Nỗi đau Người Mẹ Mang 10 Cái Tang Liệt Sĩ - VnExpress

Kể về giây phút lâm chung của mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Thứ, anh Lê Tự Thận, người con trai thứ 11 rưng rưng: "Trước khi đi xa, mẹ vẫn dặn chúng tôi làm sao giữ được nếp truyền thống cách mạng tốt đẹp của gia đình, sống có ích cho xã hội".

Đôi mắt mù lòa từ năm tròn 80 tuổi (năm 1984), mẹ Thứ sống với con gái tại Quảng Nam. Ba năm gần đây mẹ sống với anh Thận tại Đà Nẵng cho đến khi mất ngày 17/12, hưởng thọ 107 tuổi.

Mẹ Thứ bên mâm cơm dành cho những đứa con, cháu đã hy sinh. Ảnh: Tư liệu

Hiếm có bà mẹ nào gánh chịu nhiều khổ đau như mẹ Nguyễn Thị Thứ. 9 người con ruột, một con rể và một cô cháu ngoại đã lần lượt hy sinh trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ. Bà Lê Thị Trị, người con gái hiện nay còn sống với mẹ Thứ, kể: “Mỗi lần nghe tin một đứa con hy sinh, mẹ cắn răng khóc thầm…". Thời chiến tranh bà Trị vẫn còn nhỏ xíu, song vẫn nhớ như in hình ảnh người mẹ những khi có giấy báo tử gửi về. 

"Có mấy bận giấy báo tử các anh tôi liên tiếp từ chiến trường báo về, mẹ thẫn thờ lặng im hoặc quẩn quanh trong vườn nhà nhặt cái này, lượm cái kia như người mê sảng. Nhưng thời gian dần nguôi ngoai, các chú dân vận địa phương đến động viên, mẹ tiếp tục cho các anh khác lên đường. Các anh rời nhà ra đi, nhiều đêm dài sau đó mẹ trằn trọc, thức trắng âu lo”, người con gái cuối cùng của mẹ Thứ hồi tưởng.

Ông Lê Tự Thận, người con trai thứ 11 đang kể về cuộc đời mẹ mình. Ảnh: Trí Tín.

Chồng con liên tiếp vào chiến trường, mẹ Thứ ở nhà tần tảo nuôi con và cháu khôn lớn. Suốt 30 năm, mẹ cần mẫn cùng các con đào hầm trong vườn để nuôi giấu chiến sĩ cách mạng hoạt động bí mật ngay trong lòng địch. Bao đêm dài mẹ thao thức canh chừng nhiều cuộc họp quan trọng của cán bộ, chiến sĩ ngay dưới những căn hầm bí mật trong khu vườn nhà.

Cựu chiến binh Lê Tự Tân (80 tuổi) còn nhớ như in những ngày mẹ Thứ nhiệt tình góp gạo vào quỹ “nuôi quân”, những đêm họp mật gần như nín thở của chiến sĩ, bộ đội bên dưới những căn hầm. Ông Tân hồi tưởng: “Tôi nhớ nhất là hình bóng mẹ gầy gò bên chiếc đèn dầu tù mù trông chừng từng bữa ăn, giấc ngủ cho đến họp hành của các cán bộ, chiến sĩ. Nhớ nhất là cái nồi đồng to bằng cái nia nấu cơm nuôi quân của mẹ, chén cơm nóng chuyển xuống hầm “giải” cơn đói cho lực lượng bộ đội mỗi khi hành quân về tá túc tại đây”.

"Mẹ hiền từ, nhiệt tình, thương anh em bộ đội chúng tôi như con đẻ của mình. Mỗi dịp ghé về thăm mẹ, bà dặn dò từng li, từng tí: 'Sự nghiệp cách mạng còn dài, tụi bây phải cẩn thận, sơ hở là hỏng hết' ”, ông Lân nhớ lại.

Ông Lê Tự Thử, người con thứ 8 của Mẹ Thứ, cũng là một cựu chiến binh. Ảnh: Trí Tín

Nỗi đau trong lòng mẹ dường như dâng đến tột cùng lại đúng vào ngày giải phóng đất nước 30/4/1975. Ngày ấy, quê hương Quảng Nam đã được giải phóng, mẹ Thứ khấp khởi mừng mong người con trai cả là Lê Tự Chuyển đang chỉ huy biệt động Sài Gòn sẽ được bình yên trở về quê hương. Thế rồi anh cũng đã ngã xuống trên đường phố Sài Gòn ngay trong ngày đất nước hòa bình.

Nghẹn ngào thắp nén hương trên bàn thờ của mẹ, ông Lê Tự Thử, người con trai thứ 8 bộc bạch: “Đời mẹ tôi chịu quá nhiều nỗi đau, mỗi lần nghe tin các anh của tôi hy sinh là mẹ đớn đau từng khúc ruột nhưng rồi cũng chính mẹ gạt nước mắt khuyên anh em tôi xung phong vào mặt trận “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.

Ông Thử cũng nhập ngũ, vào chiến trường và là người may mắn trở về. Từ ngày ấy đến nay, ông thường xuyên chứng kiến cảnh mẹ mình ngồi bên mâm cơm với 11 cái chén và đôi đũa, nhắc tên từng đứa đã hy sinh.

    Trí Tín