Nội Dung Bài Thơ, Hoàn Cảnh Sáng Tác, Dàn ý Phân Tích - Tài Liệu Text

Tải Bài thơ: Cảnh khuya - Nội dung bài thơ, Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm - Tác giả tác phẩm lớp 7 Bài thơ Cảnh khuya

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (89.74 KB, 5 trang )

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Bài thơ: Cảnh khuya - Nội dung bài thơ, Hồn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác</b><b>phẩm</b>

<b>Bài thơ: Cảnh khuya</b>

Nội dung nài thơ: Cảnh khuya<i>Tiếng suối trong như tiếng hát xa,</i><i>Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa</i><i>Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,</i><i>Chửa ngủ vì lo nỗi nước nhà.</i>

<b>I. Đơi nét về tác giả Hồ Chí Minh</b>

- Hồ Chí Minh (1890-1969), quê tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh NghệAn

- Người là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam, người đã lãnhđạo nhân dân ta đấu tranh và giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc và xâydụng chủ nghĩa xã hội

- Hồ Chí Minh là một nhà thơ lớn của dân tộc và là Danh nhân văn hóa thếgiới

- Sự nghiệp sáng tác: Hồ Chí minh sáng tác nhiều thể loại, để lại một khốilượng tác phẩm lớn

+ Văn chính luận: Bản án chế độ thực dân Pháp, Tun ngơn độc lập, Lời kêugọi tồn quốc kháng chiến…

+ Truyện, kí: Vi hành, Những trị lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu+ Thơ: Nhật kí trong tù, Thơ Hồ Chí Minh…

<b>II. Đơi nét về tác phẩm Cảnh khuya</b><b>1. Hoàn cảnh ra đời</b>

Bài thơ được viết năm 1947 – những năm đầu của cuộc kháng chiến chốngthực dân Pháp xâm lược, tại chiến khu Việt Bắc

</div><span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

- Phần 1 (hai câu thơ đầu): Cảnh trăng sáng trên núi rừng Tây Bắc

- Phần 2 (hai câu còn lại): Cái tình say đắm của tác giả trước vẻ đẹp của thiênnhiên

<b>3. Giá trị nội dung</b>

Bài thơ miêu tả cảnh trăng sáng ở chiến khu Việt Bắc trong những năm đầucủa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, qua đó thể hiện tình u thiênnhiên, tâm hồn nhạy cảm, lịng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạcquan của Bác Hồ

<b>4. Giá trị nghệ thuật</b>- Thể thơ thất ngơn tứ tuyệt

- Hình ảnh thiên nhiên đẹp, gần gũi, bình dị- Ngơn ngữ giản dị, trong sáng

- Sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, điệp ngữ…<b>III. Dàn ý phân tích tác phẩm Cảnh khuya</b><b>I. Mở bài:</b>

– Dẫn dắt:

+ Bác Hồ là nhà thơ lớn của dân tộc. Bác vừa đánh giặc vừa làm thơ.

+ Trong kháng chiến chống Pháp (1946 – 1954) Hồ Chủ tịch sống và hoạt độngtại chiến khu Việt Bắc. Người có viết một số bài thơ chữ Hán (Thu dạ, Nguyêntiêu, Báo tiệp,…) và thơ tiếng Việt (Cảnh rừng Việt Bắc, cảnh khuya, Đithuyền trên sông Đáy…).

Thu đông 1947, chiến dịch Việt Bắc diễn ra vô cùng ác liệt. Trong hoàn cảnhlịch sử hào hùng ấy, Bác Hồ đã viết "Cảnh khuya".

– Trích dẫn:

</div><span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i>Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,</i><i>Chưa ngủ vì lo nổi nước nhà."</i>– Chủ để:

Bài thơ tả cảnh khuya suối rừng Việt Bắc, thể hiện niềm thao thức ‘lo nỗi nướcnhà’ của nhà thơ Hồ Chí Minh.

<b>II Thân bài:</b>

a. Hai câu cầu: Bức tranh thiên nhiên cảnh khuya suối rừng.

– Câu 1 tả tiếng suối chảy trong đêm khuya, tiếng suối rì rầm nghe rất ‘trong’,rất êm đềm. So sánh tiếng suối với tiếng hát xa, nhà thơ đã làm cho cảnh khuyakhông hoang vắng mà mang sức sống ấm áp của con người. Nghệ thuật lấyđộng để tả tĩnh, lấy tiếng suối chảy để làm nổi bật cảnh khuya thanh vắng. Đólà thủ pháp nghệ thuật của Đường thi: ‘Tiếng suối trong như tiếng hát xa’.Liên tưởng mở rộng:

+ ‘Cơn Sơn suối chảy rì rẩm Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai’(‘Côn Sơn ca’ – Nguyễn Trãi)

+ ‘Cũng có lúc chơi nơi dặm khách Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo’(‘Khóc Dương Khuê’ – Nguyễn Khuyến)

– Câu 2 tả trăng, cổ thụ và hoa. Cảnh khuya núi rừng Việt Bắc đẹp thơ mộng,hữu tình. Chữ ‘lồng’ được điệp lại hai lần gợi lên sự giao hòa, quấn quýt giữacảnh vật. Thiên nhiên tạo vật được nhân hóa mang tình người. Cách tả, cáchnhìn của nhà thơ đối với thiên nhiên tạo vật rất ấm áp, âu yếm yêu thương. Câuthơ trăng tràn ngập ánh sáng. Nghệ thuật lấy tối (bóng cổ thụ) để tả sáng (trăng,hoa) cũng là bút pháp Đường thi rất điêu luyện, tinh tế:

<i>‘Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa’</i>Liên tưởng mở rộng:

</div><span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

(‘Chinh phụ ngâm’)Cảnh khuya chiến khu Việt Bắc với bốn nét vẽ (suối, trăng, cổ thụ, hoa) chấmphá, tả ít gợi nhiều làm hiện lên cái hồn cảnh vật núi rừng một đêm thu vềkhuya hơn 50 năm về trước. ‘Cảnh khuya’ mang vẻ đẹp cổ điển. Nó biểu hiệnmột tâm hồn thanh cao, một phong thái ung dung tự tại, một tình u thiênnhiên chan hịa, dào dạt của nhà thơ Hồ Chí Minh trong kháng chiến gian khổ.b. Hai câu thơ 3, 4 thể hiện tâm trạng của nhân vật trữ tình, của thi nhân:

<i>"Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,</i><i>Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà".</i>

– Hai chữ ‘chưa ngủ’ là nỗi thao thức, là tâm trạng. ‘Chưa ngủ’ vì ‘cảnh khuyanhư vẽ’ đã dẫn hồn thi nhân vào cõi mộng say trăng, say thiên nhiên. ‘Chưangủ’ cịn vì một nỗi sâu xa hơn vì ‘lo nỗi nước nhà’. Hai câu cuối bài ‘Cảnhkhuya’ đã diễn tả một cách bình dị mà thấm thía tình u thiên nhiên thiết tha,tình yêu nước sâu nặng của Bác Hồ. Ở đây tâm hồn thi sĩ đã chan hòa với lítưởng chiến sĩ như Bác đã nói: ‘Một ngày mà Tổ quốc chưa được thống nhất,đồng bào còn chịu khổ, là một ngày tôi ăn không ngon, ngủ không yên’.

– Hai chữ ‘chưa ngủ’ cuối câu 3 được điệp lại ở đầu câu 4, trong thi pháp cổgọi là biện pháp liên hồn, có tác dụng làm cho thơ liền mạch, giàu nhạc điệu,đồng thời diễn tả âm điệu ‘chưa ngủ’ triền miên, nhịp nhàng như dòng chảy củacảm xúc, của tâm tĩnh giữa cảnh khuya suối rừng.

– Tâm trạng ‘lo nỗi nước nhà’ là tình cảm ‘ưu ái’ của Hồ Chủ tịch, rất sâu sắcmãnh liệt, được nói đến nhiều trong thơ văn của Người thời kháng chiến:

<i>‘Lòng riêng riêng những bàn hồn</i><i>Lo sao khơi phục giang san Tiên Rồng’</i>

(‘Đi thuyền trên sông Đáy’ – 1949)<b>III. Kết bài:</b>

– ‘Cảnh khuya’ là một trong những bài thơ trăng đẹp nhất, hay nhất của chủtịch HỒ Chí Minh.

</div><span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

– Cảm hứng thiên nhiên trữ tình hịa hợp, chan hịa với cảm hứng yêu nước.– Bài thơ phản ánh một tâm hồn thanh cao, một phong thái ung dung tự tại củamột nhà thơ chiến sĩ suốt đời hy sinh phấn đấu cho độc lập, tự do của đất nướcvà hạnh phúc của nhân dân. ‘cảnh khuya’ là bài tứ tuyệt kiệt tác mênh mơng,bát ngát tình.

</div><!--links-->