Nhà Thờ Chợ Quán – Wikipedia Tiếng Việt

Nhà thờ Chợ Quán
Nhà thờ Thánh Tâm Chúa Giêsu
Mặt tiền nhà thờ
Địa điểm	120 Trần Bình Trọng, phường Chợ Quán, Hồ Chí Minh, Tổng Giáo phận TP.HCM
Quốc gia	Việt Nam
Hệ phái	Công giáo Rôma
Lịch sử
Thánh hiến	1896
Kiến trúc
Tình trạng chức năng	Nhà thờ giáo xứ
Phong cách	Kiến trúc Romanesque
Giáo sĩ
Linh mục	Linh mục Gabriel Trịnh Công Chánh

Nhà thờ Chợ Quán (tên hiệu: Nhà thờ Thánh Tâm Chúa Giêsu) là một nhà thờ Công giáo tại Thành phố Hồ Chí Minh, thuộc giáo xứ Chợ Quán, tọa lạc tại số 120 đường Trần Bình Trọng, phường Chợ Quán, thành phố Hồ Chí Minh. Nhà thờ có kiến trúc Romanesque, đã nhiều lần bị phá hủy rồi lại được xây lại vào các năm 1727, 1733, 1793, 1862, 1882[1] và ngôi nhà thờ hiện nay được khánh thành vào năm 1896.[2] Nhà thờ Chợ Quán là nhà thờ cổ nhất Thành phố Hồ Chí Minh.[3]

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Họ đạo Chợ Quán là họ đạo lâu đời nhất của Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, thành lập vào năm 1722.[2][4] Trương Vĩnh Ký cho rằng những người lập nên họ đạo là lưu dân đến từ thuộc phường Thợ Đức ở Huế. Đến năm 1725, họ đạo đã có khoảng 300 bổn đạo.[5] Chợ Quán trở thành trung tâm đón tiếp lưu dân từ miền Trung vào.[4]

Trong buổi đầu hình thành, Họ Chợ Quán trải qua nhiều thử thách và cộng đoàn phải chịu cảnh phân tán trong các năm 1727, 1733, 1862 và 1882. Các linh mục phụ trách tiên khởi của Chợ Quán xây dựng cộng đoàn có linh mục Emmanuel Quitaon (Dòng Tên) từ Đồng Nai đến giúp (cuối thế kỷ XVII), linh mục José Garcia (Dòng Phan Sinh) đầu thế kỷ XVIII, rồi các linh mục Việt Nam nửa đầu thế kỷ XIX như các linh mục Phước, Phanxicô Thán, Bênađô Hạp, Gioan Baotixita Giáo, Giuse Chữ, Antôn Triêm, Tôma Triêm, Tôma Đoan.[6]

Ngôi nhà nguyện đầu tiên của Họ đạo đã được xây vào năm 1674.[2][6] Năm 1727, linh mục José Garcia dựng nhà thờ Chợ Quán.[7] Nhưng nhà thờ này đã bị đốt phá vào năm 1731, được xây lại vào năm 1733, dài 55 mét, rộng 20 mét.[8] Năm 1766, Giám mục Piguel đến dâng lễ tại nhà thờ Chợ Quán theo nghi thức Giám mục dành cho cả giáo dân và lương dân. Dịp này có 600 người được rửa tội và 7000 người được thêm sức.[9] Năm 1793, người ta lại thấy họ Chợ Quán cất một nhà thờ họ với những cây cột gỗ to lớn.[8]

Nhà thờ Chợ Quán bị phá thành bình địa vào năm 1834.[7] Trong khoảng thời gian 1835-1859, Chợ Quán lâm vào cảnh không có nhà thờ. Năm 1859, Chợ Quán phải dùng tạm một nhà thờ bằng lá. Năm 1862, linh mục Nguyễn Biểu Đoan thay thế nhà thờ này bằng một ngôi nhà thờ bảy gian bằng gạch, lợp ngói.[8]

Năm 1882, linh mục chánh xứ Nicôla Hamm (tên Việt là Tài) khởi công xây dựng nhà thờ mới. Nhưng linh mục Hamm mới chỉ kịp đổ nền thì qua đời.[10] Linh mục Errard (tên Việt là Y), người đã từng xây các nhà thờ Tha La, Tân Triều, Bến Gỗ, Bãi Xan và Bà Rịa, đã đứng ra tiếp tục công trình xây cất này. Đầu năm 1889, nhà thờ xong phần căn bản và linh mục đã có thể cử hành các nghi lễ tại đây, nhưng linh mục Errard không có dịp nhìn thấy công trình của mình hoàn tất vì ông ngã bệnh phải về Pháp và qua đời năm 1891. Như vậy, nhà thờ Chợ Quán là nhà thờ cuối cùng trong sự nghiệp xây dựng nhà thờ của vị thừa sai này.[11] Linh mục Lucien Mossard (tên Việt là Mão) tiếp tục công trình và cho xây dựng hai bức tượng cao 1 thước 6, 14 chặng Đàng Thánh Giá và bộ tượng Giáng sinh.[11] Công trình này kéo dài suốt 14 năm, trải qua sáu đời chánh xứ đến năm 1896 thì hoàn tất. Ngôi nhà thờ mới khánh thành vào mùng 4 Tết Bính Thân (năm 1896), được làm phép bởi Giám mục Dépierre[11] và vẫn còn tồn tại đến ngày nay.[12]

Kiến trúc

[sửa | sửa mã nguồn]

Công trình mang kiến trúc Romanesque, các cánh cửa đều theo cấu trúc mái vòm cong, những cột đá to với những hoa văn độc đáo và lợp ngói đỏ. Tháp chuông nhà thờ gồm có ba tầng: tầng kéo chuông, tầng để chuông và tầng mái trên cùng với tổng cộng năm quả chuông (mỗi quả chuông đều có ghi tên người dâng cúng[11]): hai quả chuông kéo trong ngày thường, hai quả chuông dùng cho các dịp lễ quan trọng và một quả chuông để báo tử. Trong dịp lễ đặc biệt thì mới kéo tất cả năm quả chuông cùng một lúc.[13] Mặt bên nhà thờ đơn giản với dãy cửa sổ vòm, gờ chỉ, cửa sổ lá xách kính, bộ mặt kiến trúc bề ngoài công trình mang chung một gam màu vàng nhạt.[14]

Mặt bằng bố trí theo lối kiến trúc nhà thờ cổ, gồm năm gian trải dài từ lối vào chính - tháp chuông đến Cung thánh, qua khỏi sảnh vào không gian chính, nơi làm lễ của nhà thờ với hai tượng thánh ở hai bên. Tiếp theo là một dãy sáu vòm lớn chạy dọc, nối nhau trên các phần đầu cột, phân chia phần không gian chính có trần cao ở giữa và các không gian phụ. Hành lang hai bên có cao độ trần thấp hơn, cấu tạo trần là hình dạng của những múi đan chéo nhau, tạo nên những đường gân góp phần trang trí, làm cho không gian nội thất giảm bớt sự đơn điệu. Khu Cung thánh được bố trị trên một mặt bằng cong trần có hình cầu.[14]

Hình ảnh nhà thờ

[sửa | sửa mã nguồn]

• Góc chụp ngang Nhà thờ Chợ Quán
• Góc chụp ngang phía sau Nhà thờ Chợ Quán
• Cổng bên hông Nhà thờ Chợ Quán
• Cận cảnh mặt ngang tháp chuông Nhà thờ Chợ Quán
• Tượng Thánh Giuse trong Nhà thờ Chợ Quán
• Đèn chùm và quạt trên trần Nhà thờ Chợ Quán
• Thánh lễ Chúa Nhật tại Nhà thờ Chợ Quán

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Mai Thanh Hải 2004, tr. 157.
2. ^ a b c Trần Mạnh Thường 2005, tr. 582.
3. ^ Nguyễn Thái An-Nguyễn Văn Kích 2005, tr. 417.
4. ^ a b Trần Đức Cường 2016, tr. 272.
5. ^ Nhiều tác giả 2015, tr. 201.
6. ^ a b Hồ Tường 2007, tr. 88.
7. ^ a b Hồ Tường 2007, tr. 11.
8. ^ a b c Nguyễn Nghị-Khổng Thành Ngọc-Hoàng Minh Thức 2007, tr. 108.
9. ^ "Nhà thờ Giáo xứ Chợ Quán". Trang Web Giáo xứ Giáo họ Việt Nam. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2020.
10. ^ Nguyễn Nghị-Khổng Thành Ngọc-Hoàng Minh Thức 2007, tr. 108-109.
11. ^ a b c d Nguyễn Nghị-Khổng Thành Ngọc-Hoàng Minh Thức 2007, tr. 109.
12. ^ Hồ Tường 2007, tr. 89.
13. ^ "Cận cảnh nhà thờ Chợ Quán cổ nhất Sài Gòn". PLO. ngày 19 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2020.
14. ^ a b Hồ Tường 2007, tr. 90.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

• Trần Mạnh Thường (biên soạn) (2005). Việt Nam Văn Hóa Và Du lịch. Nhà xuất bản Thông tấn.
• Hồ Tường (chủ biên) - Lê Đình Tấn - Ngô Hỷ (2007). Nhà thờ Công giáo Ở Thành phố Hồ Chí Minh. Nhà xuất bản Trẻ.
• Nguyễn Nghị - Khổng Thành Ngọc - Hoàng Minh Thức (2007). 100 Câu Hỏi Về Gia Định Sài Gòn - Thiên Chúa Giáo Ở Thành Phố Hồ Chí Minh. Nhà Xuất Bản Văn Hoá Sài Gòn.
• Mai Thanh Hải (2004). Địa chí tôn giáo lễ hội Việt Nam. Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin.{{Chú thích sách}}: Quản lý CS1: ref trùng mặc định (liên kết)
• Nguyễn Thái An-Nguyễn Văn Kích (2005). 100 năm phát triển công nghiệp Sài Gòn-Thành phố Hồ Chí Minh. Nhà xuá̂t bản Tỏ̂ng hợp Thành phố Hò̂ Chí Minh.{{Chú thích sách}}: Quản lý CS1: ref trùng mặc định (liên kết)
• Trần Đức Cường (chủ biên) - Võ Sĩ Khải - Nguyễn Đức Nhuệ - Lê Trung Dũng (2016). Lịch sử hình thành và phát triển vùng đất Nam bộ (Từ khởi thủy đến năm 1945). Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.
• Nhiều tác giả (2015). Ấn Tượng Sài Gòn Thành phố Hồ Chí Minh. Nhà Xuất Bản Trẻ.{{Chú thích sách}}: Quản lý CS1: ref trùng mặc định (liên kết)

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

• Thông tin Giáo xứ Chợ Quán trên trang web Truyền thông Công giáo TGP TPHCM Lưu trữ ngày 15 tháng 5 năm 2021 tại Wayback Machine
• Nhà thờ Chợ Quán - Thánh đường cổ nhất Thành phố Hồ Chí Minh
• mừng Chúa Giáng sinh ở nhà thờ xưa nhất Sài Gòn
• 8 công trình đầu tiên của Sài Gòn xưa

x t s Giáo hạt và giáo xứ thuộc Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh
Giáo hạt Bình An	Bình An · Bình An Thượng · Bình Đông · Bình Hưng · Bình Minh · Bình Sơn · Bình Thái · Bình Thuận · Bình Xuyên · Chánh Hưng · Hưng Phú · Mông Triệu · Nam Hải
Giáo hạt Chí Hòa	Chí Hòa · An Lạc · Thánh Antôn · Khiết Tâm · Lộc Hưng · Mẫu Tâm · Nam Hòa · Nam Thái · Nghĩa Hòa · Sao Mai · Tân Dân · Tân Chí Linh · Tân Sa Châu · Thái Hòa · Vinh Sơn 6 · Vinh Sơn 3 · Xây Dựng · Nguyện đường Thánh Mẫu
Giáo hạt Gia Định	Gia Định · Bình Hòa · Bình Lợi · Chính Lộ · Đức Mẹ Vô Nhiễm · Hàng Xanh · Hiển Linh · Mông Triệu · Phú Hiền · Thanh Đa · Thánh Martin de Porres · Thánh Nguyễn Duy Khang · Thánh Tịnh · Thị Nghè
Giáo hạt Gò Vấp	Hạnh Thông Tây · Gò Vấp · Bác Ái · Bến Cát · Bến Hải · Đức Tin · Hòa Bình · Mân Côi · Thánh Giuse · Vĩnh Hiệp · Xóm Thuốc
Giáo hạt Hóc Môn	Bùi Môn · Ba Thôn · Bà Điểm · Bạch Đằng · Cầu Lớn · Châu Nam · Chợ Cầu · Đông Quan · Hóc Môn · Lạc Quang · Nam Hưng · Mỹ Hòa · Tân Đông · Tân Hiệp · Tân Hưng · Tân Mỹ · Tân Quy · Tân Thịnh · Trung Chánh · trung Mỹ Tây
Giáo hạt Phú Nhuận	Đa minh - Ba Chuông · Phát Diệm · Phú Hải · Phú Hạnh · Phú Lộc · Phú Nhuận · Phú Quý · Tân Hòa
Giáo hạt Phú Thọ	Đồng Tiến · Bắc Hà · Bình Thới · Hòa Hưng · Phú Bình · Phú Hòa · Tân Phú Hòa · Tân Phước · Tân Trang · Tống Viết Bường · Thánh Phaolô · Thăng Long · Vĩnh Hòa · Vinh Sơn Phaolô
Giáo hạt Sài Gòn - Chợ Quán	Chính Tòa · Huyện Sỹ (Chợ Đũi) · An Bình · Bình Phước · Hiển Linh · Chợ Quán · Thánh Jeanne d'Arc · Mai Khôi · Cha Tam · Thánh Antôn · Bàn Cờ · Cầu Kho · Đức Bà Fatima · Đức Bà Hòa Bình · Mạc-ty-nho · Phanxicô Đa Kao · Vườn Chuối
Giáo hạt Tân Định	Tân Định · An Phú · Bùi Phát · Công Lý · Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp · Mai Khôi · Regina Mundi · Thánh Gia · Thánh Phaolô 3 · Vườn Xoài · Xóm Lách
Giáo hạt Tân Sơn Nhì	Tân Phú · Bình Chánh · Bình Thuận · Đắc Lộ · Gò Mây · Hy Vọng · Nhân Hòa · Ninh Phát · Phú Thọ Hòa · Phú Trung · Tân Châu · Tân Hương · Tân Thái Sơn · Tân Thành · Tân Việt · Thánh Phaolô · Thiên Ân · Văn Côi · Đền Công Chính
Giáo hạt Thủ Đức	Thủ Đức · Bình Chiểu · Bình Thọ · Châu Bình · Fatima Bình Triệu · Hiển Linh · Khiết Tâm · Thánh Nguyễn Duy Khang · Tam Hà · Tam Hải · Từ Đức · Xuân Hiệp
Giáo hạt Thủ Thiêm	Thủ Thiêm · Cao Thái · Công Thành · Long Bình · Long Đại · Long Thạnh Mỹ · Minh Đức · Mỹ Hòa · Tân Đức · Tân Lập · Thanh Bình · Thánh Cẩm · Thánh Gẫm · Thánh Tâm · Thánh Giuse Thợ · Thánh Linh · Thiên Thần
Giáo hạt Xóm Chiếu	Xóm Chiếu · An Phú · An Thới Đông · Cần Giờ · Đồng Hòa · Thánh Giuse · Khánh Hội · Mẫu Tâm · Môi Khôi · Phú Xuân · Tắc Rỗi · Thuận Phát · Vĩnh Hội
Giáo hạt Xóm Mới	Hà Nội · An Nhơn · Bắc Dũng · Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp · Hà Đông · Hoàng Mai · Hợp An · Lam Sơn · Lạng Sơn · Nữ Vương Hòa Bình · Tân Hưng · Thái Bình · Thạch Đà · Trung Bắc · Tử Đình

x t s Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh
Công trình hành chính	Bưu điện Sài Gòn Trụ sở Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh
Công trìnhlịch sử – văn hóa	Nghĩa trang Thành phố Hồ Chí Minh Nghĩa trang liệt sĩ Thành phố Hồ Chí Minh Bảo tàng Chiến dịch Hồ Chí Minh Bảo tàng Chứng tích chiến tranh Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ Bảo tàng Thành phố Bảo tàng Tôn Đức Thắng Bến Nhà Rồng Dinh Độc Lập Nhà tù Phú Lợi Nhà tù Côn Đảo
Công viên,khu sinh thái, phố đi bộ	Bến Bạch Đằng Công viên 23 tháng 9 Công viên 30 tháng 4 Công viên Bách Tùng Diệp Công viên Chi Lăng Công viên Gia Định Công viên Hoàng Văn Thụ Công viên Lê Thị Riêng Công viên Lê Văn Tám Công viên Lịch sử – Văn hóa Dân tộc Công viên Phú Lâm Công viên Tao Đàn Đầm Sen Địa đạo Củ Chi Địa đạo Phú Thọ Hòa Rừng ngập mặn Cần Giờ Suối Tiên Bình Quới – Thanh Đa Thảo Cầm Viên Khu Tây ba lô – Phố đi bộ Bùi Viện Phố đi bộ Nguyễn Huệ Đường hoa Nguyễn Huệ
Công trình tôn giáo	Chùa Ấn Quang Chùa Giác Hải Chùa Giác Lâm Chùa Giác Viên Chùa Hoằng Pháp Chùa Giác Ngộ Chùa Nam Thiên Nhất Trụ Chùa Nghệ Sĩ Chùa Phật Cô Đơn Chùa Phụng Sơn Chùa Tập Phước Chùa Từ Ân Chùa Vĩnh Nghiêm Chùa Xá Lợi Đại chủng viện Thánh Giuse Đan viện Cát Minh Đền Công Chính Đền Hùng (Thảo Cầm Viên) Đền thờ Đức Thánh Trần Đình Minh Hương Gia Thạnh Đình Thông Tây Hội Hội quán Hà Chương Hội quán Nghĩa An Hội quán Nhị Phủ Hội quán Ôn Lăng Hội quán Tuệ Thành Lăng Ông Miếu Nổi Nhà thờ Ba Chuông Nhà thờ Cầu Kho Nhà thờ Cha Tam Nhà thờ Chí Hòa Nhà thờ Chợ Quán Nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế Sài Gòn Nhà thờ Đức Bà Nhà thờ Hạnh Thông Tây Nhà thờ Huyện Sỹ Nhà thờ Tân Định Nhà thờ Thánh Jeanne d'Arc Thánh thất Sài Gòn Thiền viện Vạn Hạnh Tu viện dòng Thánh Phaolô Việt Nam Quốc Tự
Nhà hát, sân khấu	Nhà hát Bến Thành Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang Nhà hát Hòa Bình Nhà hát Thành phố Sân khấu kịch Idecaf Rạp Công Nhân
Công trình thể thao	Nhà thi đấu Phú Thọ Nhà thi đấu Tân Bình Sân vận động Hoa Lư Sân vận động Quân khu 7 Sân vận động Thống Nhất
Công trìnhthương mại – dịch vụ	Bitexco Financial Tower Chợ An Đông Chợ Bà Chiểu Chợ Bến Thành Chợ Bình Tây Chợ Tân Định Diamond Plaza Landmark 81 mPlaza Saigon Saigon Centre Saigon Trade Center Thuận Kiều Plaza Union Square Vincom Center Đồng Khởi
Công trìnhgiao thông – đô thị	Buýt đường sông Cầu Ba Son Cầu Mống Đại lộ Đông Tây Đường Đồng Khởi Đường Lê Lợi Đường Nguyễn Hữu Cảnh Đường Tôn Đức Thắng Ga Sài Gòn Hầm Thủ Thiêm Hồ Con Rùa Kênh Bến Nghé Kênh Hàng Bàng Kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè Khu đô thị Phú Mỹ Hưng Khu đô thị mới Thủ Thiêm Khu phố cổ Chợ Lớn Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất Vinhomes Central Park
Khách sạn	Khách sạn Caravelle Sài Gòn Khách sạn Continental Khách sạn Grand Sài Gòn Khách sạn Majestic Saigon Khách sạn Rex
Khu công nghệ	Công viên phần mềm Quang Trung Khu công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh
Vịnh và bãi biển	Vịnh Gành Rái Bãi Trước Bãi Sau
Du lịch Việt Nam 7 khu du lịch quốc gia • An Giang • Bà Rịa – Vũng Tàu • Bạc Liêu • Bắc Giang • Bắc Kạn • Bắc Ninh • Bến Tre • Bình Dương • Bình Định • Bình Phước • Bình Thuận • Cà Mau • Cần Thơ • Cao Bằng • Đà Nẵng • Đắk Lắk • Đắk Nông • Điện Biên • Đồng Nai • Đồng Tháp • Gia Lai • Hà Giang • Hà Nam • Hà Nội • Hà Tĩnh • Hải Dương • Hải Phòng • Hậu Giang • Hòa Bình • Thành phố Hồ Chí Minh • Hưng Yên • Khánh Hòa • Kiên Giang • Kon Tum • Lai Châu • Lạng Sơn • Lào Cai • Lâm Đồng • Long An • Nam Định • Nghệ An • Ninh Bình • Ninh Thuận • Phú Thọ • Phú Yên • Quảng Bình • Quảng Nam • Quảng Ngãi • Quảng Ninh • Quảng Trị • Sóc Trăng • Sơn La • Tây Ninh • Thái Bình • Thái Nguyên • Thanh Hóa • Thừa Thiên Huế • Tiền Giang • Trà Vinh • Tuyên Quang • Vĩnh Long • Vĩnh Phúc • Yên Bái