Nuôi Cá Bảy Màu Thủy Sinh Kiểu Nhà Nghèo - 7colorsgv

Mức độ phổ biến của cá bảy màu có lẽ không cần phải nói nhiều. Có vài lý do khiến cho loại cá này quen thuộc với rất nhiều người chơi cá cảnh: đa dạng về màu sắc, kích thước nhỏ nên không đòi hỏi không gian nuôi lớn, dễ sinh sản/lai tạo, chịu ăn gần như mọi loại thức ăn của cá cảnh.

Ngày nay nhiều dòng cá bảy màu mới rất đẹp đã được nhập nội khiến cho phong trào nuôi rất phát triển. Nhiều bạn chơi cá bảy màu đã đầu tư/phát triển nhiều loại hệ thống nuôi khác nhau từ rẻ cho đến đắt tiền cầu kỳ. Tuy nhiên, bạn có thể chỉ mất vài chục ngàn đồng để có một hồ thủy sinh bảy màu tương đối và giữ được hồ ổn định khá lâu.

Các loài cá có một cơ chế hô hấp tương đối lý thú gọi là hô hấp sát mặt nước (aquatic surface respiration – ASR). Đây là cơ chế hô hấp thích nghi với điều kiện thiếu ô-xy trong nước. Ở cá bảy màu, hàm dưới khi mở ra sẽ tiếp giáp với một mặt phẳng ngang, giúp cho miệng cá chạm vào mặt nước để tiếp xúc với một lượng ô-xy dồi dào trong không khí. Đặc điểm cấu tạo kết hợp với tập tính phù hợp cho việc sống sát mặt nước khiến cho cá bảy màu thích nghi tốt trong điều kiện nước thiếu ôxy. Trong khi ở các loài cá khác sống ở tầng đáy như chép hoặc tầng giữa như rô phi, khi thiếu ô-xy cá phải ngoi đầu lên mặt nước ở tư thế xiên, bất tiện hơn nhiều. Nhờ cơ chế này, trong môi trường nước thiếu ô-xy cá bảy màu vẫn có thể bơi lội bình thường sát mặt nước đồng thời kiếm ăn, trong khi các bọn cá khác chỉ lo thở mà thôi!

Áp dụng nguyên lý này vào nuôi cá bảy màu, bạn có thể nuôi cá trong môi trường nước đứng hoàn toàn không cần lọc hay sục khí, tương tự như nuôi cá lia thia. Vấn đề còn lại phải giải quyết là mật độ, chất lượng nước, tính thẩm mỹ của hồ… Tính thẩm mỹ của hồ nuôi bảy màu là vấn đề rất quan trọng với người chơi. Đối với người nuôi kinh doanh, đôi khi một cái hồ nước xanh lè, rong bèo phủ kín, cá bơi “đặc kẹo” trong hồ lại là một hồ rất ổn cho cá phát triển.

Các tài liệu nước ngoài đều đưa ra một con số tương đối “dư thừa” về mật độ nuôi: 1 gallon/1 con bảy màu (1 gallon Mỹ tương đương 3,8 lít; 1 gallon Anh tương đương 4,5 lít). Như vậy để nuôi khoảng chục con bảy màu bạn cần một hồ khoảng 40 lít. Nếu bạn có điều kiện như vậy thì miễn bàn! Thế tích nước là một vấn đề, tuy nhiên, chất lượng nước mới là điều quan trọng. Nếu bạn nuôi cá trong một hồ nhỏ hơn quy ước, nhưng đảm bảo chất lượng nước được duy trì ổn định thì bạn có thể nuôi cá trong một thể tích nhỏ hơn nhiều. Tất nhiên, kích thước hồ phải đảm bảo cho sự phát triển, tăng trưởng của cá, đặc biệt là những dòng cá bảy màu có bộ vây dài hoặc lớn. Tôi thường xuyên nuôi trên dưới chục con bảy màu trong hồ cá lia thia kích thước d 18 x r 12 x c 15 cm (đổ nước cao 14 cm) với tổng thể tích khoảng 3 lít nước mà cá vẫn phát triển tốt và sinh sản bình thường. Vấn đề ở đây là cách thức bạn duy trì chất lượng nước.

Nhiều người, đặc biệt là các thành viên của hiệp hội bảo vệ động vật (PETA) cho rằng nuôi cá chật chội là ngược đãi động vật! Tuy vậy, một số nghiên cứu khoa học đã cho thấy rằng đối với cá, cảm giác đau, “sự bất hạnh”… hoàn toàn khác người, hay nói đúng hơn là cá không có những cảm giác về cảm xúc, hoặc nếu có cũng hoàn toàn khác của người. Như vậy, nếu bạn đảm bảo con cá được bơi lội theo đúng tập tính của loài đó, sống trong môi trường nước sạch với loài đó, ăn uống đầy đủ đúng với loài đó… thì có lẽ con cá đó đang “sung sướng”. Tôi sẽ tìm lại bài nghiên cứu khoa học này và cập nhật đường link cho các bạn tham khảo.

Cách tôi tạo một hồ nuôi 3 lít không sục khí, không lọc nước với hơn chục con bảy màu như sau:

• Cho nước vào hồ. Bạn nên sử dụng nước máy trực tiếp, vì nước máy có clo nên sẽ sát trùng được hồ phần nào cho bạn. Ngoài ra, nước máy là loại nước đã được xử lý ổn cho người sử dụng nên về cơ bản tốt cho phần lớn các loại cá, ngoại trừ có clo là chất sát trùng mạnh có thể gây chết cá nếu sử dụng ngay. Các loại nước khác như nước giếng, nước ao hồ, sông suối đều khác nhau tuỳ vùng do vậy không có một quy chuẩn nào về việc dùng những loại nước này.
• Trang trí hồ theo ý bạn, cho một số loại rong phát triển nhanh như rong đuôi chó, đuôi chồn vào. Bạn có thể thả thêm một ít bèo tai chuột hoặc bèo ong/bèo cái nếu để hồ ngoài trời có ánh sáng mạnh. Bạn có thể sử dụng một số cây thuỷ sinh đắt tiền hơn để trồng chung, nhưng nhiều loại trong bọn này thường lớn chậm nên không có tác dụng lọc nước lúc hồ mới thiết lập.

• Giữ nguyên hồ không thả cá như vậy ít nhất 1-2 ngày để clo bốc hơi hết. Nếu bạn kiên nhẫn hơn, bạn có thể để hồ không như vậy cho tới khi nào thấy rong bắt đầu mọc dài hơn (có dấu hiệu tăng trưởng, xuất hiện đọt non hoặc lá mới) là tốt nhất.
• Chọn vị trí đặt hồ. Đối với cá bảy màu, bạn nên đặt hồ nơi có ánh sáng tốt. Đặc biệt, cách nuôi tôi trình bày ở đây tận dụng khả năng lọc nước của rong, bèo và kích thích sự phát triển tự nhiên của vi khuẩn lọc nước. Do vậy nếu không có đủ ánh sáng, cách làm này vô nghĩa. Ví dụ cái hồ trên hình 1 đặt trong nhà có cường độ sáng khoảng 1.500 lux vào lúc 11 giờ trưa (ngày nắng mạnh), lúc ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp (khoảng 30 phút/ngày) thì độ sáng khoảng 20.000 lux. Cái hồ đặt ngoài trời có cường độ sáng khoảng 7.000 lux vào 11 giờ trưa và khoảng 10.000 lux vào lúc 14 giờ (không bị nắng trực tiếp). Ghi chú: độ sáng này đo bằng app free trên điện thoại nên không thể chính xác như máy đo sáng chuyên dụng. Tuy nhiên nó cho bạn một giá trị định lượng “tham khảo được”!
• Thả cá vào. Như đã nói, bạn có thể nuôi khoảng 10 con bảy màu trong hồ như vậy thoải mái mà không cần sục khí hay lọc nước. Tuy nhiên, theo tôi bạn chỉ nên thả dưới 10 con. Số lượng cá tất nhiên còn phụ thuộc vào kích thước cá. Đối với những bạn mới chơi cá bảy màu, thông thường các bạn sẽ mua cá có độ tuổi 1,5 – 2 tháng tuổi. Nếu các bạn nuôi cá 4-9 tháng tuổi, đặc biệt những dòng có kích thước to như dumbo, rồng hoặc Moscow, tốt nhất các bạn chỉ nên thả tối đa 4-6 con. Lưu ý: Đối với những dòng cá bảy màu có kích thước lớn, nếu bạn nuôi từ nhỏ trong hồ nhỏ kiểu này, chúng không bao giờ đạt đến kích thước “khổng lồ” như nuôi ngoài hồ 50-80 cm. Mặc dù vậy chúng vẫn sinh sản và sống bình thường.
• Bỏ đói cá! Cá là động vật máu lạnh, chúng có thể nhịn đói trên dưới 1 tuần lễ mà không có vấn đề gì nếu các yếu tố môi trường khác được đảm bảo (không cắn nhau, nước sạch…). Bạn nên bỏ đói cá tối thiểu là một ngày, tối đa 2-3 ngày. Nếu cá của bạn khoẻ mạnh, không bệnh tật, chúng sẽ bơi lội tung tăng và tìm thức ăn. Bạn cho thử một ít thức ăn khô vào, nếu thấy chúng ăn liên tục thì cá của bạn đã ổn định. Ghi chú: trong một số trường hợp, cá bị stress ở yên trong một góc hồ khoảng vài ngày mà không chịu bơi. Tôi chưa hiểu nguyên nhân tại sao vì một số hồ tôi nuôi khá lâu nhưng tự nhiên có ngày cả bầy cá ở trong tình trạng “đứng yên trong xó” như vậy mặc dù không bệnh tật gì. Trong trường hợp này, bạn chỉ cho rất ít thức ăn vào rồi để ý xem cá có ăn hay không. Nếu cá ăn, có nghĩa là chúng đang sợ một thứ gì đó; nếu cá không ăn, bạn hút thức ăn thừa ra (nếu là thức ăn khô và trùn chỉ, bo bo thì không cần); để tiếp 1-2 ngày nữa rồi thử cho ăn lại.
• Chế độ cho ăn: Cá bảy màu có thể tiêu thụ một lượng thức ăn tương đương 5-10% trọng lượng cơ thể/ngày. Tuỳ vào bạn cho ăn bao nhiêu lần một ngày mà bạn phân chia lượng thức ăn từng lần cho phù hợp. Nếu chỉ có thể cho ăn 1 lần/ngày, bạn chỉ nên cho khoảng 2-5% trọng lượng cơ thể thôi. Cá sẽ lớn chậm hơn nhưng tốt hơn nhiều nếu để thừa thức ăn trong hồ.
• Thay nước: bạn nên thay nước 1 lần/ngày hoặc tối đa là 1 lần/3 ngày. Với hồ thể tích nhỏ, việc thay nước thường xuyên trong giai đoạn 1 tuần – 10 ngày đầu tiên sẽ quyết định chất lượng hồ của bạn vì giai đoạn này vi khuẩn lọc nước chưa phát triển. Bạn dùng ống si-phông để rút cặn ở đáy hồ. Lượng nước thay ra tối đa 25 – 30%. Bạn châm nước máy mới đã để qua đêm hoặc 24 giờ vào cho đầy hồ lại. Nước máy có thể vẫn còn một ít clo nhưng thường không ảnh hưởng gì đến cá. Tôi cũng hay thay nước máy trực tiếp (không để qua đêm hoặc 24 giờ) nhưng thường không quá 10%. Bạn cũng không nhất thiết phải rút sạch cặn mà chỉ cần rút phần lớn cặn là được. Cặn này bao gồm phân cá, thức ăn thừa (nếu có), rong, rễ bèo bị mục… Lượng cặn còn lại nếu ít sẽ tiếp tục lóng xuống và giữ cho nước hồ được trong.
• Nếu sau khoảng 1 tuần 10 ngày, các loại rong bèo bắt đầu phát triển đặc hồ thì đó là dấu hiệu chứng tỏ hồ của bạn đã ổn định, vi khuẩn nitrit hoá và nitrat hoá đã cân bằng và xử lý được chất thải của cá. Bạn cần tỉa bớt rong và/hoặc loại bỏ bớt bèo trên mặt nước.

Trong giai đoạn 3-4 ngày đầu cho đến khoảng 10 ngày, nếu bạn đảm bảo cho cá ăn đủ (không thừa, cho ăn thiếu không sao, cá chỉ gầy và chậm lớn thôi, nhưng cho ăn thiếu dài hạn thì không tốt chút nào), thay nước thường xuyên, hồ của bạn sẽ tiến triển theo hai hướng: một là nước hồ trở nên trong hơn hoặc, hai là nước hồ bắt đầu chuyển sang màu xanh (tảo lơ lửng phát triển). Tôi sẽ viết chi tiết về vấn đề tảo (làm nước bị xanh) trong một bài khác. Nếu trong 3-4 ngày đầu, nước của bạn bị đục mà không phải màu xanh, kiểu đục ngà ngà như nước gạo hoặc hơi vàng vàng, khả năng cao nhất là bạn cho ăn quá thừa và/hoặc thay nước không đủ. Lúc này, có thể bạn phải làm lại hồ từ đầu. Trong trường hợp này, bạn cần trữ một lượng nước đủ để thay nguyên hồ và thực hiện vệ sinh hồ, thay nước toàn bộ, rửa sạch sỏi, rong, bèo. Bạn phải lặp lại toàn bộ quá trình từ đầu, ngoại trừ việc bạn đang có cá sẵn do vậy cần trữ nước máy qua đêm/24 giờ để thay toàn bộ và thả cá vào ngay.

Nguyên tắc này có thể áp dụng tương tự cho cả các hồ lớn hơn. Tôi thường xuyên nuôi 20 – 40 con bảy màu trong một hồ cỡ d 30 x r 20 x c 25 cm mà không có vấn đề gì. Đối với hồ 50 – 60 cm bạn có thể nuôi 50 – 60 con cá; với hồ 80 – 90 cm bạn có thể nuôi 100 – 300 con nếu rong bèo phát triển tốt và vi khuẩn lọc nước đã ổn định.

Share this:

• Twitter
• Facebook

Like Loading...

Related