Những điều Cơ Bản Bạn Cần Biết Về IFRS

 IFRS.VN      Ngày gửi: 12/10/2019      26.230 lượt xem      Cập nhật: 27/05/2020

 

Khi bắt đầu tìm hiểu IFRS, tôi biết chắc bạn cũng như tôi, cũng có những thắc mắc kiểu như IFRS ra đời như thế nào, IFRS do ai ban hành, IAS có khác gì IFRS không?

Với bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu những điều cơ bản nhất về IFRS, để từ đó làm cơ sở cho những bài tìm hiểu sâu hơn sau này.

Nào, chúng ta sẽ bắt đầu bằng:

IFRS là gì?

IFRS là từ viết tắt của International Financial Reporting Standards, dịch ra tiếng Việt là Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế. Đây là tên gọi của một hệ thống các chuẩn mực kế toán do Ủy ban Chuẩn mực kế toán quốc tế (IASB), một cơ quan trực thuộc IFRS Foundation (Quỹ IFRS) ban hành với mục đích tạo ra một “ngôn ngữ” toàn cầu chung về kế toán, giúp cho các Báo cáo tài chính được trình bày nhất quán, minh bạch, tin cậy và dễ dàng so sánh với nhau không phân biệt lĩnh vực, quốc gia hay vùng lãnh thổ.

Đối với người mới tìm hiểu, IFRS thực sự là một “thử thách” khó nhằn với độ dài khoảng trên 3.000 trang tài liệu tiếng Anh, được viết dưới dạng ngôn ngữ đầy tính “học thuật”.

Lịch sử ra đời của IFRS

Với sự bùng nổ của kinh tế toàn cầu sau Thế chiến thứ II và sự lớn mạnh của các Tập đoàn đa quốc gia dẫn đến nhu cầu phải có một ngôn ngữ kế toán áp dụng chung trên toàn cầu. Việc này đã dẫn đến sự thành lập của Ủy ban Chuẩn mực kế toán quốc tế (IASC), một liên minh của 9 quốc gia thành viên ban đầu gồm Úc, Canada, Pháp, Đức, Nhật Bản, Mexico, Hà Lan, Vương quốc Anh/Bắc Ireland và Hoa Kỳ.

Một bước ngoặt lớn đối với IASC là sự công nhận của Tổ chức ủy ban chứng khoán quốc tế (IOSCO) vào năm 2000 khi đưa ra khuyến nghị cho các thị trường chứng khoán thành viên cho phép hoặc yêu cầu các công ty niêm yết phải tuân thủ theo 10 Chuẩn mực Kế toán quốc tế (IAS) cơ bản vào thời điểm đó. Điều này dẫn đến IAS trở thành một trong những yêu cầu bắt buộc cho việc niêm yết trên các thị trường chứng khoán lớn của thế giới.

Xét về mặt tổ chức hoạt động, IASC đơn thuần chỉ là một liên minh thay vì hoạt động như một “ủy ban” đúng nghĩa. Phải sau gần 25 năm hoạt động, vào năm 1997, IASC nhận thấy để tiếp tục thực hiện vai trò của mình một cách hiệu quả, họ phải tìm cách mang lại sự hợp nhất giữa các chuẩn mực và thông lệ kế toán tại các quốc gia với chuẩn mực kế toán toàn cầu. Để làm được điều đó, IASC cần phải thay đổi lại tổ chức hoạt động của mình.

Kết quả là vào ngày 01/04/2001, Ủy ban Chuẩn mực kế toán quốc tế (IASB) mới ra đời thay thế cho IASC cũ. Trong cuộc họp đầu tiên của mình, IASB đã thông qua các Chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) cũ do IASC đã ban hành và các Hướng dẫn từ Ủy ban diễn giải Chuẩn mực kế toán (SIC). IASB từ đó tiếp tục phát triển các Chuẩn mực mới và đặt tên là Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS).

Sau sự công nhận của IOSCO vào năm 2000, một bước tiến quan trọng nữa của IFRS là sự bắt buộc áp dụng IFRS tại Châu Âu theo Chỉ thị EC 1606 được phê chuẩn của Nghị viện Châu Âu vào tháng 7 năm 2002. Theo quy định của Chỉ thị này, tất cả các thành viên của Liên minh Châu Âu và các thành viên của Khu vực Kinh tế Châu Âu (EEA) đều bắt buộc phải áp dụng IFRS trên Báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết bắt đầu từ kỳ kế toán kết thúc ngày 31/12/2005.

Hiện nay, IFRS đã phát triển rộng khắp thế giới và theo số liệu được công bố bởi IASB, hiện đã có 131/143 quốc gia và vùng lãnh thổ (chiếm tỷ lệ 93% các nước được IASB khảo sát) đã tuyên bố về việc cho phép áp dụng IFRS dưới các hình thức khác nhau. Tại nhiều nước, IFRS đã thay thế toàn bộ Chuẩn mực kế toán quốc gia để tạo điều kiện thu hút các nhà đầu tư toàn cầu.

IFRS do ai ban hành?

IFRS Foundation là tổ chức đứng đằng sau việc xây dựng và phát triển các Chuẩn mực IFRS. Quỹ này hoạt động dưới dạng tổ chức phi lợi nhuận và có lợi ích công chúng, được thành lập theo luật pháp Bang Delaware, Hoa Kỳ nhưng đăng ký hoạt động dưới hình thức công ty hải ngoại tại Anh và xứ Wales với trụ sở chính đặt tại Luân Đôn, Anh quốc.

Cơ cấu hoạt động của IFRS Foundation được mô tả tại Bảng dưới đây:

Ban Giám sát (Monitoring Board)

Ban Giám sát được thành lập vào tháng 01/2009 với mục đích là thiết lập mối liên hệ chính thức giữa các Ủy viên của IFRS Foundation và các cơ quan quản lý liên quan đến lợi ích công chúng để làm tăng thêm trách nhiệm đối với lợi ích công chúng của IFRS Foundation.

Trách nhiệm của Ban Giám sát là đảm bảo các Ủy viên của IFRS Foundation thực hiện nghĩa vụ như được định nghĩa trong Hiến pháp của Quỹ cũng như phê duyệt việc bổ nhiệm hoặc tái bổ nhiệm các Ủy viên. Ban Giám sát họp với các Ủy viên ít nhất mỗi năm một lần hoặc thường xuyên hơn khi thích hợp.

Thành viên Ban Giám sát bao gồm đại diện của các cơ quan quản lý thị trường vốn chịu trách nhiệm về hình thức và nội dung của các Báo cáo tài chính như: Ủy ban các thị trường mới nổi thuộc Tổ chức Ủy ban chứng khoán quốc tế (IOSCO), Ủy ban Châu Âu (EC), Cơ quan dịch vụ tài chính Nhật Bản (JFSA), Ủy ban chứng khoán Hoa Kỳ (SEC), Ủy ban chứng khoán Brazil (CVM), Ủy ban dịch vụ tài chính Hàn Quốc (FSC), Bộ Tài chính Trung quốc. Ủy ban Giám sát Ngân hàng của Basel tham gia Ban Giám sát với tư cách quan sát viên.

Thông qua hoạt động của Ban Giám sát, các cơ quan quản lý chứng khoán có thể thực hiện hiệu quả hơn trách nhiệm của mình về việc bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư, tính toàn vẹn của thị trường vốn.

Ủy viên IFRS Foundation

Các Ủy viên có trách nhiệm quản lý và giám sát hoạt động của IFRS Foundation và Ủy ban Chuẩn mực Kế toán quốc tế (IASB).

Các Ủy viên không tham gia vào bất kỳ khía cạnh kỹ thuật nào liên quan đến các Chuẩn mực IFRS. Các Ủy viên chịu trách nhiệm trước Ban Giám sát Quỹ.

Các Ủy viên được bổ nhiệm với thời hạn 3 năm và có thể tái bổ nhiệm.

Ủy ban Chuẩn mực kế toán quốc tế (IASB)

Ủy ban bao gồm một nhóm các chuyên gia độc lập từ nhiều lĩnh vực như chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực xây dựng chuẩn mực kế toán, chuyên gia kiểm toán, chuyên gia đào tạo kế toán và các chuyên gia trong việc lập và thực hành báo cáo tài chính. Ngoài ra, theo quy định của Hiến pháp IFRS Foundation, các chuyên gia cũng phải đến từ các vùng địa lý khác nhau.

Các thành viên của Ủy ban có trách nhiệm xây dựng và công bố các Chuẩn mực IFRS bao gồm cả các Chuẩn mực IFRS cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ủy ban cũng có trách nhiệm phê duyệt các Hướng dẫn về các Chuẩn mực IFRS được xây dựng bởi Ủy ban diễn giải các Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRIC).

Các thành viên của Ủy ban được bổ nhiệm bởi các Ủy viên của Quỹ thông qua các chương trình tuyển dụng công khai và nghiêm ngặt.

Ủy ban diễn giải các Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRIC)

Ủy ban diễn giải các Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRIC) là cơ quan hướng dẫn của Ủy ban Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IASB).

IFRIC chịu trách nhiệm trả lời các vướng mắc liên quan đến việc áp dụng các Chuẩn mực và thực hiện các công việc khác theo yêu cầu của IASB.

IFRIC bao gồm 14 thành viên được bổ nhiệm bởi Ủy viên của Quỹ. Các thành viên này bao gồm các chuyên gia có chuyên môn cao trong các lĩnh vực kinh doanh quốc tế và nhiều kinh nghiệm trong việc áp dụng các Chuẩn mực IFRS.

Các cuộc họp của IFRIC được công khai và phát trực tuyến trên các nền tảng web (webcast).

Hội đồng tư vấn IFRS

Hội đồng tư vấn là cơ quan tư vấn chính thức cho IASB và các Ủy viên của IFRS Foundation. Hội đồng tư vấn bao gồm rất nhiều đại diện của các tổ chức và cá nhân quan tâm đến các Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế.

Trọng tâm hoạt động của Hội đồng tư vấn là cung cấp các hỗ trợ và tư vấn chiến lược cho Quỹ và họp tại London ít nhất 2 lần/năm trong khoảng thời gian khoảng 2 ngày.

Diễn đàn tư vấn Chuẩn mực kế toán (ASAF)

Mục tiêu của ASAF là cung cấp một diễn đàn tư vấn, trong đó các thành viên có thể đóng góp xây dựng hướng tới việc đạt được mục tiêu của IASB là phát triển các chuẩn mực kế toán chất lượng cao được chấp nhận trên toàn cầu.

Đặc biệt hơn, ASAF được thành lập để:

• Hỗ trợ Quỹ IFRS thực hiện các mục tiêu của mình, đóng góp vào sự phát triển đặc biệt là trong khía cạnh bảo vệ lợi ích công chúng.
• Chính thức tạo ra kênh phối hợp giữa IASB và các nhà xây dựng Chuẩn mực kế toán của các quốc gia và các khu vực. ASAF thường tổ chức họp 4 lần/năm tại London.

IFRS được ban hành thế nào?

IFRS được ban hành theo một quy trình được quy định trong Sổ tay Ban hành Chuẩn mực (Due Process Handbook) do IASB chịu trách nhiệm. Quy trình này đảm bảo tính đúng đắn, minh bạch và có sự tham gia của nhiều bên.

Quy trình ban hành các Chuẩn mực hay còn gọi là Due Process bao gồm các bước:

Tư vấn Chương trình nghị sự (Agenda Consulation)

Cứ sau 5 năm, Ủy ban tiến hành đánh giá toàn diện để xác định các ưu tiên xây dựng Chuẩn mực. Các chủ đề khác nhau sẽ được đưa vào Chương trình nghị sự bao gồm các vấn đề phát hiện trong quá trình Đánh giá sau khi thực hiện các Chuẩn mực (Post-implementation Reviews), các vấn đề do IFRIC đưa lên.

Chương trình Nghiên cứu (Research programme)

Chương trình Nghiên cứu của IASB bao gồm việc phân tích các vấn đề có thể ảnh hưởng lên Báo cáo tài chính từ việc thu thập bằng chứng, bản chất và mức độ ảnh hưởng để chỉ ra các thiếu sót và các giải pháp có thể khắc phục các thiếu sót đó.

Giai đoạn này có sự tham gia của cả các cơ quan soạn thảo Chuẩn mực các quốc gia và khu vực, các doanh nghiệp, học giả và những người quan tâm, được thực hiện dưới nhiều hình thức bao gồm cả Diễn đàn tư vấn Chuẩn mực kế toán (ASAF).

Giai đoạn này, IASB có thể phát hành các bài thảo luận, phiếu yêu cầu thông tin hoặc các bài nghiên cứu để thu thập ý kiến từ những người quan tâm để từ đó IASB quyết định có nên đưa vấn đề này vào Chương trình thiết lập Chuẩn mực hay không.

Chương trình thiết lập Chuẩn mực (Standard-setting programme)

Trong trường hợp IASB quyết định sẽ sửa đổi một Chuẩn mực nào đó hoặc ban hành một Chuẩn mực mới, Ủy ban sẽ xem xét kỹ lại các tài liệu trong Chương trình Nghiên cứu, đặc biệt dựa trên các ý kiến bình luận trên các bài thảo luận.

Các đề xuất sửa đổi Chuẩn mực cũ hay Chuẩn mực mới được công bố công khai dưới dạng Dự thảo xin ý kiến (Exposure Draft).

Ủy ban sẽ xem xét kỹ các ý kiến phản hồi và đồng thời sửa đổi trước khi ban hành chính thức Chuẩn mực.

Chương trình duy trì (Maintanance programme)

Ngay sau khi Chuẩn mực được ban hành, Ủy ban sẽ tiếp tục công việc hỗ trợ để đưa Chuẩn mực vào thực hiện trong thực tiễn.

Khi gặp các vấn đề phát sinh, IFRIC có thể ban hành các Hướng dẫn hoặc đưa ra các Sửa đổi nhỏ đối với Chuẩn mực. Các vấn đề sửa đổi đối với Chuẩn mực đều tuân thủ quy trình ban hành Chuẩn mực đã đề cập bên trên.

Sau khi ban hành Chuẩn mực vài năm, Ủy ban sẽ tiến hành hoạt động Soát xét sau thực hiện (Post-implementation review) để đánh giá xem Chuẩn mực có đạt được mục tiêu ban đầu hay không, liệu rằng có cần phải sửa đổi gì không. Sau khi kết thúc quá trình Soát xét sau thực hiện, Ủy ban có thể bắt đầu một Chương trình nghiên cứu mới.

IFRS có gì khác IAS?

Nhiều bạn lúc mới đầu tìm hiểu IFRS cũng đều bị thắc mắc với khái niệm IAS (Chuẩn mực kế toán quốc tế) và không hiểu nó có liên quan gì đến IFRS.

Thực ra, như đã trình bày trong phần Lịch sử của IFRS, IAS là Hệ thống Chuẩn mực do IASC trước đây ban hành. Sau khi IASC thay đổi lại cấu trúc hoạt động của mình và bị thay thế bởi IASB thì các Chuẩn mực do IASB sau này được đặt tên là IFRS (Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế). Tuy nhiên, các Chuẩn mực IAS cũ do IASC ban hành đều được IASB tiếp nhận và công bố hiệu lực cho đến khi nó bị thay đổi bởi các IFRS sau này (ví dụ IAS 18 bị thay thế bởi IFRS 15..)

Vì vậy, bạn sẽ thấy bên cạnh các Chuẩn mực IFRS mới sẽ vẫn còn các IAS cũ còn hiệu lực.

Để tham khảo Danh sách các Chuẩn mực IFRS đầy đủ, bạn có thể vào liên kết sau:

https://ifrs.vn/chuan-muc/

Hệ thống Chuẩn mực IFRS trông như thế nào?

Bạn đừng nhầm lẫn IFRS chỉ bao gồm các Chuẩn mực được bắt đầu bởi tiền tố “IFRS” đằng trước mà như đã trình bày ở phần trên, IFRS cũng bao gồm cả các Chuẩn mực IAS cũ còn hiệu lực.

Hiểu trên nghĩa rộng, IFRS sẽ bao gồm:

• Khuôn khổ lập Báo cáo tài chính (Conceptual Framework) bao gồm các nguyên tắc cơ bản nhất cho Báo cáo tài chính để phù hợp với IFRS. Bản thân khuôn khổ không phải là một Chuẩn mực riêng rẽ nhưng nó được sử dụng làm cơ sở để xây dựng các Chuẩn mực.
• Chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) do IASC ban hành trước đây (trước năm 2001) còn hiệu lực.
• Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) do IASB ban hành.
• Các Hướng dẫn bổ sung cho các Chuẩn mực IAS (SIC Interpretation) do Ủy ban diễn giải Chuẩn mực (SIC) ban hành trước năm 2001.
• Các Hướng dẫn bổ sung cho các Chuẩn mực IFRS (IFRIC Interperetation) do Ủy ban diễn giải Chuẩn mực IFRS (IFRIC) ban hành.

Nếu coi các Chuẩn mực IAS hay IFRS như các Nghị định tại Việt Nam thì các hướng dẫn của SIC hay IFRIC giống như các Thông tư Hướng dẫn những vấn đề chưa được quy định rõ.

Một đơn vị được coi là tuân thủ IFRS nếu đơn vị tuân thủ tất cả các Chuẩn mực và Hướng dẫn đã nêu ở trên.

Nguồn tham khảo:

• IFRS Foundation: ifrs.org
• Deloitte IAS Plus: iasplus.com

Thảo luận bài viết trên Diễn đàn » Đọc thêm:

• Lộ trình áp dụng IFRS tại Việt Nam? Những điều bạn cần biết
• Tổng hợp khác biệt giữa VAS và IFRS - Phần 1 (Hàng tồn kho, TSCĐ và BĐS đầu tư)
• Tổng hợp khác biệt giữa VAS và IFRS - Phần 2 (Trình bày Báo cáo tài chính và kế toán các khoản đầu tư)
• 8 quy định VAS còn thiếu so với IFRS
• Hướng dẫn tìm kiếm và download Báo cáo tài chính được lập theo IFRS

Chia sẻ bài viết với bạn bè:

• 75shares

Từ khóa: