Nơi Phụ Nữ được Quyền Lấy Nhiều Chồng

Nếu hỏi đàn ông Wodaabe vật bất ly thân của họ là gì, họ sẽ chẳng ngại ngần mà trả lời ngay rằng đó là chiếc gương. Trong khi cánh mày râu trên khắp thế giới lo chứng minh bản lĩnh, sức mạnh, các đấng nam nhi Wodaabe chỉ quan tâm trau chuốt ngoại hình. Họ phải phô bày hết vẻ đẹp mã và kỹ năng trong “chuyện ấy” thì mới mong được phụ nữ lấy làm chồng.

Lễ hội thi “Trai xinh” lừng tiếng

Wodaabe là một bộ lạc thuộc bộ tộc Fulani ở châu Phi. Họ theo lối sống du mục, di chuyển liên tục để tìm đồng cỏ mới suốt từ Nam tới Bắc Nigeria, qua Đông Bắc Cameroon, Tây Nam Chad, khu vực phía Tây Cộng hòa Trung Phi và cả vùng Đông Bắc của Cộng hòa Dân chủ Congo.

Nhắc đến Wodaabe, những người yêu thích nền văn hóa đa dạng của châu Phi sẽ lập tức nhớ lễ hội thường niên Guérewol. Trong khi cả thế giới quan tâm đến các cuộc thi hoa hậu, tôn vinh nhan sắc của cánh chị em, tộc Wodaabe tổ chức cuộc thi “Trai xinh”. Từ nam thanh niên Wodaabe độc thân đến đàn ông có vợ, ai nấy tất bật lo làm đẹp. Người Wodaabe giữ bí mật cả thời gian lẫn địa điểm tổ chức Guérewol, chỉ âm thầm rỉ tai nhau trước ngày lễ vài buổi. Vừa hay tin, các nam nhi lập tức dành trọn thời gian để chuẩn bị. Chí ít, họ cũng phải bỏ ra 6 tiếng làm đẹp.

Đầu tiên, đàn ông Wodaabe lấy đất sét đỏ làm “phấn nền”, đắp một lớp đỏ au, mượt bóng lên mặt. Họ dùng chì kẻ mắt đậm, tô đen viền mi, khiến lòng trắng bao quanh con ngươi nổi bần bật. Cả môi cũng phải được tô đen để phô hàm răng trắng xóa. Tùy vào khả năng “make-up” và sáng tạo, các chàng “chấm chỗ này, phết chỗ kia”. Anh nào anh nấy cố gắng trang điểm sao cho thật đẹp, độc đáo, đảm bảo hút hồn phái nữ.

• Xem thêm: 10 quốc gia giàu nhất châu Phi

Kế đến là lựa chọn trang sức và trang phục. Đàn ông Wodaabe rất thích trang sức hạt cườm. Họ đeo chúng khắp người, điểm thêm vài cọng lông vũ cho bề ngoài trở nên siêu bắt mắt. Ban giám khảo chấm “trai xinh” gồm 3 phụ nữ Wodaabe đẹp nhất bộ lạc. Trước họ, các chàng trai Wodaabe không ngại khoe đùi, khoe ngực trần. Thời giờ tổ chức Guérewol vừa điểm, tất cả cố nhón chân cho mình nom cao hơn, trợn mắt, cười hở răng, nhảy vũ điệu Yaake chậm rì.

Chị em toàn quyền chọn

Yaake là một vũ điệu mời gọi của đàn ông. Nó không đề cao kỹ thuật, chỉ đơn giản là hành động giơ tay, đưa chân chậm chạp, cho phép nam giới Wodaabe phô bày biểu hiện trên khuôn mặt và hình thể. Trong âm thanh náo nhiệt của buổi lễ, các anh chàng đứng sát nhau, tạo thành một vòng tròn. Họ vừa cùng vung tay, di chuyển theo điệu nhạc, vừa trợn mắt thật to, đảo con ngươi tứ tung và nhếch môi “cười dữ”, khoe hết hàm răng trắng nõn nà.

Mặc dù trông khuôn mặt của họ giống hung hãn hơn là đẹp trai, đó lại là biểu hiện mà phụ nữ Wodaabe muốn thấy. Tiểu chuẩn “trai đẹp” của chị em Wodaabe là da sáng, môi mỏng, mắt trắng, hàm dài. Ngoại trừ ban giám khảo, tất cả phụ nữ Wodaabe đều đứng cách nhóm khiêu vũ một khoảng khá xa. Họ e ngại giấu mình trong đám đông, chỉ len lén nhìn trộm.

• Xem thêm: 10 điều hiếm hoi hoặc độc đáo từ đất nước Ethiopia

Kết thúc vũ điệu, mỗi nữ giám khảo chọn ra một chàng trai, tuyên bố là người chiến thắng. 3 “Đệ nhất Trai xinh” tưng bừng ăn mừng. Họ là những người nắm trong tay khả năng được cánh chị em Wodaabe chọn làm “tình một đêm” hoặc trọn đời cao nhất.

Kể từ thuở thành niên, nữ giới Wodaabe đã được phép quan hệ với bất cứ chàng trai nào, không giới hạn số người. Ngay cả phụ nữ đã có chồng cũng được quyền tán tỉnh trai nếu muốn. Màn đêm buông xuống, Guérewol bước vào thời điểm “nóng” nhất. Đàn ông Wodaabe rửa hết lớp hóa trang, tham gia vào điệu múa “đẹp tự nhiên” linh thiêng. Chỉ những anh nào tự tin với dáng vẻ bề ngoài của mình mới dám thực hiện điệu múa này. Cùng lúc, cánh chị em quan sát ở cự ly gần. Nếu ưng mắt người đàn ông nào, họ chỉ việc đợi anh chàng đó đi ngang qua chỗ mình, đưa tay chạm khẽ vào vai. Đến nửa đêm, không ít cặp đã biến mất.

“Tôi thích ngắm đàn ông trong Lễ hội Guérewol”, một phụ nữ Wodaabe thừa nhận. “Chỉ cần liếc mắt một cái, họ liền biết là tôi đã thích”. Trong tộc Wodaabe, nữ giới có tự do tình dục. Họ có thể thông qua Guérewol mà lấy cho mình một người chồng. Các chị đang có chồng có hẳn hai lựa chọn. Một là bỏ chồng cũ, lấy chồng mới. Và hai là sống chung với cả hai người đàn ông.

Đàn ông phải đẹp

Cuộc hôn nhân đầu tiên, nếu phụ nữ Wodaabe lấy chồng vì tình yêu thì được gọi là “koogal”, còn lấy vì bị hớp hồn trong Guérewol thì gọi là “teegal”. Cô dâu Wodaabe sống chung với chồng, đến lúc mang thai thì về nhà mẹ đẻ. Trong suốt thời gian “bầu bí, con so”, cô không được phép liên lạc với chồng. Người chồng cũng bị cấm quan tâm đến vợ hay đứa trẻ. Phải sau 2-3 năm, cặp đôi mới được quay lại.

Tuy nhiên cũng đúng lúc này, phụ nữ Wodaabe có quyền tham gia Guérewol. Cô có thể chung sống tiếp với chồng cũ, cũng có thể “bơ” anh ta, bắt trai tráng khác đẹp mã hơn. Để giữ vợ hoặc được phụ nữ khác “câu”, đàn ông Wodaabe bắt buộc phải là trai đẹp. Phụ nữ Wodaabe chọn đối tác quan hệ dựa trên ngoại hình. Nếu lấy phải chồng “xấu trai”, họ thế nào cũng tận dụng Guérewol “hớt” anh chàng khác. Ngược lại, nếu họ vẫn thủy chung, đó là tình yêu đích thực.

Đàn ông Wodaabe không bao giờ quên mang theo gương bên mình. Họ thích Guérewol, nhưng cũng có phần lo lắng. Song bất kể là “bị đá” hay phải chia sẻ vợ với “tân phu quân” của nàng, họ cũng đều phải âm thầm chịu đựng. Trong thế giới Wodaabe, nam giới không có bất cứ quyền gì cả. Nếu được phụ nữ hỏi cưới, họ liền trở thành anh hùng trong nhà. Cả gia đình và toàn gia tộc tự hào về họ. Trái lại, nhà gái hết sức khó chịu, coi khinh. Họ căm ghét chú rể vì hắn ta cướp mất con gái xinh của nhà mình.

“Phu quân” Wodaabe cũng không có quyền cấm “phu nhân” tìm “trai đẹp”. Họ chấp nhận hy sinh, ôm hy vọng con cái của mình sẽ xinh hơn cha. Nhưng trong Lễ hội Guérewol, nếu được phụ nữ nào đó “nháy mắt, chạm vai”, họ cũng không từ chối. “Chúng tôi đều thích trang điểm và ăn mặc đẹp”, một người đàn ông Wodaabe khẳng định. “Riêng cá nhân tôi còn thích được chị em nào đấy ‘bật đèn xanh’ hơn”.

• Xem thêm: Rực rỡ vòng hạt Maasai

Guérewol kéo dài suốt một tuần. 7 ngày này cũng là dịp kết hôn tập thể của người Wodaabe. Hàng loạt đám cưới được tổ chức. Có điều, không phải tất cả phụ nữ Wodaabe đều nhấp nhỉnh “đổi chồng” hay lấy thêm chồng mới. Quyến rũ “hoa có chủ” là một chuyện khó. Điều mà Lễ hội Guérewol thật sự muốn đề cao là tình yêu, sự tôn trọng đối với phụ nữ và sắc đẹp (nam sắc). Không thể phủ nhận, nó cũng khuyến khích sự lăng nhăng. Nhưng thẳng thắn mà nói, tự do tình dục là điều ai cũng âm thầm khao khát.