Nhập Và Tách Vụ án Dân Sự Khi Nào? Quy định Về Nhập, Tách Vụ án?

Hiện nay, các quy định của pháp luật tố tụng dân sự được lập ra nhằm mục đích để đảm bảo cho việc giải quyết các vụ án một cách nhanh chóng, kịp thời, bảo vệ một cách tốt nhất quyền, lợi ích hợp pháp của các bên đương sự. Trong quá trình giải quyết các vụ án dân sự, ta nhận thấy một vụ án dân sự có thể nảy sinh nhiều quan hệ pháp luật cần phải giải quyết, có nhiều đương sự tham gia tố tụng. Nhằm có thể giải quyết nhanh chóng và đúng đắn các yêu cầu của đương sự, trong nhiều trường hợp pháp luật tố tụng dân sự quy định Toà án phải nhập các quan hệ pháp luật để giải quyết trong cùng một vụ án hoặc tách các quan hệ pháp luật để giải quyết trong các vụ án khác nhau. Bài viết dưới đây Luật Dương Gia sẽ giúp người đọc tìm hiểu nhập và tách vụ án dân sự khi nào và các quy định pháp luật về nhập, tách vụ án dân sự.

Luật sư tư vấn luật qua điện thoại trực tuyến miễn phí: 1900.6568

1. Nhập và tách vụ án dân sự khi nào? 

Vụ án dân sự được hiểu như sau:

– Tại Điều 1 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 đã đưa ra quy định về vụ án dân sự, theo đó các vụ án về tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động được gọi chung là vụ án dân sự.

Ta có thể hiểu, vụ án dân sự là các tranh chấp xảy ra giữa các đương sự mà theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 thì các cá nhân, tổ chức sẽ tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

– Chủ thể của vụ án dân sự: Ta có thể thấy chủ thể ở đây chính là các cá nhân, tổ chức có quyền, lợi ích hợp pháp hoặc nghĩa vụ liên quan đến vụ án dân sự.

– Thủ tục giải quyết vụ án dân sự: được quy định rõ tại Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015. Theo đó, giải quyết một vụ án dân sự được thực hiện theo chế độ 2 cấp xét xử đó là cấp sơ thẩm và cấp phúc thẩm. Ngoài cấp sơ thẩm và cấp phúc thẩm, pháp luật còn quy định một thủ tục đặc biệt là giám đốc thẩm và tái thẩm.

Việc nhập, tách vụ án dân sự hiện nay được quy định tại Điều 42 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015. Việc nhập, tách vụ án dân sự có thể được thực hiện trong những trường họp cụ thể sau đây:

– Trường hợp thứ nhất: Toà án nhập hai hoặc nhiều vụ án nếu việc nhập và việc giải quyết trong cùng một vụ án bảo đảm đúng pháp luật.

– Trường hợp thứ hai: Vụ án có nhiều người yêu cầu khởi kiện cùng một cá nhân hoặc cùng một cơ quan, tổ chức thì Toà án có thể nhập các yêu cầu của họ để giải quyết.

Cũng cần lưu ý rằng pháp luật tố tụng cho phép cơ quan Toà án tách một vụ án dân sự thành hai hoặc nhiều vụ án nếu việc tách và việc giải quyết các vụ án được tách bảo đảm đúng pháp luật.

Về nguyên tắc việc nhập vụ án chỉ thực hiện trong trường hợp có nhiều quan hệ pháp luật có liên quan với nhau cần phải giải quyết và việc nhập các quan hệ pháp luật để giải quyết trong cùng một vụ án vẫn đảm bảo đúng pháp luật và không ảnh hưởng tới kết quả giải quyết các quan hệ pháp luật đó.

Việc tách vụ án chỉ thực hiện trong trường hợp vụ án có nhiều quan hệ pháp luật có thể giải quyết một cách độc lập mà không ảnh hưởng tới việc giải quyết các quan hệ pháp luật khác. Việc tách vụ án phải đảm bảo việc giải quyết nhanh chóng và đúng pháp luật các yêu cầu của đương sự.

Trường hợp bị đơn có nghĩa vụ riêng biệt với nhiều nguyên đơn về cùng một loại quan hệ pháp luật thì tòa án chỉ nên nhập các vụ án nếu các quan hệ pháp luật tranh chấp có liên quan với nhau và việc nhập không gây khó khăn cho tòa án giải quyết nhanh chóng, đúng đắn vụ án. Trong trường hợp các quan hệ pháp luật có tranh chấp độc lập với nhau và việc nhập các quan hệ pháp luật để giải quyết trong cùng một vụ án sẽ gây khó khăn cho việc giải quyết vụ án thì tòa án nên tách các quan hệ pháp luật để giải quyết trong các vụ án khác nhau. Ví dụ nhiều người khởi kiện đòi nợ đối với một người về những khoản nợ riêng biệt được vay vào các thời điểm khác nhau.

Trường hợp bị đơn có yêu cầu phản tố và có sự đối trừ nghĩa vụ cùng loại, tòa án chỉ nên nhập vụ án đối với các trường hợp sau:

– Đối với yêu cầu đòi bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng mà cả hai bên cùng bị thiệt hại khi sự kiện xảy ra. Thông thường, Toà án nên nhập các yêu cầu của đương sự để giải quyết trong cùng vụ án đối với các trường hợp các bên đều yêu cầu bồi thường thiệt hại trong cùng một vụ tai nạn giao thông hoặc trong vụ gây thương tích mà chưa tới mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự.

– Toà án nên nhập các yêu cầu của nguyên đơn và bị đơn để giải quyết trong cùng vụ án đối với tranh chấp về hợp đồng mà bị đơn có yêu cầu phản tố về cùng loại quan hệ và việc nhập các yêu cầu này không gây khó khăn cho việc giải quyết. Chẳng hạn, Toà án nên nhập các yêu cầu của đương sự để giải quyết trong cùng một vụ án nếu nguyên đơn đòi nợ bị đơn và ngược lại bị đơn cũng có yêu cầu đòi nợ nguyên đơn trong cùng một vụ án.

– Đối với các vụ án có nhiều quan hệ pháp luật hoàn toàn khác nhau mà việc giải quyết quan hệ pháp luật này là tiền đề, cơ sở cho việc giải quyết quan hệ pháp luật tranh chấp sau đó thì tòa án không nên nhập vụ án. Ví dụ: đương sự yêu cầu tòa án xác định một người là đã chết và chia di sản thừa kế của người đó hoặc những người thừa kế yêu cầu tòa án xác nhận tài sản đang có tranh chấp về quyền sở hữu với người khác là di sản thừa kế của người chết để lại và yêu cầu chia di sản thừa kế đó.

2. Một số quy định về nhập, tách vụ án dân sự:

2.1. Quy định về thẩm quyền nhập hoặc tách vụ án dân sự:

Hiện nay, Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 không đưa ra các quy định cụ thể về thẩm quyền nhập hoặc tách vụ án dân sự, cũng chưa có văn bản hướng dẫn hay giải đáp về thẩm quyền nhập hoặc tách vụ án dân sự. Do vậy, hiện nay, vẫn còn nhận thức khác nhau về thẩm quyền nhập hoặc tách vụ án dân sự. Một số quan điểm phổ biến về thẩm quyền nhập hoặc tách vụ án dân sự như sau:

– Thứ nhất: Thẩm phán là người được Chánh án phân công giải quyết vụ án nên việc nhập hoặc tách vụ án là thẩm quyền của Thẩm phán được phân công giải quyết vụ án.

– Thứ hai: Trong tất cả nhiệm vụ quyền hạn của Thẩm phán được quy định tại Điều 48 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 thì không có quy định thẩm quyền về nhập hoặc tách vụ án dân sự. Theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 47 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 thì Chánh án có quyền ra quyết định và tiến hành hoạt động tố tụng dân sự. Mà quyết định nhập hoặc tách vụ án dân sự là quyết định trong tố tụng dân sự nên Chánh án là người có thẩm quyền nhập hoặc tách vụ án dân sự.

Như vậy, ta nhận thấy, dựa trên thực tế quá trình giải quyết vụ án dân sự hiện nay và theo quy định của pháp luật tuỳ từng trường hợp cụ thể thì Chánh án hay Thẩm phán là người có thẩm quyền nhập hoặc tách vụ án dân sự.

2.2. Quy định về quyền khiếu nại đối với quyết định nhập tách vụ án dân sự:

Theo quy định tại khoản 3 Điều 47 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 quy định nội dung như sau:

“Khi nhập hoặc tách vụ án quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, Tòa án đã thụ lý vụ án phải ra quyết định và gửi ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp, đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan”.

Như vậy, ta nhận thấy, đương sự có quyền khiếu nại quyết định nhập hoặc tách vụ án dân sự hay không nếu các đương sự cho rằng việc nhập hoặc tách vụ án dân sự làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân mình.

Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 hiện hành không có quy định một cách minh thị rằng đương sự có quyền khiếu nại đối với Quyết định nhập hoặc tách vụ án của người tiến hành tố tụng. Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 1 Điều 499 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 thì “Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền khiếu nại quyết định, hành vi trong tố tụng dân sự của cơ quan, người tiến hành tố tụng dân sự khi có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình.”. Quyết định nhập hoặc tách vụ án dân sự là quyết định của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong hoạt động hoạt động tố tụng dân sự. Chính bởi vì thế mà đương sự có quyền khiếu nại quyết định nhập hoặc tách vụ án dân sự.

2.3. Quy định về thời điểm Tòa án được quyền quyết định tách vụ án dân sự:

Hiện nay, Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 cũng không có quy định cụ thể là Tòa án được quyền tách vụ án dân sự khi nào.

Nhiều chủ thể cho rằng, Tòa án chỉ được quyền tách vụ án dân sự trước khi có quyết định đưa vụ án ra xét xử. Bởi vì thẩm quyền riêng biệt nhập hoặc tách vụ án dân sự là của Chánh án. Nhưng cũng có những chủ thể cho rằng, tại phiên tòa có căn cứ để tách một yêu cầu trong vụ án ra giải quyết thành một vụ án khác, nếu yêu cầu này chưa đảm bảo về mặt chứng cứ để có thể xét xử thì Hội đồng xét xử, cũng có quyền quyết định tách vụ án dân sự. Chính bởi do vậy, thời điểm quyết định tách vụ án dân sự là trước khi có quyết định đưa vụ án ra xét xử hoặc tại phiên tòa.

Từ những phân tích nêu trên, ta nhận thấy, quy định của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 về nhập hay tách vụ án dân sự còn nhiều vướng mắc, khiến cho quá trình giải quyết vụ án khó khăn và gây ra nhiều tranh cãi. Chính vì thế, Tòa án nhân dân tối cao cần hướng dẫn hoặc giải đáp nghiệp vụ về những vướng mắc về thẩm quyền nhập hoặc tách vụ án dân sự, để việc áp dụng pháp luật cho thống nhất.