................................................... 21.2.2. Yêu cầu của đề tài ............................................................................. 31.3 Ý nghĩa của đề tài..................................................................................... 31.3.1. Ý nghĩa khoa học .............................................................................. 31.3.2. Ý nghĩa thực tiễn............................................................................... 3Phần 2. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................. 42.1 Cơ sở khoa học......................................................................................... 42.2 Tổng quan nghiên cứu.............................................................................. 42.2.1 Nguồn gốc, phân loại và giá trị dinh dưỡng của cây dưa chuột ........ 42.2.2 Vai Trò của dưa chuột........................................................................ 62.2.3. Yêu cầu điều kiện ngoại cảnh của cây dưa chuột ............................. 92.2.4. Tình hình sản xuất dưa chuột trên thế giới và Việt Nam................ 122.2.5 Tình hình nghiên cứu dưa chuột trong nước và trên thế giới .......... 162.3. Tình hình nghiên cứu sử dụng dung dịch dinh dưỡng trên thế giới vàtrong nước .................................................................................................... 182.3.1 Tình hình nghiên cứu sử dụng dung dịch dinh dưỡng trên thế giới 182.3.2 Tình hình nghiên cứu trong nước .................................................... 18Phần 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...193.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................ 19iii3.1.1. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu ................................................... 193.1.2 Phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 203.2. Địa điểm, thời gian nghiên cứu ............................................................. 213.2.1 Địa điểm nghiên cứu ........................................................................ 213.2.2 Thời gian nghiên cứu ....................................................................... 213.3 Nội dung nghiên cứu .............................................................................. 213.4 Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 213.4.1 Phương pháp thí nghiệm .................................................................. 213.4.2 Phương pháp theo dõi các chỉ tiêu ................................................... 223.4.3 Quy trình kỹ thuật ............................................................................ 253.4.4 Phương pháp xử lý số liệu ............................................................... 27Phần 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN......................................................... 284.1 Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến động thái tăng trưởngcủa dưa chuột ............................................................................................... 284.1.1 Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến chỉ tiêu sinhtrưởng của dưa chuột VL – 103 F1 ........................................................... 284.1.2 Ảnh hưởngdung dịch dinh dưỡng đến một số yêu tố cấu thànhnăng suất .................................................................................................. 314.2 Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến năng suất của dưachuột VL – 103 F1......................................................................................... 344.2.1 Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến một số chỉ tiêuhình thái của quả ...................................................................................... 344.2.2 Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến năng suất dưa chuột................................................................................................................... 364.2.3 Tình hình sâu, bệnh hại ảnh hưởng đến cây dưa chuột ................... 38Phần 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ............................................................. 395.1. Kết luận ................................................................................................. 395.2 Đề nghị ................................................................................................... 40TÀI LIỆU THAM KHẢOivDANH MỤC BẢNGBảng 2.1 Thành phần chất dinh dưỡng trong 100g rau ở một số loại rau ........ 8Bảng 2.2 So sánh hiệu quả sản xuất dưa chuột với các cây trồng khác............ 9Bảng 2.3 Tình hình sản xuất dưa chuột trên thế giới qua các năm ................. 12Bảng 2.4 Tình hình sản xuất dưa chuột ở một số khu vực trong năm 2014 .. 13Bảng 3.1 Tỷ lệ pha các dung dịch dinh dưỡng ............................................... 26Bảng 4.1 Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến động thái tăngtrưởng chiều cao trên thân chính cây dưa chuột VL – 103 F1 ....... 28Bảng 4.2 Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến động thái ralá trên cây dưa chuột VL – 103 F1 ................................................... 29Bảng 4.3 Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến động thái ra tuacuốn trên cây dưa chuột VL – 103 F1 .............................................. 30Bảng 4.4 Ảnh hưởng của dung dịch dinh dưỡng đến số lượng hoa đực trêncây dưa chuột VL – 103 F1 .............................................................. 31Bảng 4.5 Ảnh hưởng của dung dịch dinh dưỡng đến số lượng hoa cái trên câydưa chuột VL – 103 F1..................................................................... 32Bảng 4.6 Ảnh hưởng của dung dịch dinh dưỡng đến số lượng quả trên câydưa chuột VL – 103 F1..................................................................... 33Bảng 4.7 Ảnh hưởng của một số dung dịch đến kích thước và khối lượng quảdưa chuột VL – 103 F1 ..................................................................... 35Bảng 4.8 Ảnh hưởng của một số loại dung dịch dinh dưỡng đến năng suất dưachuột VL – 103 F1 ............................................................................ 37vDANH MỤC HÌNHHình 4.1 Ảnh hưởng của dung dịch dinh dưỡng đến tỷ lệ đậu quả của cây dưachuột VL – 103 F1............................................................................ 33Hình 4.2 Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến khối lượng quảdưa chuột VL – 103 F1 ................................................................... 35Hình 4.3. Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến chiều dài quảdưa chuột VL – 103 F1..................................................................... 36Hình 4.4 Ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến năng suất dưachuột VL – 103 F1 ............................................................................ 37viDANH MỤC VIẾT TẮTBVTV: Bảo vệ thực vậtCs: Cộng sựCT: Công thứcĐC: Đối chứngFAO: Food and Agriculture Organization(Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc1Phần 1MỞ ĐẦU1.1. Đặt vấn đềRau là loại thực phẩm cần thiết cho đời sống hàng ngày và không thaythế được vì rau có vị thế quan trọng đối với sức khỏe con người. Rau cungcấp cho cơ thể những chất quan trọng như protein, lipit, v.v... Rau có ưu thếhơn một số cây trồng khác về Vitamin và chất khoáng.Theo Tạ Thu Cúc và cs (2000) [3] về mặt kinh tế, rau là loại cây trồngcho hiệu quả kinh tế cao, giá trị sản xuất 1 ha rau gấp 2 - 3 lần 1 ha lúa. Raucó tỷ xuất hàng hóa lớn hơn một số cây trồng khác. Rau là loại hàng hóa cógiá trị xuất khẩu cao. Năm 2009 đến tháng 4/2010 trong số các nhóm mặthàng xuất khẩu, nhóm rau tăng nhanh cả về kim ngạch và số lượng sản phẩm.Nếu như cùng kỳ năm trước chỉ có duy nhất 1 mặt hàng là dưa chuột bao tửdầm dấm đóng lọ 720 ml thì nay đã tăng lên 11 mặt hàng. Trong đó là ớt tươiđạt 10 nghìn USD và dưa chuột dầm dấm đóng lọ đạt 8,6 nghìn USD.Trong những năm gần đây, nhờ khoa học phát triển mạnh, việc ứngdụng hóa chất vào công nghệ trồng cây ngày càng nhiều, đã góp phần nângcao năng suất sản lượng rau, song cũng đã gây ô nhiễm môi trường. Để giảiquyết vấn đề nan giải này, hiện nay trên thế giới đã, đang và sẽ đi vào nghiêncứu sản xuất nông sản an toàn, mà trước mắt là giải quyết vấn đề “rau antoàn”. Rau an toàn là rau cần phải đảm bảo các yêu cầu sau:+ Không chứa dư lượng thuốc trừ sâu bệnh quá mức cho phép+ Không chứa lượng NO3 cao quá mức cho phép+ Không có các vi khuẩn và ký sinh trùng gây bệnh cho người.+ Không có tàn dư một số kim loại nặng như Hg, Pb, Cd …2Để sản xuất nông sản sạch nói chung và rau sạch nói riêng hiệnnay trên thế giới có nhiều giải pháp như: Trồng cây trên đất theo một quytrình cụ thể, đảm bảo sản phẩm an toàn cho con người. Không bón phân tươi,tưới nước sạch, ít hoặc không sử dụng phân hóa học và thuốc hóa học, nếu códùng thì phải đảm bảo đủ thời gian cách ly trước khi thu hoạch… Trồng câytrên đất theo chu trình khép kín. Tưới bằng nước giếng khoan, phòng sâubệnh là chính, trừ bằng thuốc thảo mộc và sử dụng đấu tranh sinh học… Khiđó sản phẩm được gọi là “rất an toàn”.Hiện nay nước ta đã có nhiều công ty sử dụng công nghệ sinh học đểsản xuất các loại giá thể sạch từ phế thải nông nghiệp để ươm giống cây, sảnxuất rau mầm, trồng rau công nghệ cao, đất sinh học Dasi, giá thể Dasa X1,Dasa X2, Dasa X3 của công ty đất sạch Dasa, Gino, MeKong tại TP Đà Lạttỉnh Lâm Đồng ; giá thể dinh dưỡng GT05 của trung tâm nghiên cứu phânbón và dinh dưỡng cây trồng – Viện Thổ nhưỡng nông hóa. Để giảm chi phíđầu tư và lợi dụng các nguồn vật liệu khác có sẵn tại địa phương, người tathường phối hợp các nguyên liệu từ phế thải nông nghiệp như xơ dừa, rơm,rạ, trấu, tro...... với các loại vật liệu khác để tạo thành giá thể trồng thích hợpvới từng địa phương.Từ những điều kiện thực tiễn trên đây nên tôi chọn đề tài nghiên cứucủa mình là: “Nghiên cứu ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đếnsinh trưởng và năng suất giống dưa chuột bao tử VL – 103 F1 tại thànhphố Thái Nguyên ”.1.2. Mục đích, yêu cầu của đề tài1.2.1. Mục đíchXác định được dung dịch dinh dưỡng phù hợp nhất để nâng cao năngsuất dưa chuột bao tử VL – 103 F1 tại thành Phố Thái Nguyên31.2.2. Yêu cầu của đề tài- Đánh giá được ảnh hưởng dung dịch dinh dưỡng đến khả năng sinhtrưởng và phát triển trên cây dưa chuột VL – 103 F1.- Đánh giá ảnh hưởng của dung dịch dinh dưỡng đến các yếu tố cấuthành năng suất và chất lượng dưa chuột VL – 103 F1.1.3 Ý nghĩa của đề tài1.3.1. Ý nghĩa khoa họcKết quả nghiên cứu của đề tài góp phần vào việc xác định một số dungdịch dinh dưỡng làm cơ sở phục vụ cho việc sản xuất dưa chuột nói riêngvà cây rau nói chung.1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn- Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học:Thực hiện đề tài giúp sinh viên tiếp cận được với công tác nghiên cứukhoa học, áp dụng những kiến thức đã học vào thực hiện đề tài một cách cóhiệu quả. Qua đó giúp sinh viên nâng cao trình độ chuyên môn và phươngpháp nghiên cứu ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất.- Ý nghĩa thực tiễnKết quả nghiên cứu của đề tài đánh giá được một số chỉ tiêu về sinhtrưởng và phát triển. Sau khi hoàn thành việc nghiên cứu đề tài sẽ tìm ra đượccác giải pháp để nâng cao được hiệu quả trong việc sản xuất Dưa chuột.4Phần 2TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU2.1 Cơ sở khoa họcDinh dưỡng là yếu tố quan trọng trong việc tăng năng suất và cải thiệnchất lượng sản phẩm. Sản phẩm của các chương trình dinh dưỡng cây trồngtạo ra các sản phẩm dinh dưỡng mới có ưu thế hơn các sản phẩm hiện cóChọn sản phẩm dinh dưỡng có hiệu quả là giải quyết tốt những vấn đề về dinhdưỡng của cây trồng và môi trường để đảm bảo cho cây trồng có năng suấtcao và ổn định, chống chịu sâu bệnh tốt, phù hợp với yêu cầu thâm canh vàđiều kiện sản xuất của địa phương.Muốn khẳng định sản phẩm dinh dưỡng mới có ưu thế hơn các sảnphẩm dinh dưỡng khác thì phải qua khảo nghiệm và đánh giá một cách cụ thểvà chi tiết các loại sản phẩm. Mặt khác, mỗi loại sản phẩm dinh dưỡng phảiphù hợp với một điều kiện đất đai, thời tiết và điều kiện ngoại cảnh nhất định.Trong sản xuất cần nắm vững đặc trưng và đặc tính của sản phẩm dinh dưỡngđể từ đó có biện pháp kỹ thuật tác động thích hợp nhằm mang lại hiệu quảkinh tế cao nhất.Tuy nhiên trong thực tế sản xuất nhiều năm qua ở nước ta nông dânchưa thực sự chọn được sản phẩm dinh dưỡng phù hợp với điều kiện sản xuấtcủa mình và thích ứng với địa phương. Vì vậy việc sản xuất, khảo nghiệm cácloại sản phẩm dinh dưỡng mới là cần thiết và cần được duy trì liên tục.2.2 Tổng quan nghiên cứu2.2.1 Nguồn gốc, phân loại và giá trị dinh dưỡng của cây dưa chuột2.2.1.1 Nguồn gốcCây dưa chuột VL - 103 F1 (cucumis sativus L.) thuộc họ bầu bí, là câyưa nhiệt. Những năm cuối thế kỷ XX, dưa chuột là loại cây rau chiếm vị trí5quan trọng trong sản xuất rau trên thế giới. Những nước dẫn đầu về diện tíchgieo trồng và năng suất là: Trung Quốc, Liên Xô, Nhật Bản, Mỹ, Hà Lan,ThổNhĩ Kỳ, Ai cập, Tây Ban Nha. Theo FAO (1993) diện tích dưa chuột trên thếgiới là 1.178.000 ha, năng suất 15,56 tấn/ha và sản lượng đạt 1.832.968 tấn. Ởnước ta những năm gần đây dưa chuột đã trở thành cây rau quan trọng trong sảnxuất, có ý nghĩa lớn về hiệu quả kinh tế và giải quyết vấn đề về thực phẩm (TạThị Thu Cúc, Hồ Hữu An, Nghiêm Thị Bích Hà, cây rau, Trường Đại Học NôngNghiệp Hà Nội, Nhà xuất bản nông nghiệp) [3].Dưa chuột là loại cây được trồng từ lâu, nó đã có mặt ở Ấn Độ khoảngtrên 3000 năm. Theo A. Decandoole (1920), dưa chuột xuất xứ từ vùng TâyBắc Ấn Độ, từ đây nó phát triển lên phía Tây và sau đó sang phía Đông NamÁ. Những ghi chép về cây dưa chuột xuất hiện ở Pháp vào thế kỷ thứ 9, ởAnh vào thế kỷ 14 và Bắc Mỹ vào giữa thế kỷ 16. Vào thế kỷ 16, dưa chuộtđược mang tới Trung Quốc.Tuy nhiên theo Vavilop (1926), khu vực miền núi phía Bắc Việt Namgiáp lào là nơi phát sinh cây dưa chuột vì ở đây còn tồn tại các dạng dưachuột hoang dại, kallo (1958) cho rằng Trung Quốc là trung tâm thứ hai hìnhthành cây dưa chuột do các giống dưa chuột Trung Quốc có hàng loạt tínhtrạng lặn có giá trị như: quả dài, tạo quả không qua thụ tinh, gai quả trắng,không đắng (Tạ Thu Cúc và cs) [3].Bùi Quâng Xuân, Nguyễn Đình Hùng khi nghiên cứu “ Tạo dungdịch dinh dưỡng để thử nghiệm sản xuất rau bằng phương pháp thủy canh’’ đưa ra hai loại dung dịch dinh dưỡng H2 và H4 có giá trị pH khá ổnđịnh, trồng rau dài ngày dung dịch không có hiện tượng kêt tủa, pH biếnđộng không đáng kể, có hiệu lực cao đối với sinh trưởng và năng suất khitrồng râu bằng thủy canh.62.2.1.2 Phân loạiDưa chuột VL - 103 F1(dưa leo), tên nước ngoài Common cucumber(Anh), Concombre (Pháp), thuộc họ bầu bí Cucubitaceae, chi Cucumis, loàiSativus L. Số lượng NST 2n=14.Đã có nhiều khoa học tiến hành phân loại dưa chuột, trong đó có cácnhà thực vật học A. Filov (1940). Trên cơ sở nghiên cứu về tiến hóa sinh tháiông đã đưa ra bảng phân loại chính xác. Ông xếp hạng hoang dại vào mộttrong các phụ Ssp. AgrostisGab, còn lại các dạng khác là trồng trọt và tậptrung vào cá phụ sau:1. Ssp. Europaeo – americanus Fil. Loài phụ Âu – Mỹ là loài phụ lớnnhất về địa bàn phân bố.2. Ssp. Occidentali- asiticus. Loài phụ Tây Á phân bố rộng rãi tại cácvùng khô hạn Trung và Tiểu Á, Iran, Afganistan và Azecbaizan với các đặctính chịu nóng.3. Ssp. Chinensis Fil. Loài phụ Trung Quốc được sử dụng phổ biến đểtrồng trong nhà kính ở Châu Âu gồm các giống quá ngắn cần thụ phấn và quảdài không qua thụ phấn.4. Ssp. Indico – japonicus. Loài phụ Nhật - Ấn được phân bố tại khuvực nhiệt đới và Á nhiệt đới với lượng mưa lớn (Nguyễn Văn Hiển, 2000) [6].2.2.2 Vai Trò của dưa chuột2.2.2.1. Giá trị dinh dưỡngKhi xã hội ngày càng một phát triển các loại rau nói chung và dưachuột nói riêng là loại thực phẩm cần thiết trong đời sống hằng ngày và khôngthể thay thế. Rau được coi là nhân tố quan trọng đối với sức khỏe và đóng vaitrò chống chịu bệnh tật.Theo kết quả nghiên cứu của nhiều nhà dinh dưỡng học trong và ngoàinước thì khẩu phần ăn của người việt cần khoảng 2300 – 2500 calo năng7lượng rau xanh/ngày, khoảng 80-100 kg/năm. Trong đó theo thống kê ở nướcta mới cung cấp được 60g/người/ngày (Trần khắc Thi, 2006)[12]. Như vậymới đáp ứng được 20 – 30% nhu cầu về rau. Để sống và hoạt động ngoàinguồn cung cấp từ lương thực, rau góp phần đáp ứng nhu cầu dinh dưỡngcung cấp khoảng 80 - 85% nguồn vitamin A, 60 - 70% nguồn vitamin B, gần100% vitamin C và các loại vitamin khác (Bùi Bảo Hoàn, Đoàn Thanh Vân,2000) [7]. Dưa chuột là một thức ăn rất thông dụng. Thành phần dinh dưỡnggồm protein (đạm) 0.8g; glucid (đường) 3,0g; Xenlulozo (xơ) 0,7g; nănglượng 15 kcalo; can xi 23mg: phospho 27mg; sắt 1mg; natri 13mg; kali169mg; caroten 90 mcg; vitamin B; vitamin C.Trong thành phần của dưa chuột chứa liều lượng cacbon rất cao khoảng74-75%, ngoài ra còn cung cấp một lượng đường. Nhờ khả năng hòa tan,chúng làm tăng khả năng hấp thụ và lưu thông máu, tăng tính hoạt động trongquá trình lão hóa năng lượng của mô tế bào.Bên cạnh đó trong thành phần dinh dưỡng của dưa chuột còn có nhiềuaxit amin không thay thế rất cần thiết cho cơ thể như Thianin (0,024 mg%),Rivophlavin (0,075 mg%) và Niaxin (0,03 mg%), các loại muối khoáng nhưCa (23,0 mg%); P (27,0 mg%); Fe (1,0 mg%).Tăng cường phân giải axit uric và các muối axit uric (urat) có tác dụnglợi tiểu, gây cảm giác dễ ngủ. Không những thế trong dưa chuột còn có mộtlượng muối kali tương đối giúp tăng cường quá trình đào thải nước, muối ăntrong cơ thể có lợi cho người mắc bệnh về tim mạch.Thành phần dinh dưỡng trong 100g rau của một số loại rau ở nước tađược thể hiện qua bảng sau.8Bảng 2.1 Thành phần chất dinh dƣỡng trong 100g rau ở một số loại rauTheo bảng thành phần hóa học thức ăn ở nước taThành phần hóa họcTTLoại RauPrH20GlucidXenlulozoCaloMuối khoángVitamincho(mg%)(mg%)100gCaPFeCarotenB1B2C1Bầu6,091,52,91,01421250,20,020,020,03122Cà rốt1,588,08,01,23943390,81,900,060,04103Cà chua6,0940,4,20,82012261,42,000,060,04104Đậu đũa6,083,08,312,05947261,60,500,290,1835Cải Bắp1,890,05,41,63048311,10,010,060,05366Rau muống3,292,02,51,523100371,42,900,040,0937Su hào2,888,06,311,73746500,60,150,060,05408Súp lơ2,590,94,90,93026511,40,050,110,10709Dưa chuột0,895,03,00,71623271,00,300,030,045(Nguyễn Thúy Hà, 2010)[5]92.2.2.2.Giá trị kinh tếNgoài giá trị về dinh dưỡng thì xét về mặt kinh tế dưa chuột là cây rauquả quan trọng cho nhiều vùng chuyên canh mang lại hiệu quả kinh tế cao làmột mặt hàng xuất khẩu có giá trị.Bảng 2.2 So sánh hiệu quả sản xuất dƣa chuột với các cây trồng khácLoại CâyDƣa chuộtBắp cảiCà chuaNgôLúa250444,4278,82544,41.2004007002.3002000Tổng chi phí:- Chi phí vật chất (1000đ/ha)- Chi phí lao động ( công/ha)6.447,88346.028,35565.157,16952.4712225.050194,4Tổng thu nhập ( 1.000đ/ha)23.552,211.749,314.302,93.3333.383028,221,120,615,019,7Năng xuất (tạ/ha)Giá bán bình quân(đ)Thu nhập/công( đ/công)Nguồn: Tài liệu chuyên đề rau- hoa-quả (Lê Thị Khánh, 2002) [10]Trong quả dưa chuột có các loại chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thểnhư protein, các loại vitamin A, C, B1, B2... trước đây dưa chuột được sửdụng như loại quả tươi để giải khát. Đến khi thị trường trong nước cũng nhưthế giới mở rộng, nhu cầu của người tiêu dùng phong phú thì việc đa dạnghóa cách sử dụng là tất yếu. Ngày nay dưa chuột được sử dụng dưới nhiềudạng khác nhau như quả tươi, trộn salat, cắt lát, đóng hộp xuất khẩu....Bên cạnh đó dưa chuột còn là cây rau quả quan trọng cho nhiều vùngchuyên canh mang lại hiệu quả kinh tế cao, thời gian sinh trưởng tương đốingắn, chi phí đầu tư thấp có thể mở rộng trên nhiều vùng kinh tế khác nhau.2.2.3. Yêu cầu điều kiện ngoại cảnh của cây dưa chuột2.2.3.1 Nhiệt độ- Dưa chuột cũng như các cây trong họ bầu bí rất mẫn cảm với sươnggiá đặc biệt là nhiệt độ thấp.10- Dưa chuột yêu cầu nhiệt độ ấm áp để nảy mầm, nhiệt độ bình thườngtối thiểu từ 10-180C.- Nhiệt độ tối thiểu cho dưa chuột nảy mầm là 15,50C, nhiệt độ tối đa là40,50C, nhiệt độ thích hợp là 15,5-350C .- Nhiệt độ thích hợp cho sinh trưởng là 200C.- Ở 120C cây sinh trưởng chậm, ở nhiệt độ thấp kéo dài các giống sinhtrưởng rất khó khăn, đốt ngắn, lá nhỏ, hoa đực màu nhạt, vàng úa.+ Nhiệt độ lên cao 400C cây ngừng sinh trưởng.+ Nhiệt độ 50C hầu hết các giống dưa chuột bị chết rét.+ Nhiệt độ ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian ra hoa của cây.- Nhiệt độ thích hợp cho sự nảy mầm của hạt phấn 17-240C nhiệt độquá cao hoặc quá thấp đều làm giảm sức sống hạt phấn, đó chính là nguyênnhân giảm năng suất.- Hầu hết các giống dưa chuột đều phải qua giai đoạn xuân hóa ở nhiệtđộ 20-220C. (Nguyễn Thúy Hà, 2010) [5].2.2.3.2 Ánh Sáng- Dưa chuột thuộc nhóm cây ưa ánh sáng ngày ngắn, độ dài chiếu sángthích hợp cho cây sinh trưởng phát dục là 10-12 giờ/ngày.- Cường độ ánh sáng thích hợp cho dưa chuột sinh trưởng và phát triểngiúp cho cây tăng hiệu quả quang hợp, tăng năng suất, chất lượng quả và rútngắn thời gian lớn của quả trong khoảng 15000-17000 lux (Nguyễn Văn Hiển,2000) [6].- Trong điều kiện thiếu ánh sáng cây sinh trưởng và phát triển kém, rahoa cái muộn, màu hoa nhạt, vàng úa, hoa cái dễ rụng, năng suất quả thấp,chất lượng quả giảm, hương vị kém.- Dưa chuột ở tuổi 20 - 25 ngày sau khi nảy mầm có phản ứng thuậnvới độ dài chiếu sáng dưới 12 giờ.112.2.3.3. Độ ẩm đất và không khí- Dưa chuột là loại cây chịu hạn, chịu úng kém. Trong thân cây nướcchiếm 91,3% là cây đứng đầu về nước trong họ bầu bí.- Độ ẩm thích hợp là 80 - 85%- Độ ẩm không khí là 85 - 90%- Trong giai đoạn ra quả phải giữ ẩm thường xuyên từ 85 - 90% độ ẩmđồng ruộng.- Khi thiếu nước nghiêm trọng sẽ xuất hiện quả dị hình, quả bị đắng, vàdễ vị nhiễm virus.- Thời kì ra hoa quả, tạo quả yêu cầu lượng nước cao nhất. Hạt nảymầm, yêu cầu lượng nước bằng 50% khối lượng hạt.2.2.3.4 Đất và dinh dưỡng- Cây dưa chuột ưa thích đất màu mỡ, giàu chất hữu cơ, đất tơi xốp, độРH từ 5,5-6,8.- Cây dưa chuột lấy dinh dưỡng từ đất ít hơn rất nhiều so với cây raukhác (cà chua, cải bắp), ví dụ: nếu năng suất dưa chuột là 30 tấn/ha thì lượngNPK do cây lấy đi từ đất là 170 kg, trong đó cải bắp cuộn năng suất là 70tấn/ha, yếu tố NPK cây sử dụng là 630 kg.- Dưa chuột sử dụng kali với hiệu suất cao nhất, khi bón N60-P60-K60thì dưa chuột sử dụng 92% đạm, 33% lân và 100% kali (Nguyễn Văn Hiển,2000) [6].- Dưa chuột không chịu được nồng độ phân cao nhưng lại nhanh chóngphản ứng với hiện tượng thiếu dinh dưỡng. Phân hữu cơ đặc biệt là phânchuồng có tác dụng rõ rệt làm tằng năng suất ruộng dưa chuột .- Bên cạnh các nguyên tố đa lượng thì các nguyên tố vi lượng đóng vaitrò rất quan trọng.122.2.4. Tình hình sản xuất dưa chuột trên thế giới và Việt Nam2.2.4.1. Tình hình sản xuất dưa chuột trên thế giớiHiện nay, trên thế giới có rất nhiều chủng loại rau được gieo trồng, diệntích rau càng ngày càng gia tăng để đáp ứng nhu cầu về rau của người dân.Riêng đối với dưa chuột đã trở thành mặt hàng xuất khẩu quan trọng ở một sốnước trên thế giới. Trong đó tình hình sản xuất dưa chuột trên thế giới khôngngừng phát triển cả về diện tích và sản lượng thể hiện qua bảng sau:Bảng 2.3 Tình hình sản xuất dƣa chuột trên thế giới qua các nămNămDiện tích (ha)Năng suất (tạ/ha)Sản lƣợng (tấn)20102.020.294309.91162.611.10520112.103.051315.64966.382.57220122.133.122326.18969.580.17820132.127.646338.68272.059.49420142.178.613344.14474.975.625(Nguồn: FAOSTAT – 2017) [13]Qua bảng 2.3 ta thấy: tình hình sản xuất dưa chuột trên thế giới từ năm2010 trở lại đây có nhiều biến động cả về diện tích, năng suất và sản lượng.- Về diện tích: từ 2010 – 2014 diện tích trồng dưa chuột trên thế giới đãtăng lên nhanh chóng. Năm 2010 diện tích trồng dưa chuột trên thế giới chỉ có2.020.294 ha nhưng đến năm 2014 lên tới 2.178.613 ha. Như vậy chỉ sau 4năm diện tích trồng dưa chuột trên thế giới đã tăng 158.319 ha (trung bìnhtăng 39,58 ha/năm). Qua đó ta thấy được cây dưa chuột chiếm vị trí ngàycàng quan trọng trong nền sản xuất nông nghiệp thế giới.- Về năng suất: Nhìn chung trong những năm gần đây tương đối ổnđịnh dao động nhẹ từ 309.911 – 344.144 ta/ha.13- Về sản lượng: từ năm 2010 trở lại đây tuy năng suất rau tăng khôngnhiều nhưng do diện tích tăng qua các năm nên sản lượng rau trên thế giới đãtăng rõ rệt, bình quân hàng năm tăng 2362,097 tấn/năm. Điều đó chứng tỏnghề trồng dưa chuột trên thế giới đang có xu hướng phát triển nhanh chóng,rau xanh cũng như dưa chuột trở thành nhu cầu thiết yếu và ngày càng tănglên với đời sống của con người.Tuy nhiên, cây dưa chuột phân bố không đều giữa các nước và châu lụctrên thế giới, qua tìm hiểu chúng tôi thu được kết quả ở bảng sau:Bảng 2.4 Tình hình sản xuất dƣa chuột ở một số khu vực trongnăm 2014Khu vựcDiện tích (ha)Năng suất (tạ/ha)Sản lƣợng (tấn)Thế giới2.090.6293125,1365.334.911Châu Âu207.3762730,985.663.387Châu Á1.554.2503649,4256.721.092Châu Mĩ89.3481935,001.728.882Châu Phi238.916504,951.206.397Châu Úc7392050,4715.153(Nguồn: FAOSTAT, 2017) [13]Qua bảng số liệu trên ta thấy: trong các châu lục, châu Á có diện tíchtrồng dưa chuột lớn nhất chiếm tới 74,73% (1.554.250 ha) diện tích dưa chuộtcủa thế giới trong khi đó châu Úc chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ bằng 0,04%(739 ha) diện tích trồng dưa chuột của thế giới.14Về năng suất: Châu Á là châu lục có năng suất về dưa chuột cao nhấtthế giới và cao hơn năng suất bình quân của thế giới đạt 3649,42 tạ/ha. Đứngthứ hai là châu Âu có năng suất bình quân lớn hơn thế giới là 2730,98 tạ/ha,tiếp theo là châu Úc và châu Mĩ, thấp nhất là châu Phi có năng suất là 504,95tạ/ha, thấp hơn năng suất trung bình của thế giới 6,19 lần.Về sản lượng: Châu Úc có sản lượng dưa chuột thấp nhất đạt 15.153tấn và cao nhất là châu Á với sản lượng 56.721.092 tấn chiếm 86,82% sảnlượng dưa chuột thế giới. Trong đó riêng Trung Quốc có sản lượng dưa chuộtđạt 47.360.521 tấn, cao hơn rất nhiều so với Mỹ, Nhật Bản, Pháp, Thái Lan,Việt Nam và nhiều nước khác. Sau Trung Quốc là Iran có sản lượng dưachuột đạt 2.352.140 tấn; Thổ Nhĩ Kỳ đạt 1.749.170 tấn. bên cạnh sự gia tăngvề năng suất và sản lượng thì chất lượng dưa chuột cũng được nhiều nướctrên thế giới quan tâm, nhiều công nghệ tiên tiến ra đời và việc kiểm soát sưlượng hóa chất tồn đọng trong dưa chuột ngày càng được thực hiện triệt đểhơn (FAOSTAT, 2017)[13].2.2.4.2. Tình hình sản xuất dưa chuột ở Việt NamThái Nguyên là một tỉnh thuộc khu vực Trung du miền núi phía Bắc, códiện tích đất tự nhiên là 356.282 ha, trong đó diện tích đất nông nghiệp 1.714ha. Dân số Thái Nguyên khoảng 1,2 triệu người, nhu cầu về rau tươi hằngngày cả người dân là rất lớn. Mặt khác Thái Nguyên là một tỉnh công nghiệpvà tập trung nhiều trường đại học lớn của Việt Nam nên nhu cầu tiêu thụ cũngrất lớn. Do vậy, một yêu cầu đặt ra là phải cung cấp lượng rau đầy đủ chongười tiêu dùng. Bên cạnh đó chất lượng của các mặt hàng rau quả cũng cầnđược đảm bảo. Sản xuất mang tính tự cung tự cấp mà còn phải mang tínhhàng hóa cao.15Trong quá tình phát triển, Thái Nguyên đã xuất hiện nhiều vùng rauchuyên canh mới trong đó có dưa chuột, không ngừng đổi mới về tiến bộ kỹthuật, giống mới vì vậy năng suất, sản lượng không ngừng tăng lên.Sản phẩm từ dưa chuột sản xuất tại Thái Nguyên chủ yếu cung ứng chongười tiêu dùng trong tỉnh.Đánh giá về thực trạng sản xuất rau ở nước ta trong thời gian qua,nhiều tác giả cho rằng: Hiện nay sản lượng và năng suất rau ở nước ta cònthấp, quy mô còn phân tán, chất lượng không ổn định, phần lớn rau không đủtiêu chuẩn xuất khẩu tươi và chế biến công nghiệp. Mức tiêu thụ nội địa cònthấp. Sở dĩ có những hạn chế đó là do: Việc quản lí, thiếu cải tiến kĩ thuật,canh tác chủ yếu thiên về năng suất, chưa chú trọng đến chất lượng sản phẩmcho nên rau tươi Việt Nam chưa đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Mặtkhác, xuất khẩu rau còn quá ít, khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tếkém. Rau quả nước ta tuy đa dạng và phong phú, nhưng sản xuất chưa gắnvới thị trường, chất lượng thấp, bao bì mấu mã chưa thích hợp, thị trường raucòn đơn điệu và nghèo nàn. Hiện nay Việt Nam có 40 nước là thị trường xuấtkhẩu rau nhưng chúng ta lại không đủ điều kiện, mới chỉ xuất khẩu đượckhoảng 1 – 2% sản lượng. Rau nước ta không thể cạnh tranh được với thịtrường Quốc tế mà ngay cả trong nước vì rau tươi của chúng ta đang bị sảnphẩm nhập khẩu lấn át.Các vùng trồng Dưa Chuột lớn của cả nước bao gồm các tỉnh phía Bắcthuộc vùng đồng bằng sông Hồng. Phía Nam, các huyện ngoại thành TP. HồChí Minh, đồng bằng sông Cửu Long như Tân Hiệp - Tiền Giang, ChâuThành - Cần Thơ, Vĩnh Châu - Sóc Trăng. Trung du miền núi phía Bắc vàTây Nguyên gồm vùng rau truyền thống như Đà Lạt, Đơn Dương, Đức Trọng(Lâm Đồng), các tỉnh duyên hải miền Trung (Huế…).16Riêng đối với dưa chuột được xem là một trong những loại rau chủ lực,có diện tích 19.874 ha, năng suất 16,88 tấn/ha, sản lượng 33.537 tấn chỉ đứngsau cà chua. Sản phẩm làm ra từ dưa chuột không chỉ để tiêu thụ tại chỗ màmột lượng khá lớn được chế biến và xuất khẩu sang thị trường nước ngoài.Mặc dù công nghệ sau thu hoạch của nước ta còn thấp, song thị trường xuấtkhẩu vẫn chiếm một vị trí quan trọng.2.2.5 Tình hình nghiên cứu dưa chuột trong nước và trên thế giới* Tình hình nghiên cứu về trồng dưa chuột trên thế giớiTheo số liệu của FAO, diện tích trồng dưa chuột trên thế giới hiện naylà 1.220.000 ha, ở các nước đang phát triển là 830.000 ha. Diện tích trồng dưachuột hiện nay gấp 3 lần so với diện tích dưa chuột những năm đầu thập kỉ90. Dưa chuột được trồng nhiều ở các nước Châu Á như Trung Quốc, Đài 8Loan, Srilanca ... và các nước Đông Nam Á như Indonexia 17.500 ha; TháiLan 13.000 ha; Malaysia 4.200 ha.... Từ năm 1993–1995, Viện Nghiên CứuRau Quả đã thử nghiệm giống dưa chuột F1 Marinda của Hà Lan. Từ năm2008 đến nay, công ty Seminis khu vực phía Bắc trồng thử nghiệm các giốngdưa chuột lai F1 Mento 170, Mirabelle, Mimoza tại tỉnh Hà Nam với diện tíchgần 450 ha. Năm 2008, phòng Kinh tế thành phố Huế trồng thử nghiệm thànhcông dưa F1 Mirabelle và Marinda, kết quả giống Mirabelle đạt 12–17 tấn/ha,Marinda đạt 10 –17,2 tấn/ha. Từ năm 2009–2010, công ty Giống rau quảTrung ương phối hợp với công ty Monsanto (Hoa Kì) trồng thử nghiệm giốngdưa lai F1 Mimoza ở Hà Nam, Bắc Ninh, Bắc Giang.- Nhiều quốc gia trên thế giới đã nghiên cứu, ứng dụng các công nghệkĩ thuật cao vào sản xuất nông nghiệp như công nghệ sinh học, công nghệ nhàkính, công nghệ hóa học, công nghệ tự động hóa, công nghệ trồng cây khôngdùng đất vào sản xuất các sản phẩm rau và hoa cao cấp. Nhờ đó năng suất vàchất lượng rau, hoa trên thế giới tăng lên gấp nhiều lần, mang lại lợi nhuận17lớn cho các nhà sản xuất, ví dụ ở một số nước như Hoa Kỳ, Hà Lan. NhậtBản, Trung Quốc.- Theo các nhà khoa học của trung tâm nhà vườn, trường đại họcMaryland bón phân cho cây trồng trong túi bầu với liều lượng bao nhiêu vàcách bón như thế nào phụ thuộc nhiều vào yếu tố như: loại phân, nhu cầu củacây, loại dung dịch dinh dưỡng, mỗi thời kỳ sinh trưởng của cây dưa chuột cóyêu cầu về dinh dưỡng khác nhau.* Tình hình nghiên cứu về trồng dưa chuột tại Việt Nam- Hiện nay trong sản xuất cây giống cũng như các loại rau, loại hoa ởViệt Nam nhiều nhà khoa học đã nghiên cứu ra các loại giá thể, bầu ươm vớinhiều loại nguyên liệu khác nhau từ phế phụ phẩm nông nghiệp, hoặc côngnghiệp như mùn cưa, xơ dừa, trấu, ... các loại giá thể này được phối trộn hoặ ủkĩ theo quy trình nhất định tao ra hỗn hợp giá thể trồng cây. Giá thể hiện nayđược đưa vào sản xuất ngày càng nhiều thay cho bầu đất vì có nhiều tiện lợi:nhẹ, dễ vận chuyển, có thể tạo môi trường dinh dưỡng tốt cho cây.- Xỉ than: là nguyên liệu có nhiều pH 6,8 dung trọng 0,70 g/cm3 ; độhổng lớn 33%; tỷ lệ khí /nước = 1/5 lý tính tốt; không độc; không mang mầmbệnh có Nts 0,18%; P2O5hh 23 mg/1kg.- Theo kết quả nghiên cứu của Trần Ngọc Tuấn và cộng sự (2007), chấtliệu làm giá thể trồng hoa gồm có trấu hun, mụn xơ dừa, than bùn, trấu om,...trộn với đất, phân chuồng ủ hoai mục và một số chất hữu cơ khác.- Năm 2005 với 4 loại giá thể rẻ tiền và có sẵn tại tỉnh An Giang là trấu,tro trấu, đất hỗn hợp và các trường hợp không sử dụng hoặc có sử dụng bổsung dung dịch dinh dưỡng từ cá ngâm và đậu tương ngâm bón cho dưachuột, dinh dưỡng MS (Murashge Skoog) tự pha chế. Giá thể tro trấu + trấucho lợi nhuận cao, từ đó cho thấy việc trồng dưa chuột dễ thực hiện và chi phíđâu tư thấp, hiệu quả kinh tế cao.

Tài liệu liên quan

• ảNH HƯởNG CủA NồNG Độ DUNG DịCH DINH DƯỡNG ĐếN SINH TRƯởNG Và PHáT TRIểN CủA CÂY TIểU HồNG MÔN (Anthurium adreanum) TRồNG THủY CANH
  • 7
  • 1
  • 9
• ảNH HƯởNG của NHIệT Độ DUNG DịCH DINH DƯỡNG ĐếN SINH TRƯởNG Và NĂNG SUấT Cà CHUA TRONG Vụ XUÂN Hè
  • 7
  • 699
  • 3
• Đề tài : Nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến sinh trưởng và ra hoa của lan hồ điệp (phalaennopsis)
  • 127
  • 1
  • 5
• Nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến sinh trưởng và năng suất của cây dong riềng tại huyện ba bể, tỉnh bắc kạn
  • 109
  • 1
  • 2
• nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân bón lá đến sinh trưởng và năng suất của lúa lai syng trong điều kiện vụ xuân tại huyện hiệp hòa, tỉnh bắc giang
  • 100
  • 860
  • 0
• Nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân bón lá đến sinh trưởng và phát triển của một số cây ăn quả có múi tại huyện tứ kỳ tỉnh hải dương
  • 112
  • 1
  • 2
• nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến sinh trưởng và năng suất của một số dòng, giống sắn mới tại huyện bảo yên - tỉnh lào cai năm 2010
  • 111
  • 499
  • 0
• nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến sinh trưởng và ra hoa của cây lan hồ điệp (phalaenopsis) tại thái nguyên
  • 106
  • 690
  • 2
• Nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân bón lá đến sinh trưởng, phát triển hoa đồng tiền lùn (gerbera jamesonii bol) trồng chậu tại thái nguyên
  • 53
  • 1
  • 8
• nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến sinh trưởng và phát triển của cây lan đai châu (rhynchostylis) tại gia lâm, hà nội
  • 95
  • 395
  • 1

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

(936.4 KB - 69 trang) - Nghiên cứu ảnh hưởng của một số dung dịch dinh dưỡng đến sinh trưởng và năng suất giống dưa chuột bao tử VL – 103 f1 tại thành phố thái nguyên Tải bản đầy đủ ngay ×