Nghiên Cứu đặc điểm Hình ảnh Siêu âm đàn Hồi Mô ở Bệnh Nhân U ...

Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh siêu âm đàn hồi mô ở bệnh nhân u tuyến giáp.Theo hiệp hội ung thư thế giới 1993, ung thư tuyến giáp chiếm 1% tất cả các loại ung thư và chiếm 90% các ung thư tuyến nội tiết, tỉ lệ này tăng cao hơnở các nước có bệnh bướu cổ lưu hành địa phương. Tỉ lệ mắc chuẩn theo tuổi ởnam giới là 3/100000 dân/năm, còn ở nữ cao hơn từ 2 đến 3 lần.[6], [8], [9],[10]

Ở Việt Nam, theo ghi nhận ung thư ở Hà nội 1996 tỉ lệ mắc ung thư tuyến giáp (UTTG) chuẩn theo tuổi là 1,9/100000 dân, nữ mắc nhiều hơn namvới tỉ lệ là 1:2,6; tại bệnh viện ung bướu thành phố Hồ Chí Minh, theo ghi nhận ung thư quần thể năm 1997, ung thư tuyến giáp chiếm 2,1% các loại ung thư, đứng hàng thứ 10 trong các ung thư thường gặp tính chung cho cả 2 giới. [6],[8] Tổn thương khu trú tuyến giáp có bệnh cảnh lâm sàng khá đa dạng, từ những người đi khám sức khoẻ tổng quát, hoặc cảm giác cổ bị to ra khi soigương, hay có cảm giác nuốt vướng, đau vùng cổ, viêm họng… và cũng có bệnh nhân đi khám khi tổn thương đã có di căn hạch vùng. Ở nước ta, chẩn đoán phát hiện u tuyến giáp nói riêng và các loại ung thư khác nói chung chưaquan tâm đứng mức nên không thường xuyên thăm khám định kỳ, hơn nữa sự phối hợp các phương tiện chẩn đoán bệnh lý u tuyến giáp chưa đồng bộ, chưa thống nhất ở các tuyến khám chữa bệnh, chưa có tính hệ thống trong chương trình theo dõi và tầm soát các nốt tổn thương, điều đó dẫn đến bỏ sót một tỉ lệ không nhỏ các tổn thương ác tính.Chẩn đoán sớm ung thư tuyến giáp vẫn là một thách thức đối với thầy thuốc. [4], [5] Cùng với những tiến bộ của khoa học trong những thập niên vừa qua, càng ngày càng có nhiều công trình xác nhận vai trò của siêu âm trong việc bổ sung thông tin cho chẩn đoán. Nhưng đi cùng với khả năng này thì siêu âm2 cũng đã mang lại cho các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh nhiều kết quả dương tính giả. Điều này làm gia tăng tỉ lệ sinh thiết âm tính, gây tốn kém và quan trọng nhất là để lại sang chấn tâm lý cho người bệnh. Để giảm thiểu tỉ lệ dương tính giả do siêu âm mang lại, gần đây một số nhà nghiên cứu đã đưa vào ứng dụng kỹ thuật mới, kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô ở nhiều nước có nền y học tiên tiến, đã cung cấp khá nhiều thông tin đặc hiệu về tổn thương u khu trú ở tuyến vú,gan, tuyến tiền liệt, cho phép phân biệt u lành và u ác tính có độ nhạy và độ đặc hiệu cao (trên 86%) và đang được đánh giá cao về hiệu quả ứng dụng trên lâmsàng. [25], [33], [35] Việc nghiên cứu để đánh giá hiệu quả của siêu âm đàn hồi mô trong khảo sát tổn thương khu trú nói chung và bệnh lý u tuyến giáp nói riêng ở nước ta cho đến nay chưa nhiều. Để góp phần vào việc nghiên cứu giá trị và khẳng định thêm vai trò của kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô, tiến đến áp dụng trong thực hành khám siêu âm tuyến giáp hàng ngày tại bệnh viện. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh siêu âm đàn hồi mô ở bệnh nhân u tuyến giáp” nhằm các mục tiêu: 1. Mô tả một số đặc điểm lâm sàng, đặc điểm hình ảnh của siêu âm 2D và siêu âm đàn hồi mô ở bệnh nhân có u tuyến giáp. 2. Xác định giá trị của kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô trong chẩn đoán u tuyến giáp

MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ …………………………………………………………………………………………1 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU…………………………………………………………..3 1.1. GIẢI PHẪU HỌC TUYẾN GIÁP …………………………………………………………………3 1.2.SINH LÝ HỌC TUYẾN GIÁP ………………………………………………………………………6 1.3. KHÁM LÂM SÀNG ……………………………………………………………………………..7 1.4. GIẢI PHẪU BỆNH MỘT SỐ U TUYẾN GIÁP THƢỜNG GẶP……………………..8 1.5. THĂM DÕ TUYẾN GIÁP…………………………………………………………………………12 1.6. CÁC PHƢƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN TẾ BÀO HỌC TUYẾN GIÁP …………….13 1.7. CÁC KỸ THUẬT THĂM DÕ HÌNH ẢNH ………………………………………………….15 1.8. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU SIÊU ÂM ĐÀN HỒI MÔ Ở NƢỚC NGOÀI VÀ TRONG NƢỚC ……………………………………………………………………………23 Chƣơng 2 ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………………..25 2.1. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU……………………………………………………………………..25 2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………………………………………………………………..25 Chƣơng 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU…………………………………………………………….38 3.1. ĐẶC ĐIỂM BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU………………………………………………….38 3.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH CỦA SIÊU ÂM 2D VÀ SIÊU ÂM ĐÀN HỒI MÔ Ở BỆNH NHÂN CÓ U TUYẾN GIÁP ………………………………..40 3.3. GIÁ TRỊ KỸ THUẬT SIÊU ÂM ĐÀN HỒI MÔ TRONG CHẨN ĐOÁN U TUYẾN GIÁP………………………………………………………………………………………51 Chƣơng 4 BÀN LUẬN…………………………………………………………………………………….56 4.1. ĐẶC ĐIỂM BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU………………………………………………….56 4.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH CỦA SIÊU ÂM 2D VÀ SIÊU ÂM ĐÀN HỒI MÔ Ở BỆNH NHÂN CÓ U TUYẾN GIÁP ………………………………..58 4.3. GIÁ TRỊ KỸ THUẬT SIÊU ÂM ĐÀN HỒI MÔ TRONG CHẨN ĐOÁN U TUYẾN GIÁP………………………………………………………………………………………63 KẾT LUẬN …………………………………………………………………………………………………….68 KIẾN NGHỊ ……………………………………………………………………………………………………69 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC

TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT 1. Đỗ Thanh Bình và cộng sự (2005), “Tỉ lệ đặc điểm lâm sàng và siêu âm bướu giáp nhân ở người trên 40 tuổi”,Y học thực hành, 507-508, tr 1037-1043 2. Đỗ Thanh Bình, Phạm Thanh Địch, Đỗ Kính(2004), “Nội tiết”, Mô học, Nxb Y học, Hà Nội, tr. 543-546. 3. Tạ Văn Bình (2000): Đặc điểm bướu giáp nhân đánh giá bằng siêu âm; Kỷyếu công trình NCKH nội tiết và các rối loạn chuyển hoá; Nhà xuất bản Y học.10 – 17. 4. Bộ môn nội trường đại học y Hà Nội (2002), “Bài giảng bệnh học nội khoa”, Nxb Y học, Hà nội,201-222 5. Bộ môn giải phẫu bệnh trường đại học y Hà nội(1993), “Bài giảng giải phẫu bệnh”, Nxb Hà nội,tr 184-188 6. Bộ môn giải phẫu bệnh (2000), “Giải phẫu bệnh”, Nxb Y học, Hà nội, 530-543 7. Trịnh Quang Diện (2004), Nghiên cứu đặc điểm mô bệnh học một số ung thư tuyến giáp tại bệnh viện K Hà Nội, Tạp chí Y học Việt Nam, số 8, tr.51-56. 8. Phan Trường Duyệt (2010), “Kỹ thuật siêu âm và ứng dụng trong sản khoa”,Nxb Khoa học kỹ Thuật, Hà nội, tr. 5-10 9. Nguyễn Tài Dũng (2005), Nhận xét đặc điểm lâm sàng qua 32 trường hợp ung thư tuyến giáp thể biệt hóa được phẫu thuật tại Bệnh viện K 2002-2003, Tạp chí Y học thực hành, 510, số 3, tr.88-90. 10. Trần Ngọc Dũng (2010), Nghiên cứu mô bệnh học lâm sàng 1118 trường hợp ung thư biểu mô tuyến giáp, Chuyên đề Bệnh viện 103-Học viện Quân y, tr.172-175 11. Vũ Văn Đính( 2000), “ Sổ tay thầy thuốc thực hành”, Tập 1, Nxb GD tr 222-223. 12. Nguyễn Bá Đức ( 2001), “Chẩn đoán điều trị ung thư”, Nxb Y Học, Hà Nội,15, tr.135-15013. Hứa Thị Ngọc Hà, Đoàn Phương Thảo (2003), Đối chiếu siêu âm-giải phẫu bệnh các nhân giáp, Tạp chí Y học Tp Hồ Chí Minh, Tập 7, phụ bản số 3, tr.60-61. 14. Trịnh Thị Thu Hồng, Vương Thừa Đức (2009), Hình ảnh siêu âm trong dự đoán ung thư bướu đa nhân, Tạp chí Y học Tp Hồ Chí Minh 15. Nguyễn Thiện Hùng-Nguyễn Tuấn Cường (2009), Nghiên cứu siêu âm đàn hồi mô bằng phương pháp tạo hình qua kỹ thuật AFRI, 16. Hoàng Minh Lợi, Nguyễn Cống Quỳnh (2005), “Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh bệnh lý các tổn thương tuyến giáp dạng nốt trên siêu âm 2D tại Bệnh viện Trung Ương Huế”, Tạp chí Y học thực hành, 521, tr.94-99 17. Trần Ngọc Lương Nguyễn Tiến Lãng (2004), “Nhận xét về đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị phẫu thuật của 249 trường hợp ung thư tuyến giáp tại Bệnh viện nội tiết Trung Ương”, Kỉ yếu các đề tài nghiên cứu khoa học, Hội nghị nội tiết đái tháo đường Miền trung mở rộng lần IV, tr. 510 – 520. 18. Huỳnh Thao Luật (2004), Nhận xét đặc điểm lâm sàng và mô bệnh học bệnh bướu giáp nhân được điều trị phẫu thuật tại Khoa Ung bướu-BVĐK Cần Thơ, , Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập 8, phụ bản số 4, tr.91-95 19. Nguyễn Xuân Phong (2011), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và một số xét nghiệm trong ung thư biểu mô tuyến giáp, Luận văn Thạc sĩ y học Đại học Y Dược Hà Nội 20. Phùng Phướng (2012), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và đánh giá kết quả điều trị phẫu thuật bướu giáp đa nhân, Kỷ yếu hội nghị Nội tiết đái tháo đường toàn quốc lần thứ VI, tr.478-480. 21. Nguyễn Quang Quyền ( 1992), “Giải Phẫu Học”, Nxb Y Học,Hà Nội,97, tr. 392-399 22. Nguyễn Phước Bảo Quân(2006), “Siêu Âm Bụng Tổng Quát”, Nxb Y Học, HCM,70,tr 1-70. 23. Nguyễn Phước Bảo Quân, Nguyễn Hữu Thịnh (2012), Bước đầu nghiên cứu siêu âm đàn hồi mô tuyến giáp ở người bình thường bằng phương pháp tạo hình và đo vận tốc biến dạng qua kỹ thuật AFRI. Tạp chí Điện quan Việt Nam, số 08, tr.234-239.24. Thái Hồng Quang, ( 2003), “ Bệnh nội tiết”, Nxb YH tr 131-137-155-158. 25. Lê Trung Thọ, Bùi Thị Mỹ Hạnh (2003), Mô bệnh học ung thư biểu mô tuyến giáp biệt hóa, Tạp chí Y học Tp Hồ Chí Minh, 7, (3), 26. Nguyễn Hải Thủy (2000), “Chẩn Đoán và Điều Trị Bệnh Tuyến giáp”, Nxb Y Học,Hà nội 27. Nguyễn Hải Thủy( 2002), “ Bài giảng sau đại học chuyên ngành nội tiết và chuyển hóa”, Huế, tr 31-34-36. 28. Trần Văn Tuấn, Nguyễn Đình Tuần (2010), Khảo sát hình ảnh siêu âm và chọc hút tế bào kim nhỏ dưới hướng dẫn siêu âm các khối bất thường tuyến giáp tại Bệnh viện Trung ương Huế, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập 14, phụ bản số 4, tr.518-52