Ở quanh con, người tử tế vẫn nhiềuVẫn còn có bao điều tốt đẹpXa danh lợi hãy chịu nhiều thua thiệtHãy vì người, nếu mong họ vì con.Rách cho thơm, dẫu đói thì phải sạchTình thương yêu không mua được bằng tiềnCần gỗ tốt, nước sơn còn phải tốtOán bên lòng, ơn khắc dạ đừng quên.Nếu vấp ngã, con tự mình đứng dậyMuốn tập bơi, cứ nhảy xuống giữa dòngThà mất cả, cố giữ gìn danh dựSống thẳng mình, mặc kệ thế gian cong.Biển đo được, lòng người đo sao nổiThức tàn canh mới biết hết đêm dàiPhải hy vọng dẫu bên bờ tuyệt vọngNuôi gan bền, mặc đá nát vàng phai.Tiếng gõ cửa vận may thường rất khẽBiết lắng nghe, nó chỉ đến một lầnTrước khổ đau, mọi thứ đều bé nhỏTrải đoạn trường, hết thảy chỉ phù vân.Những cạm bẫy thời nay nhiều vô kểDối trá thường mang tên gọi mỹ miềuĐừng tin kẻ quen nói lời sáo rỗngSuốt cả đời chỉ nói giọng vượn hươu.Chuyện cổ tích xứ sở nào cũng thế:Chốn kinh kỳ đầy rẫy thói bất lươngNhưng cũng có người giàu sang đức độQuan thanh liêm vẫn sót giữa công đường.Con hãy lượng sức mình khi gánh nặng,Biết đến đâu là đủ giữa cuộc đờiĐiều không muốn chớ mong người gặp phảiTrồng cây nào, hái quả ấy con ơi!Nguyễn Huy Hoàng (Liên bang Nga)Thi phẩm gồm 8 khổ thơ, mỗi khổ đều hướng tới đối tượng người con. Ở khổ đầu, tác giả tâm sự trò chuyện cùng con: “Ở quanh con người tử tế vẫn nhiều/ Vẫn còn có bao điều tốt đẹp”. Những câu thơ nhận xét hàm ý khẳng định này có ý nghĩa tạo cho con có niềm tin với mọi người, với cuộc sống. Câu thơ tiếp, tác giả khuyên con “Xa danh lợi, hãy chịu nhiều thua thiệt/ Hãy vì người, nếu mong họ vì con”. Rõ ràng lời dạy của người cha ở đây hàm chứa một lẽ sống cao đẹp: sống vị tha, hãy vì mọi người mà biết chấp nhận thiệt thòi về mình, đừng để danh lợi cám dỗ vì đó là thứ bùa bả mồi chài dễ khiến cho người ta sa ngã. Mấy khổ thơ kế theo, người cha vẫn tiếp nối mạch cảm xúc đã khai mở ở phần trên để khuyên con “Rách cho thơm, dẫu đói thì phải sạch…/ Cần gỗ tốt, nước sơn còn phải tốt/ Oán bên lòng, ơn khắc dạ đừng quên”.
Ảnh minh họa
Điều rất đáng ghi nhận và cảm phục tác giả là ở các câu thơ này cũng như trong nhiều câu khác nữa, tác giả đã khéo chắt lọc, cắt gọt câu chữ từ những câu danh ngôn hoặc từ kho tàng tục ngữ phong phú – vốn kinh nghiệm sống quý báu được đúc kết từ ngàn đời của ông cha ta xưa - nên ý thơ rất cô đọng, hàm súc. Không những thế, sự tiếp thu vốn folklore – văn hóa dân gian đã có sự sáng tạo và phát triển qua một số câu, chẳng hạn như “Tình yêu thương không mua được bằng tiền”, hay “Nếu vấp ngã con tự mình đứng dậy/ Muốn tập bơi, cứ nhảy xuống giữa dòng/ Thà mất cả cố giữ gìn danh dự/ Sống thẳng mình mặc kệ thế gian cong”. Những lời khuyên dạy chí tình chí nghĩa của cha về đạo làm người thật giàu tính triết lý, mang dấu ấn rõ rệt tiết tháo của kẻ sỹ, của bậc trí thức đích thực thời nào cũng có. Phần thơ còn lại, tác giả chia sẻ cùng con những kinh nghiệm sống được rút ra từ trải nghiệm cuộc đời mình: Con hãy sống tỉnh táo bởi lòng người khó lường, sau những mất mát vẫn phải biết hy vọng nhìn về tương lai, cơ hội đến với con người thật hiếm hoi và con phải tinh tường mới nhận ra và quan trọng hơn là phải biết nắm bắt lấy, những cạm bẫy và sự dối lừa ở đời này “nhiều vô kể”, đừng tin những lời sáo rỗng “vượn, hươu” bởi nó ẩn chứa lường gạt, thói bất lương… Không những chỉ rõ cho con thấy các mặt trái của cuộc sống xung quanh, ở khổ thơ thứ bảy, dường như sợ con mình hoang mang lo sợ, tác giả lại củng cố cho con niềm tin vào con người “Nhưng cũng có người giàu sang đức độ/ Quan thanh liêm vẫn sót giữa công đường. Khổ cuối cùng khép lại bài thơ là những lời dặn dò chí thiết: “Con hãy lượng sức mình khi gánh nặng/ Biết đến đâu là đủ giữa cuộc đời/ Điều không muốn chớ mong người gặp phải/ Trồng cây nào, hái quả ấy con ơi”. Lời căn dặn đó vô cùng sâu sắc bởi đó là những lời gan ruột được đúc kết và trải nghiệm từ chính cuộc đời không ít sóng gió của người cha. Lời khuyên dạy cô đúc ấy mang đậm tính triết lý của Phật giáo: gieo nhân nào sẽ gặt quả ấy. Nếu ở đời, con người ai cũng sống và hành xử theo lời “Nói với con” của người cha như trên thì thế giới này tốt đẹp, cuộc đời này sẽ đáng yêu thêm biết bao. Rất cảm ơn người cha vì điều đó.NGUYỄN THỊ THIỆN
“Một tình bạn”: Dấu ấn sáng tạo mới của văn học thiếu nhi Việt Nam
(PNTĐ) - Sáng 20/12 tại Hà Nội, bộ sách tranh “Một tình bạn” chính thức được giới thiệu đến công chúng, mở ra không gian sáng tạo độc đáo cho văn học thiếu nhi Việt Nam. Văn hóa - Giải trí 20/12/2025
Nguyễn Thị Yến: Người “thổi hồn” cho nón làng Chuông
(PNTĐ) - Trên dải đất Thanh Oai, nơi làng Chuông trứ danh với những chiếc nón lá mộc mạc mà tinh xảo, chị Nguyễn Thị Yến - thành viên Ban chủ nhiệm CLB Nữ Doanh nhân xã Thanh Oai vẫn bền bỉ ngày đêm giữ lửa cho một nghề truyền thống đang dần mai một. Hành trình của chị không chỉ là câu chuyện của một nghệ nhân, mà còn là câu chuyện của người giữ hồn văn hóa, người truyền cảm hứng đổi mới không mệt mỏi cho cộng đồng và thế hệ sau. Văn hóa - Giải trí 20/12/2025
Bùi Nhật Hoa: “Làng nghề không chỉ là ký ức, mà là di sản sống trong thời đại mới”
(PNTĐ) - Trong không khí sôi động của cuộc thi Nữ Đại Sứ Du Lịch Làng Nghề 2025, Bùi Nhật Hoa - sinh viên năm 3 ngành Truyền thông Marketing tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã mang đến làn gió trẻ trung nhưng đầy chiều sâu với câu chuyện riêng về tình yêu di sản và khát vọng lan tỏa giá trị làng nghề truyền thống. Văn hóa - Giải trí 20/12/2025
Lễ hội Văn hóa Ẩm thực Hà Nội 2025: Đưa ẩm thực trở thành nguồn lực thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô
(PNTĐ) - Tối 19/12, tại Công viên Thống Nhất, Lễ hội Văn hóa Ẩm thực Hà Nội 2025 với chủ đề “Hà Nội - Hành trình Ẩm thực Kết nối Sáng tạo” chính thức khai mạc. Lễ hội là sự kiện văn hóa thường niên do UBND TP Hà Nội giao Sở Văn hoá và Thể thao (VH&TT) chủ trì, phối hợp với các đơn vị tổ chức, nhằm tôn vinh các giá trị di sản văn hoá ẩm thực truyền thống, đồng thời góp phần quảng bá hình ảnh Thủ đô Hà Nội - Thành phố sáng tạo, thanh lịch và giàu bản sắc văn hóa. Văn hóa - Giải trí 20/12/2025
Nguyễn Thị Hoa Bích Ngọc: Lan tỏa tình yêu làng nghề trong kỷ nguyên số
(PNTĐ) - Trong những ngày hội sôi động của cuộc thi Nữ Đại Sứ Du Lịch Làng Nghề 2025, giữa các ứng viên đa sắc màu, chị Nguyễn Thị Hoa Bích Ngọc - giáo viên Trường mầm non Phú Lương I (phường Phú Lương, Hà Nội) với dáng vẻ dịu dàng nhưng ánh mắt rực lửa đam mê đã để lại dấu ấn đậm nét trong lòng ban tổ chức và khán giả. Văn hóa - Giải trí 20/12/2025
