Niệu đạo: Vị Trí, Cấu Tạo, Chức Năng Và Các Bệnh Thường Gặp

Hệ tiết niệu ở cả nam và nữ gồm có hai quả thận, hai niệu quản hai bên bàng quang và cuối cùng là niệu đạo. Niệu đạo là một ống dài nối từ bàng quang ra lỗ tiểu (lỗ sáo) để đưa nước tiểu ra bên ngoài. Niệu đạo ở nam và nữ khác nhau vì thế vị trí cấu tạo của chúng cũng khác nhau. Cùng Zicxa.com tìm hiểu về cơ quan tiết niệu này nhé.

Tổng quan về niệu đạo ở cơ thể người

Vị trí, cấu tạo của niệu đạo nam

Niệu đạo tên tiếng anh là “urethra” , tiếng Ấn độ được gọi là  मूत्रमार्ग (mootramaarg).

Niệu đạo nam bắt đầu từ lỗ niệu đạo trong ở cổ bàng quang, đi thẳng xuống dưới xuyên qua tuyến tiền liệt, qua hoành chậu hông, hoành niệu dục, sau đó cong ra trước, lên trên để đi vào hành xốp, chạy trong vật xốp của dương vật và mở ra ngoài qua lỗ niệu đạo ngoài ở đỉnh qui đầu. 

Cấu tạo hệ tiết niệu

Về phương diện giải phẫu, niệu đạo nam được chia làm 3 đoạn

1. Niệu đạo tiền liệt

là đoạn rộng nhất, giãn nhất của niệu đạo. Từ cổ bàng quang, niệu đạo xuyên qua tuyến tiền liệt từ đáy đến đỉnh, nhưng không chạy theo trục của tuyến mà đi theo một đường hơi cong nhẹ lồi ra sau và hơi lệch về phía trước, nên niệu đạo nằm gần mặt trước hơn mặt sau của tuyến.

Niệu đạo tiền liệt được cấp máu bởi động mạch bàng quang dưới và động mạch trực tràng giữa.

2. Niệu đạo màng

Là đoạn ngắn nhất, ít giãn nhất và hẹp của niệu đạo. Từ đỉnh tuyến tiền liệt niệu đạo đi xuyên qua hoành niệu dục theo một đường cong nhẹ lõm ra trước tới hành xốp của dương vật, cách 2,5 cm sau dưới khớp mu và được cơ thắt niệu đạo bao quanh. Khi ra khỏi hoành niệu dục thì thành sau của niệu đạo đi ngay vào vật xốp, nhưng thành trước còn 1 phần ở ngoài vật xốp, đây là chỗ thường bị thủng khi thông niệu đạo bằng ống thông sắt.

Niệu đạo màng được cấp máu bởi động mạch hành dương vật.

3.  Niệu đạo xốp

là đoạn dài nhất, chạy trong vật xốp của dương vật. Bắt đầu từ dưới màng đáy chậu, tiếp tục niệu đạo màng, niệu đạo xốp hướng cong ra trước tới vị trí ở trước bờ dưới khớp mu khoảng 3 cm, từ đó niệu đạo cong xuống dưới theo phần tự do của dương vật (khi mềm).

Niệu đạo xốp hẹp đều, đường kính khoảng 5 mm (trừ 2 chỗ phình nhẹ).

Lỗ niệu đạo ngoài là chỗ hẹp nhất của niệu đạo, đây là 1 khe đứng dọc, dài khoảng 5 – 6 mm, kẹp giữa 2 mép nhỏ.

Niệu đạo xốp được cấp máu bởi động mạch niệu đạo và một số nhánh của động mạch sâu dương vật và động mạch mu dương vật. 

Cấu tạo niệu đạo nam

Về phương diện sinh lý, niệu đạo nam được chia làm 2 đoạn

– Niệu đạo sau: gồm niệu đạo đoạn tiền liệt và niệu đạo đoạn màng.

– Niệu đạo trước: là niệu đạo đoạn xốp.

Kích thước ở niệu đạo nam giới

Niệu đạo nam dài khoảng 16 – 18 cm. Trong đó:

– Đoạn niệu đạo tiền liệt khoảng 2,5 – 3 cm.

– Đoạn niệu đạo màng dài khoảng 1,2 cm.

– Đoạn niệu đạo xốp khoảng 12 cm hoặc hơn.

Lúc bình thường, niệu đạo chỉ là một khe hẹp cong ra trước ở đoạn tiền liệt, khe ngang ở đoạn màng, khe chữ T ngược ở đoạn xốp, và khe đứng dọc ở qui đầu.

Lúc tiểu, niệu đạo mở thành một ống không đều:

Vị trí, cấu tạo niệu đạo nữ giới

Niệu đạo nữ dài 4 cm, rất đàn hồi, có thể dãn đến 1 cm. Ði từ lỗ niệu đạo trong xuống dưới, hơi ra trước đến lỗ niệu đạo ngoài, nằm giữa hai môi bé, trước lỗ âm đạo, dưới và sau quy đầu âm vật. Các bờ của lỗ niệu đạo ngoài hơi lộn ra ngoài. Niệu đạo dính với thành trước âm đạo và dính với xương mu nhờ các sợi của dây chằng mu bàng quang. 

 

Cấu tạo niệu đạo nữ

Đối với niệu đạo nữ, là ống dài khoảng 3-5cm rất đàn hồi và có thể dãn ra đến 1cm. Lỗ niệu đạo ngoài là chỗ hẹp nhất của niệu đạo, nó nằm sau âm vật trước lỗ âm đạo và nằm giữa hai môi bé.

Chức năng của niệu đạo là gì?

Niệu đạo là một phần trong hệ tiết niệu, các tạng trong hệ tiết niệu liên quan mật thiết với nhau về cả giải phẫu và hoạt động chức năng.

Chức năng chính của niệu đạo ở cả nam giới và nữ giới là dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài. Nước tiểu có vai trò rất quan trọng trong việc đưa vi khuẩn xâm nhập vào niệu đạo ra khỏi cơ thể.

Riêng ở nam giới, niệu đạo còn đồng thời là đường đi chung của hệ sinh dục và hệ tiết niệu. Lồi tinh nằm ⅓ đoạn giữa và ⅓ đoạn dưới của đoạn tiền liệt tuyến, có hình bầu dục bắt đầu từ mào niệu đạo nở rộng. Giữa lồi tinh có lỗ của túi bầu dục tuyến tiền liệt. Hai lỗ của ống phóng tinh nằm ở 2 bên lỗ túi. Hai bên lồi tinh có 2 rãnh, có nhiều lỗ nhỏ của các tuyến tiền liệt đổ vào ở đáy rãnh.

Niệu đạo nam không chỉ có chức năng dẫn nước tiểu ra ngoài mà còn có vai trò trong việc dẫn tinh dịch ra ngoài (xuất tinh). Vì vậy việc quan hệ tình dục không an toàn cũng là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh viêm niệu đạo ở nam giới và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

6 bệnh lý thường gặp ở niệu đạo

1. Giập niệu đạo: tổn thương chỉ xảy ra ở một trong các thành phần của thành ống niệu đạo và sự lưu thông của niệu đạo vẫn liên tục.

2. Thủng niệu đạo: toàn bộ các lớp của thành niệu đạo bị tổn thương gây nên thương tổn thông từ lòng niệu đạo ra tổ chức quanh niệu đạo, niệu đạo vẫn liên tục.

3. Đứt niệu đạo: ống niệu đạo bị đứt rời hoàn toàn, hai đầu niệu đạo bị di lệch và gián đoạn, mất sự lưu thông từ trong bàng quang ra ngoài.

4. Gấp khúc niệu đạo: thành niệu đạo không bị tổn thương mà chỉ bị gập khúc, trong trường hợp này không có máu chảy ra đầu miệng sáo, tuy nhiên rất hiếm gặp, và chỉ xảy ra trong chấn thương niệu đạo sau.

5. Viêm niệu đạo: bệnh lý khiến người bệnh đi tiểu rắt tiểu buốt, gặp khó khăn ở đường tiểu tiện. Do vi khuẩn, vi sinh vật phát triển gây viêm nhiễm niệu đạo.

Nguyên nhân là do vệ sinh không sạch sẽ.

6. Hẹp niệu đạo: Hẹp niệu đạo là một sẹo xơ ở bên trong hoặc xung quanh niệu đạo gây cản trở dòng nước tiểu do chấn thương, viêm hoặc nhiễm khuẩn.

Những điều cần lưu ý để niệu đạo khỏe mạnh

Niệu đạo là ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài, việc vệ sinh không sạch sẽ sau khi đi vệ sinh sẽ là nguyên nhân chính gây lên bệnh viêm niệu đạo,

đặc biệt ở nữ giới có hệ thống niệu đạo và những giai đoạn sinh lý tương đối đặc biệt Vì vậy để phòng tránh viêm niệu đạo ở nữ giới cần

• Vệ sinh sạch sẽ để ngăn các vi khuẩn từ bên ngoài xâm nhập vào
• Quan hệ tình dục an toàn: việc quan hệ tình dục không an toàn cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới việc gây ra bệnh viêm niệu đạo.
• Uống nhiều nước để đi tiểu nhiều hơn. Viêm niệu đạo thường gây khó chịu khi tiểu như tiểu rát, tiểu buốt, nóng,… điều này khiến nhiều người thường xuyên nhịn tiểu khiến cho bàng quang lưu trữ nước tiểu lâu và vi khuẩn xâm nhập vào sẽ có thời gian sinh sôi và tấn công. Việc đi tiểu có vai trò rất quan trọng là đưa vi khuẩn ra ngoài cơ thể.

Như vậy, với bài viết trên, các bạn đã hiểu thêm về niệu đạo ở cả nam và nữ. Zicxa.com hy vọng các bạn đã biết cách phòng ngừa cũng như chăm sóc cơ quan tiết niệu này khỏe mạnh.