Ngộ độc So Biển. - Bệnh Viện Nhi Đồng Thành Phố

SAM (tên tiếng anh Horseshoe crab) là loài động vật không xương sống (tên khoa học Tachypleus tridentatus), nó sinh sống chủ yếu ở trong và xung quanh nước biển cạn, trên nền đáy cát hoặc bùn mềm.

Sam biển được con người khai thác, buôn bán và sử dụng làm thực phẩm.

Tuy nhiên một loài sam nhỏ hay còn gọi là CON SO BIỂN (Carcinoscorpius rotundicauda) có bề ngoài rất giống với sam nhưng nhỏ hơn, toàn thân màu xanh nâu đậm, loài vật này chứa độc tố tetrodotoxin là một loại độc tố thần kinh mạnh, có khả năng gây liệt cơ hô hấp, ngưng thở và chết rất nhanh, hiện nay chưa có thuốc giải.

Khu vực phân bố của nó cũng là ven biển. Môi trường sinh sống thiết yếu là các lạch nước ngọt. So biển có hình hài rất giống Sam biển, nhưng kích thước nhỏ hơn Sam biển và không đi theo thành từng cặp. Chiều dài thân của So biển thường khoảng 20 – 25 cm (không kể đuôi), toàn thân màu xanh nâu đậm, đuôi không có gai, tiết diện cắt ngang của đuôi có dạng hình tròn.

Độc tố của So biển là Tetrodotoxin (như độc tính của độc tố ở cá nóc), tan trong nước, không bị nhiệt phá huỷ (nấu chín hay phơi khô, sấy, độc chất vẫn tồn tại). Chất độc có thể bị phân huỷ trong môi trường kiềm hay acid mạnh.Tetrodotoxin cho vào dung dịch HCl (axit Clohydric) 0,2 đến 0,3% sau 8 giờ mới bị phân huỷ; hoặc đun sôi (100oC) thì sau 6 giờ mới giảm được một nửa độc tính; chỉ phá hủy hoàn toàn độc tính phải đun sôi ở 200oC trong 10 phút

NGỘ ĐỘC

Triệu chứng bị ngộ độc do độc tố của So biển thường xuất hiện triệu chứng sau khi ăn từ 30 phút đến 60 phút:

• Nôn mửa
• Tê môi, miệng, tay, chân và quanh vùng môi miệng.
• Trạng thái thần kinh li bì, lơ mơ
• Khó thở, suy hô hấp
• Tụt huyết áp

SƠ CỨU

• Gây nôn
• Đứa đến cơ sở y tế ngay

ĐIỀU TRỊ

Hổ trợ hố hấp  là chủ yếu, bồi hoàn nước và điện giải, dinh dưỡng

PHÒNG NGỪA

• Tuyên truyền giáo dục, phổ biến kiến thức cho cộng đồng trong việc phân biệt sam biển, so biển trong lựa chọn thực phẩm. Tuyệt đối không được dùng so biển làm nguyên liệu thực phẩm dưới bất kỳ hình thức nào, dù chỉ là một lần.
• Tuyên truyền giáo dục cho ngư dân loại bỏ so biển khi đánh bắt hải sản và tuyệt đối không kinh doanh so biển.
• Tăng cường giám sát, kiểm soát an toàn thực phẩm trong đánh bắt, kinh doanh và tiêu dùng thủy hải sản.
• Tập huấn, đào tạo nhân viên y tế ở các tuyến để nâng cao năng lực hệ thống y tế trong việc chẩn đoán, cấp cứu và điều trị ngộ độc thực phẩm do độc tố so biển.