Những “sự Thật” Về Người Bệnh đa Nhân Cách

Bệnh đa nhân cách hay rối loạn phân ly nhân cách là một tình trạng về tâm lý gây ra bởi nhiều yếu tố khác nhau, trong đó bao gồm những sang chấn trong thời niên thiếu (thường là sang chấn nặng nề, do lạm dụng thể xác, lạm dụng tình dục hay lạm dụng về cảm xúc bị lặp đi lặp lại nhiều lần).

Đa nhân cách là gì?

Hầu hết chúng ta đều từng trải qua tình trạng phân ly nhân cách nhẹ, ví dụ mơ màng ban ngày hay cảm thấy trống rỗng khi đang làm việc. Tuy nhiên, đa nhân cách là một dạng khá nặng của sự phân ly nhân cách, một tình trạng mà khi tâm thần của chúng ta mất đi sự kết nối giữa những suy nghĩ, trí nhớ, hành động, cảm giác hoặc cảm giác tồn tại của bản thân.

Bệnh đa nhân cách được cho rằng có nguyên nhân từ sự kết hợp của nhiều yếu tố, có thể gồm sang chấn mà người bị mắc chứng đa nhân cách phải trải qua. Khía cạnh phân ly nhân cách của cá nhân đó được cho rằng do cơ chế đối phó – đó là người mắc bệnh tự phân ly cơ thể của mình khỏi những tình huống quá bạo lực, quá đau khổ mà họ phải trải qua.

Người bệnh đa nhân cách thường có các biểu hiện nào?

Ở người bệnh đa nhân cách thường xuất hiện hai hay nhiều hơn các tính cách của họ hiện có, mà những tính cách đó có ảnh hưởng đến các hành vi của người bệnh. Ngoài ra, người mắc bệnh đa nhân cách còn bị mất khả năng nhớ lại các thông tin chính yếu của bản thân, họ chỉ có thể đơn thuần nói rằng mình đã quên những thông tin đó. Về khả năng ghi nhớ của người bệnh, còn một dạng nữa là tùy theo nhân cách người bệnh thể hiện, khả năng ghi nhớ của họ cũng sẽ thay đổi theo đó.

Các nhân cách thay thế có giới tính, chủng tộc, hay tuổi riêng biệt. Mỗi nhân cách lại có những dáng đi, điệu bộ và cách nói chuyện riêng biệt. Đôi khi, những nhân cách thay thế là những nhân vật tưởng tượng, thậm chí là những con vật. Khi mỗi nhân cách bộc lộ ra và điều khiển người bệnh, tình trạng đó gọi là “sự chuyển đổi”. “Sự chuyển đổi” có thể kéo dài từ vài giây, vài phút, cho đến vài ngày.

Ngoài ra, người bị đa nhân cách còn có thể có các vấn đề khác nữa như:

• Trầm cảm
• Sự thay đổi cảm xúc
• Xu hướng tự tử
• Bệnh lý về giấc ngủ
• Mệt mỏi, uể oải
• Lạm dụng rượu và ma tuý

Đa nhân cách ảnh hưởng tới cuộc sống của người bệnh thế nào?

Bệnh rối loạn nhân cách có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của một người như sau:

• Huỷ hoại nhân cách: Là một dạng mà người bệnh cảm thấy gần như tách rời khỏi bản thể và cảm giác mình là một người khác
• Sự mất thực tế: Là một cảm giác thấy thế giới dường như không thực tế, trông mờ ảo và xa xăm
• Sự quên lãng: Là tình trạng người bệnh không thể nhớ lại các thông tin cá nhân của mình, sự quên này nhiều đến nỗi không thể được giải thích bằng chứng quên thông thường. Ngoài ra có thể còn một dạng quên tinh tế hơn, người bệnh không nhớ được những cuộc hội thoại hay những cuộc thảo luận mà người đó đã từng tham gia
• Sự lẫn lộn nhân cách/hay sự thay đổi nhân cách: Cả hai tình trạng này đều nói đến cảm giác lẫn lộn không biết đích xác bản thân mình thật sự là ai.

Chứng rối loạn nhân cách được chẩn đoán thế nào?

Để chẩn đoán chứng rối loạn nhân cách cần tốn khá nhiều thời gian. Người ta ước lượng, một người bị rối loạn nhân cách phải mất 7 năm ở những cơ sở chăm sóc sức khoẻ tâm thần thì mới được chẩn đoán một cách chính xác. Điều này khá thường gặp, bởi danh sách các triệu chứng của bệnh đa nhân cách khá giống với những chẩn đoán bệnh tâm thần khác.

Thực tế khá nhiều những người bị đa nhân cách cũng được chẩn đoán mắc các bệnh tâm thần khác đồng thời như rối loạn lo âu, trầm cảm…. Hiện nay, để chẩn đoán chứng rối loạn nhân cách, người ta dùng bảng phân loại DSM – 5.

Bệnh đa nhân cách có thuốc chữa không?

Vì bệnh đa nhân cách hiện tại chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn nên những phương pháp điều trị lâu dài sẽ có thể hữu ích hơn nếu bệnh nhân tuân thủ tốt. Những phương pháp điều trị hiệu quả bao gồm: liệu pháp nói chuyện, liệu pháp tâm lý, liệu pháp thôi miên hay những liệu pháp hỗ trợ như nghệ thuật… Ngoài ra, việc chữa trị những bệnh lý đi kèm như trầm cảm, hoặc lạm dụng các chất kích thích cũng là nền tảng để giúp bệnh nhân cải thiện tốt.

Theo thống kê, tỉ lệ người mắc bệnh đa nhân cách chiếm từ 0,01 - 1% dân số. Đây thật sự là một con số không nhỏ. Và hơn thế, hiện nay, bệnh lý đa nhân cách vẫn chưa có thuốc điều trị, và chưa có phương pháp điều trị dứt điểm. Chính vì thế, hãy siêng năng tập luyện thể dục thể thao để có một cơ thể khỏe mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần, tránh xa các loại chất kích thích, chất gây nghiện, từ đó giúp tránh xa căn bệnh đa nhân cách khó chữa này.

BS. Thành Đạt