Nhà Máy Xi Măng Bình Phước: Biến Rác Thải Thành Nhiên Liệu

Từ ý tưởng bảo vệ môi trường

Nhà máy Xi măng Bình Phước thuộc Công ty cổ phần Xi măng Hà Tiên 1, đóng tại thị xã Bình Long, có công suất lò nung 2 triệu tấn clinker/năm, 1,2 triệu tấn xi măng/năm theo quy trình khép kín hiện đại. Nhiều năm nay, nhà máy sử dụng nguồn than đá, than cám để sản xuất xi măng và nhiệt điện.

Do nhu cầu sử dụng than trong các ngành công nghiệp nói chung ngày càng cao, sản lượng khai thác than trong nước không đủ đáp ứng và giá than tăng cao, tương lai nguồn cung than cám thấp hơn so với nhu cầu thị trường. Vì vậy, việc tìm kiếm nguồn nhiên liệu thay thế trong quá trình sản xuất clinker hiện nay là hết sức quan trọng. Do đó, kỹ sư Nguyễn Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Kỹ thuật và nhóm nghiên cứu của Nhà máy Xi măng Bình Phước đã nghiên cứu, chế tạo và ứng dụng thành công dây chuyền “Đốt rác thải công nghiệp tại Nhà máy Xi măng Bình Phước”. Mục đích nhằm đẩy mạnh bảo vệ môi trường, tham gia vào các chương trình tái chế rác thải công nghiệp, tận dụng để làm nhiên liệu sản xuất thay thế nguồn than đá anthracite, than cám để sản xuất xi măng và nhiệt điện, góp phần hạ giá thành, tăng doanh thu cho đơn vị. Hoạt động của dây chuyền theo một quy trình khép kín, điều khiển tự động thông qua các phần mềm của máy tính.

Hoạt động của lò đốt rác công nghiệp được vận hành và quản lý trên phần mềm máy tính

Sau khi nghiên cứu thành công, triển khai đốt thử thấy hiệu quả rất tốt, nhà máy đã tiến hành xây dựng phương án trình Công ty cổ phần xi măng Hà Tiên 1. Và tháng 11-2019, Nhà máy Xi măng Bình Phước đầu tư 24 tỷ đồng lắp dây chuyền đốt rác thải công nghiệp với công suất 20 tấn/giờ. Tháng 3-2020, hệ thống đi vào vận hành chính thức, trung bình 1 ngày đốt khoảng 200-250 tấn rác thải công nghiệp, thay thế một phần nguyên liệu truyền thống bằng than đá. Hiện lò đốt được nâng công suất lên 6.300 tấn rác thải công nghiệp/ngày, hoạt động cả ngày lẫn đêm.

Kỹ sư Bùi Phi Vũ, Phó quản đốc xưởng clinker, cũng là thành viên của nhóm nghiên cứu cho biết, trong quá trình hoạt động có nhiều phát sinh, vì vải, giày da nhẹ hơn than nên khi gặp gió mạnh sẽ bay. Do vậy, nhóm đã nghiên cứu làm thêm bao che kín hệ thống tải rút, đưa rác thải vào trong không gian không có gió lùa. Còn khi trời mưa, độ ẩm cao thì điều chỉnh thông số vận hành lò đảm bảo hoạt động của dây chuyền một cách hiệu quả nhất. “Nhà máy có hệ thống kiểm soát online khí thải đầu ra có kết nối với Sở Tài nguyên và Môi trường nên khi thải ra môi trường đều trong chỉ tiêu cho phép, nếu sai sẽ bị phạt liền” - kỹ sư Bùi Phi Vũ cho biết thêm.

Sau quá trình ứng dụng thành công, nhà máy đang đẩy mạnh thu mua rác thải công nghiệp để làm nguyên liệu đốt. Các loại rác thải công nghiệp như vải vụn, mảnh nhựa, ni-lon, cao su vụn, dăm gỗ, bột lốp, da giày… được nhà máy thu mua, sau đó sơ chế, băm hoặc nghiền nhỏ để thành nhiên liệu đốt thay cho than và các chất đốt thông thường. Cách làm này không chỉ giúp thu gom lượng lớn rác thải công nghiệp, vốn trước đây được xử lý theo kiểu truyền thống, mà còn góp phần giảm ô nhiễm môi trường, đẩy mạnh chủ trương khuyến khích doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp sản xuất, dùng nguyên liệu tái chế, nguyên liệu thay thế.

…đến hạ giá thành, tăng lợi nhuận

Theo ông Lâm Hiện Đạt, Phó giám đốc Nhà máy xi măng Bình Phước, trong ngành xi măng thì nhiên liệu dùng chính hiện nay là than đá, chiếm 50% giá thành xi măng. Trong khi nhu cầu nhiên liệu hóa thạch nguồn cung ngày càng hiếm, giá thành tăng thì việc dùng rác thải làm nguyên liệu thay thế là hết sức cần thiết. Hiện tỷ lệ thay thế nhiệt tại Nhà máy Xi măng Bình Phước đạt 23%. Việc dùng rác thải công nghiệp giúp nhà máy giảm chi phí mà không ảnh hưởng đến hệ thống thiết bị, năng suất, chất lượng clinker cũng như chất lượng khí thải. Kết quả 8 tháng năm 2021, nhà máy đã sản xuất được 1,4 triệu tấn clinker, tiết giảm được 11 tỷ đồng so với sử dụng nguyên liệu từ than đá.

Thay thế các nguyên liệu truyền thống bằng rác thải công nghiệp không những giúp Nhà máy Xi măng Bình Phước tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm trong khi chất lượng giữ nguyên mà còn giúp giảm thiểu phát thải CO2, giảm ô nhiễm môi trường, gián tiếp tiết kiệm tài nguyên cho sản xuất điện năng. Đặc biệt, trong tình dịch Covid-19 bùng phát mạnh như hiện nay thì việc sử dụng nhiên liệu thay thế đã góp phần giúp nhà máy vượt qua khó khăn chung của dịch bệnh.

Rác thải chính là một loại tài nguyên nếu biết khai thác, không phải bỏ đi. Muốn phát triển bền vững cần đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn, nâng cao tái chế để đầu ra của ngành này là đầu vào của ngành khác. Nhưng để làm được như vậy, cần phải rõ ràng về cơ chế chính sách, định hướng, kỹ thuật, công nghệ, ý thức cộng đồng và việc tổ chức bài bản, phù hợp hoàn cảnh thực tế hiện nay. Việc tận dụng rác thải công nghiệp làm chất đốt thay thế than đá từ đề tài nghiên cứu của các kỹ sư Nhà máy Xi măng Bình Phước đang mang lại hiệu quả rất tốt. Hiện đề tài đã được tổng công ty và các nhà máy thành viên áp dụng thành công.