Ngủ Không Trọng Lực Mới Là đặc ân

Phi hành gia phải cột chặt cơ thể vào một chiếc túi ngủ treo trên tường để tránh trôi tự do trong không gian.

Trong môi trường không trọng lực, mọi thứ sẽ bay lơ lửng ngoài tầm kiểm soát nên các phi hành gia không thể có một giấc ngủ bình thường với chăn ấm đệm êm như ở Trái Đất.

Cheo leo trên vách đá

"Để dễ hình dung thì việc ngủ trên không gian cũng giống như cảnh tượng ai đó đang ngủ cheo leo trên một vách đá với rất nhiều dây đai an toàn", Tiến sĩ Story Musgrave, cựu phi hành gia NASA (Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ) mô tả. Họ buộc phải chui vào một căn phòng cao khoảng 2,5 mét và rộng khoảng 2 mét, rồi buộc mình vào trong một chiếc túi ngủ được gắn chặt vào tường để giữ cơ thể không trôi tự do trong không gian.

Hầu hết mỗi người trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) đều có buồng ngủ riêng. Đó phải là khu vực thông gió tốt và cách âm. Ngoài ra, họ còn sử dụng mặt nạ che mắt và dụng cụ bịt tai để ngăn tiếng ồn từ máy điều hòa không khí và các máy móc khác.

Theo Ulrich Limper - bác sĩ tim mạch thuộc Trung tâm Hàng không và Vũ trụ Đức, các phi hành gia khi ngủ phải nghiêng đầu xuống 6 độ so với phương ngang. "Tư thế nằm ở góc độ chính xác trên sẽ làm cân bằng cơ thể trong tình trạng phi trọng lực", ông Limper nói.

Chỉ sáu tiếng mỗi ngày

Nghiên cứu cho thấy, có đến phân nửa số phi hành gia trên ISS phải dựa vào thuốc ngủ để có thể chợp mắt. Trung bình, họ chỉ ngủ được sáu tiếng mỗi ngày cho dù thời gian cho phép là tám tiếng rưỡi do môi trường lạ và lịch làm việc căng thẳng.

Bên cạnh đó, mỗi ngày ISS quay quanh Trái Đất tới 16 lần, như vậy cứ một tiếng rưỡi trong một ngày là các phi hành gia lại thấy mặt trời mọc - lặn một lần. Cùng với việc ánh sáng của các chùm sao bất ngờ chiếu tới khiến các phi hành gia buộc phải thích ứng với tình trạng đêm sáng như ngày. Mặc dù các túi ngủ được thiết kế để tránh ánh sáng nhưng chỉ hạn chế được phần nào.

Không những thế, một trong những nỗi sợ của các nhà du hành khi ngủ trên không gian là việc mất quyền điều khiển các chi. Do không có giường chống đỡ cơ thể, vừa ngủ vừa trôi bồng bềnh, họ sẽ bị mất phương hướng và cảm thấy như mất toàn bộ tay chân khi thức dậy. "Đôi khi bạn mở mắt vào buổi sáng, thấy một cánh tay trôi lơ lửng trước mặt rồi ngạc nhiên tự hỏi đó là gì, cho tới khi nhận ra đó chính là tay mình", nữ phi hành gia Marsha Ivins (Mỹ) cho biết.

Tạm biệt tiếng ngáy

Mặc dù có những bất tiện nhất định trong việc "say giấc nồng", giấc ngủ không trọng lực của các nhà du hành vũ trụ cũng có nhiều điểm vô cùng thú vị.

Một nghiên cứu năm 2001 đã chứng minh rằng những nhà du hành bình thường có thể ngáy khi ngủ trên Trái Đất nhưng lại ngủ yên lặng trên tàu không gian. Lý do là bởi trọng lực đóng vai trò quyết định trong hiện tượng ngáy của con người. Hiện tượng ngáy xuất hiện khi trọng lực kéo vùng họng sau hẹp lại về phía sau khí quản và nằm tại luồng không khí thở. Luồng di chuyển của không khí sẽ làm khí quản rung lên và phát ra tiếng ngáy. Nếu không có trọng lực, hiện tượng này không thể xuất hiện nên hầu như tật ngáy ngủ của các phi hành gia tự dưng sẽ "không cánh mà bay".

Một lợi ích nữa trong môi trường không trọng lực là bạn sẽ không bị gục đầu và giật mình khi đang mơ màng. "Khi tỉnh giấc, bạn sẽ thấy quyển sách vẫn đang trôi nổi ngay tại vị trí mà bạn vừa rời tay", phi hành gia người Mỹ Clayton C.Anderson chia sẻ.

Và mỗi khi hết giờ nghỉ ngơi, các phi hành gia thường được đánh thức bằng một bản nhạc được phát từ trung tâm điều khiển của NASA ở Houston, Texas (Mỹ). Các bản nhạc này có thể do gia đình, bạn bè của họ gửi tặng mang ý nghĩa khích lệ tinh thần cho người thân đang làm nhiệm vụ nơi vũ trụ bao la.

Khi được hỏi về sự lựa chọn giữa ngủ dưới Trái Đất hay trên trạm vũ trụ, cựu phi hành gia Musgrave trả lời: "Bạn được tiến hóa hơn 4 triệu năm để ngủ trong môi trường có lực hấp dẫn và ngủ trên một chiếc giường. Việc lựa chọn ngủ ở Trái Đất là rất bình thường nhưng việc ngủ trong trạng thái không trọng lực mới thực sự là một đặc ân".

Trang Hạ (tổng hợp)