Những Sai Lầm Thường Gặp Trong Dùng Thuốc điều Trị Viêm Xoang

PGS Nguyễn Hoàng Sơn

PGS.TS Nguyễn Hoàng Sơn, chủ tịch Hội Tai - mũi - họng Hà Nội và các tỉnh phía Bắc, cho biết việc dùng thuốc không đúng khiến bệnh tiến triển nặng hơn, hoặc gây ra các tác hại vô cùng nguy hiểm mà nhiều người chưa lường trước được.

PV: Nhiều người bệnh viêm xoang thường tự đến nhà thuốc mô tả bệnh để mua thuốc, hoặc tự mua thuốc theo ý mình về uống, xịt…. Ông đánh giá như thế nào về thói quen này?

PGS.TS Nguyễn Hoàng Sơn: Đúng là hiện vẫn có nhiều người cho rằng bệnh viêm mũi, viêm xoang là không đáng lo ngại. Hoặc nhiều người bệnh thắc mắc tại sao tôi đã chữa đủ cách, đủ loại thuốc mà không khỏi. Nhưng lại không loại trừ chính những sai lầm mà mình đang gặp phải như dùng kháng sinh bừa bãi, lựa chọn nhóm thuốc corticoid, thuốc xịt co mạch tại chỗ dài ngày…. Điều này làm cho bệnh không những không thuyên giảm mà còn trở nặng hơn.

Trong khi đó, để điều trị viêm xoang hiệu quả, điều quan trọng nhất là phải dẫn lưu được dịch mủ trong các hốc xoang ra ngoài, sau đó tái tạo, phục hồi chức năng của các lông chuyển tại niêm mạc xoang.

Khi viêm xoang, đặc biệt là viêm xoang mạn tính: nhiều bệnh nhân dùng kháng sinh một cách "vô tội vạ", dài ngày, liều cao ngay cả khi không nhiễm khuẩn, làm cho các vi khuẩn có lợi trong cơ thể bị tiêu diệt, tạo điều kiện cho các vi khuẩn gây bệnh kháng lại với kháng sinh. Trong khi điều trị viêm xoang mạn tính bằng kháng sinh không có nhiều ý nghĩa.

Khi bị nghẹt mũi, không ít bệnh nhân vội vàng dùng các nhóm thuốc xịt co mạch tại chỗ chứa xylometazolin để giảm nhanh triệu chứng mà không biết rằng, nếu dùng trên 7 ngày/đợt và lặp lại liên tục trong thời gian dài, mạch máu tại niêm mạc mũi xoang ngày một giãn, và dần mất chứng năng sinh lý tự nhiên, lâu dần có thể dẫn đến sung huyết hoặc thậm chí là bội nhiễm niêm mạc.

Nhóm thuốc Tây như kháng sinh, chống viêm, kháng Histamin, xịt co mạch tại chỗ…. cần hết sức lưu ý theo sự chỉ dẫn của bác sỹ

PV: Nhóm thuốc kháng histamin liệu có phải là "cứu cánh" để người bệnh viêm xoang nói chung và viêm xoang mạn tính nói riêng điều trị triệt để các triệu chứng viêm xoang hay không?

PGS.TS Nguyễn Hoàng Sơn: Histamin là một trong những chất trung gian giữ vai trò quan trọng trong phản ứng dị ứng. Khi cơ thể bị dị ứng, các tác nhân gây dị ứng sẽ tác động lên phức hợp protein và giải phóng histamin, gây ra những phản ứng dị ứng từ phát ban, đỏ da, phù nề, khó thở, ngứa, ho…

Với viêm xoang, histamin sẽ gây hắt hơi, số mũi… Khi đó, chúng ta phải sử dụng các thuốc kháng histamin để điều trị mà chủ yếu là điều trị các triệu chứng (không điều trị được nguyên nhân nên không giúp bệnh nhân khỏi bệnh).

Như vậy, nhóm thuốc kháng histamin chỉ có tác dụng với người bệnh viêm xoang có cơ địa dị ứng (dễ hắt hơi, sổ mũi khi tiếp xúc với môi trường bụi bẩn, phấn hoa, lông chó mèo…). Với những trường hợp này, sau khi dùng thuốc, tình trạng hắt hơi sẽ giảm, dịch mũi sẽ khô ngay.

Nếu lạm dụng, nhóm thuốc histamin sẽ còn gây ra các tác dụng phụ như tăng huyết áp, ức chế hệ thần kinh trung ương, làm chậm chạp, lơ mơ….

PV: Bác sĩ đánh giá như thế nào trước thực trạng nhiều bệnh nhân hiện đã và đang dùng đúng thuốc trị bệnh viêm xoang nhưng lại không tuân thủ phác đồ điều trị?

PGS.TS Nguyễn Hoàng Sơn: Người Việt thường ít quan tâm đến việc phải dùng đủ liệu trình thuốc cho một đợt điều trị.

Ví dụ như với nhóm kháng sinh thường dùng 5 - 7 ngày hoặc theo chỉ định của bác sĩ thì người bệnh lại "để dành" thuốc, vì 2 hoặc 3 ngày đã thấy dứt thì dừng, không dùng hết liều.

Với thuốc thảo dược trị viêm xoang, lẽ ra phải uống từ 2 - 3 tháng, thậm chí có những trường hợp phải đến 6 tháng để trị bệnh tận gốc, ngăn ngừa tái phát bệnh thì người bệnh lại dừng thuốc khi mới uống được vài tuần, 1 tháng.

Việc dùng theo liệu trình chỉ định, giúp duy trì ổn định lượng thuốc có trong huyết tương để đạt được nồng độ tối thiểu có tác dụng với bệnh lý viêm xoang. Ngược lại, nếu nồng độc thuốc trong máu dưới ngưỡng có tác dụng do sử dụng chưa đủ liều hoặc chưa đủ thời gian sẽ khiến bệnh không được điều trị triệt để, dễ tái phát.

PV: Vậy theo ông, đối với bệnh viêm mũi, xoang có nên dự phòng tái phát sau khi đã khỏi tại một thời điểm nhất định?

PGS.TS Nguyễn Hoàng Sơn: Sử dụng thuốc hoặc các biện pháp dự phòng tái phát sau khi đã khỏi bệnh là điều kiện cần và đủ giúp người bệnh viêm xoang muốn duy trì sức khỏe xoang mũi của mình ổn định bền vững. Người bệnh phải đặc biệt chú ý đến các điểm sau:

- Bảo vệ mũi xoang bằng khẩu trang khi tiếp xúc với môi trường bất lợi.

- Thuốc dự phòng nên uống tại các thời điểm chuyển mùa, nên sử dụng thuốc thảo dược giúp ổn định bệnh, đảm bảo độ PH trong mũi xoang luôn đạt ở môi trường trung tính 7.5…). Môi trường này giúp cho niêm mạc xoang luôn ấm và ẩm, các lông chuyển hoạt động bình thường để cuộn bụi bẩn dịch nhày ra ngoài

- Thường xuyên có ý thức vệ sinh mũi họng hằng ngày bằng nước muối sinh lý 0,9%.

PV: Xin cảm ơn ông.