Những Trường Hợp Thủng Tạng Rỗng Nguy Hiểm đến Tính Mạng

03:17 PM 24/11/2019 Thủng tạng rỗng là một bệnh lý cấp cứu ngoại khoa nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao, cần được phẫu thuật cấp cứu sớm. Nhiều người vì chủ quan với đau bụng sau ăn, đau dạ dày mạn tính... dẫn tới tính trạng nguy kịch.

Đau bụng 4 ngày sốc nhiễm trùng, nhiễm độc nặng !

Khoa Phẫu Thuật Ống Tiêu Hoá - Bệnh viện TWQĐ 108 vừa qua đã mổ cấp cứu cho bệnh nhân bị thủng tạng rỗng đến viện trong giai đoạn nguy kịch. Đó là ông Nguyễn Văn B, 86 tuổi, ở Hà Nội đến bệnh viện trong tình trạng sốc nhiễm trùng, nhiễm độc nặng. Người nhà cho biết, bệnh nhân bị đau bụng đã 4 ngày, người nhà nghĩ rằng bị đau dạ dày, tự uống thuốc, đến khi thấy không chịu được mới đi bệnh viện. Kết quả chẩn đoán ông bị sốc nhiễm khuẩn do thủng ổ loét mặt trước hành tá tràng.

Bệnh nhân được hồi sức và mổ cấp cứu ngay sau đó. Khi mổ, các bác sỹ thấy ổ bụng chứa toàn dịch bẩn. Dạ dày, ruột và các tạng trong ổ bụng ngâm trong dịch bẩn... nguy cơ suy đa tạng. Các bác sĩ đã xử lý lỗ thủng ở mặt trước hang vị kích thước 1*1 cm, hút dịch bẩn, rửa ổ bụng, đặt thông dạ dày hút dich, đặt ống thông dưới gan và dougla, bàng quang để thoát dịch. Sau mổ bệnh nhân được chăm sóc đặc biệt và rất may sau 15 ngày bệnh nhân đã thoát khỏi lưỡi hái tử thần.

PGS.TS. Nguyễn Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Tiêu hóa, Bệnh viện TWQĐ 108 cho biết, thủng (vỡ) tạng rỗng có thể là vỡ đại tràng, tiểu tràng hay còn gọi là ruột non nhưng hay gặp nhất là thủng dạ dày - tá tràng chiếm 90%, xếp thứ 2 - 4 trong các bệnh lý cấp cứu ngoại khoa sau viêm ruột thừa cấp, tắc ruột, viêm tụy cấp. Tại Bệnh viện TWQĐ 108, mỗi năm phải mổ cho vài chục ca. Có nhiều nguyên nhân gây thủng tạng rỗng như: chấn thương bụng kín, dị vật ăn phải, khối u và nhiều nhất là do biến chứng của ổ loét dạ dày – tá tràng.

Bệnh viện vừa qua đã mổ 2 trường hợp bị thủng ruột non do ăn xương sườn, xương cá. Đó là bệnh nhân Nguyễn Thị M (55 tuổi) và bệnh nhân Mai Văn T (60 tuổi). Chị M. kể lại khi đang ăn bún vô tình nuốt phải miếng xương, đến tối cùng ngày tình trạng đau bụng dữ dội nên vào bệnh viện. Tại đây, các bác sĩ chụp CT chẩn đoán: Viêm phúc mạc do thủng ruột non do dị vật. Do kích thước xương sườn bắt buộc phải mổ mở để lấy xương ra, khâu phục hồi ruột non, rửa sạch ổ bụng. Bệnh nhân hồi phục sau 1 tuần.

Hình ảnh lỗ thủng trên ruột non

Dị vật là xương lợn đã được lấy ra

Còn trường hợp của ông T, do ăn cá nhai không kĩ đã nuốt chửng cả miếng xương. Hai ngày sau, ông đến bệnh viện trong tình trạng bụng chướng, sốt cao, đau khắp ổ bụng. Các bác sĩ đã mổ, lấy dị vật là cả mảnh xương cá lớn.

Hình ảnh lỗ thủng ở ruột non

Mảnh xương cá được gắp ra

Thực tế không chỉ ở miền núi mà ngay tại đồng bằng, giữa thủ đô do thói quen chủ quan với đau bụng, với bệnh lý mạn tính người dân không đi khám ngay nên hầu hết bệnh nhân vào viện trong tình trạng sốc vì đau, mặt mày xanh xám, nhợt nhạt lo âu, sợ hãi, toát mồ hôi, thân nhiệt hạ thấp dưới 37 độ C, mạch nhỏ nhanh có khi không đếm được. Nhiều người bị viêm phúc mạc rất nguy hiểm.

Cẩn thận với việc thụt tháo đối với người mắc bệnh táo bón !

PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh, thủng tạng rỗng nếu không được chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời, biến chứng này sẽ đe doạ tính mạng bệnh nhân. Nếu phẫu thuật muộn thì tỷ lệ tử vong từ 2,5 - 10%, ở bệnh nhân già yếu tỷ lệ tử vong cao hơn. Bệnh thường gặp nhiều ở nam giới tuổi từ 35 – 65 nhưng nhiều nhất là từ 30 – 40 tuổi, nhưng cũng có nhiều bệnh nhân trên 80 – 85 tuổi cũng bị. Yếu tố thuận lợi gây bệnh là thời tiết lạnh. Thủng có thể xảy ra bất kỳ lúc nào trong ngày nhưng phần đông bệnh nhân bị thủng 1 vài giờ sau ăn, thủng sau bữa ăn thì ổ bụng càng bẩn và càng chóng đưa đến tình trạng viêm màng bụng. Cũng có những trường hợp bệnh nhân bị thủng do chấn thương tinh thần mạnh như phẫu thuật, bỏng,...

Một trường hợp đáng chú ý là bệnh nhân táo bón, khi thụt tháo bằng nước phải hết sức cẩn thận. Tháng 3 vừa qua, bệnh nhân táo bón tự thụt tháo ở nhà đã bị thủng đại tràng sigma, đến viện sau 4 giờ với tình trạng bụng cứng, chướng căng. Bác sĩ phải cắt đoạn ruột bị thủng và làm hậu môn nhân tạo, lau rửa dẫn lưu ổ bụng. Đây là tình trạng cấp cứu hết sức nguy hiểm do bụng nhiễm khuẩn do phân. Bệnh nhân sau đó phải tiến hành lọc máu, nằm khoa Hồi sức tích cực một thời gian rất dài, dùng kháng sinh mạnh. Chi phí điều trị rất tốn kém và sức khoẻ giảm sút nhiều sau mổ.

Hình ảnh đại tràng bị vỡ

Vì vậy, khi bệnh nhân thấy đau bụng đột ngột dữ dội và toàn bộ bụng bệnh nhân co cứng như khúc gỗ, gọi là đau như bị dao đâm, bí trung đại tiện, bụng co cứng, nôn hoặc buồn nôn... thì cần phải đi cấp cứu ngay. Bởi kết quả điều trị tốt hay xấu, tỷ lệ tử vong thấp hay cao phụ thuộc vào việc điều trị sớm hay muộn. Bệnh diễn biến rất nhanh, trong vòng 12 – 14 giờ bệnh tiến triển thành viêm màng bụng. Những bệnh nhân được xử trí trong vòng 6 giờ đầu thì kết quả tốt, tỷ lệ tử vong thấp.

Trước đây, để điều trị bệnh, người ta chỉ có một cách duy nhất là phẫu thuật mở ổ bụng để tìm và khâu lỗ thủng. Đây là một cuộc phẫu thuật lớn, nên sau phẫu thuật, bệnh nhân phải mất rất nhiều thời gian mới có thể phục hồi như bình thường. Tuy nhiên, nhờ các tiến bộ kỹ thuật, nhất là từ khi có kỹ thuật mổ nội soi, việc điều trị thủng ổ loét dạ dày – tá tràng đã trở nên dễ dàng hơn. Phẫu thuật nội soi có nhiều ưu điểm hơn so với phẫu thuật theo phương pháp truyền thống: vết mổ nhỏ, ít xấm lấn, ít tác động đến các tạng khác trong ổ bụng, nên sẽ giúp quá trình phục hồi sau phẫu thuật của bệnh nhân diễn ra nhanh hơn, ít nhiễm trùng hơn và bệnh nhân sớm được ra viện hơn.

Các bác sỹ cũng khuyến cáo mọi người không nên chủ quan với sức khỏe của bản thân, nên đi khám bệnh sớm nếu thấy có các biểu hiện của viêm loét dạ dày – tá tràng với các triệu chứng như nóng rát vùng thượng vị, ợ hơi, ợ chua,… để được tư vấn điều trị thích hợp, kịp thời, tránh xảy ra các biến chứng nguy hiểm như thủng ổ loét, chảy máu dạ dày, ung thư ….

Thực hiện: BS. Phạm Văn Hiệp – BS điều trị Khoa Phẫu thuật Ống tiêu hóa, BV TWQĐ 108.

Lan Hương – Truyền thông BV.