Ơ Cá Lòng Tong Kho Tiêu Của "Chị Năm"

Nhà tôi nằm gần con rạch và dường như được thiên nhiên ưu đãi, tôm cá dưới rạch nhiều vô kể. Những lúc nước lên, cá lóc, cá trê, cá bóng dừa, cá sặc… lượn lờ theo con nước. Còn cá lòng tong thì ôi thôi, chúng nổi có bầy.

Ngày ấy, anh em tôi với đám nhỏ trong xóm có một trò vừa tiêu khiển vừa có cái để ăn đó là câu cá lòng tong.

Mỗi đứa đều có cho mình một cái cần câu được vót bằng gốc tre già. Để có mồi câu anh em tôi hay trèo lên cây mận sau nhà hái ổ kiến vàng lấy nhộng làm mồi câu. Có hôm đang mặc quần xà lỏn mà bị kiến bò vô cắn ngay chổ hiểm thằng nào thằng nấy la ỏm tỏi.

Còn một cách khác đó là làm nhá bằng lưới mùng rồi bỏ vào ít cám gạo với mỡ heo.

Ba tôi có cái miệng chài,  hay làm mồi bằng cám rang, cho vô ít mỡ heo rồi rải xuống ,cá nghe mùi bu lại ăn ba quăng chài thế là bắt trọn ổ, tôi chỉ việc xách thùng theo gỡ cá.

Mớ cá tươi rói đem vô nhà cho chị Năm lặt đầu  móc ruột từng con.

Mớ cá tươi ngon được chị Năm ướp cùng nước màu, đường, tiêu và chút muối cho thấm. Đến khi kho, chị năm mới cho nước mắm, đường, gia vị vào nồi đất, nấu cho hỗn hợp sôi lên, rồi mới trút cá đã ướp vào. Chị kho cá trên lửa riu riu cho đến khi thịt cá săn lại. Đến khi gần tắt bếp, chị mới cho thêm vài muỗng mỡ nước, rắc thêm tiêu vào cho thơm. Tôi vẫn nhớ cách kho cá mà chị chỉ: “Muốn cá ngon, không nên trở cá vì làm thế thịt cá bị gãy mất ngon. Cứ để cá trên bếp, kho từ từ đến khi gia vị thấm vào làm thịt cá săn lại sẽ rất ngon”.

Bao giờ cũng vậy, nồi cá lòng tong chị... kho cũng có màu vàng bắt mắt, thịt cá săn cứng, cay cay, thơm ngon đậm đà. Và để ăn kèm cùng cá kho, chị còn hái thêm rau tập tàng hoặc mấy trái mướp, nấu cùng với tép mòng là có ngay tô canh cho bữa cơm đậm chất quê nhà. Hồi nhỏ anh em tôi hay bưng mỗi đứa một tô đi vòng vòng ra bến sông vừa ăn vừa ngắm ghe xuồng qua lại.

Rồi mỗi khi tôi trở lên Sài Gòn, tôi lại thấy quyến luyến cái ơ cá kho tiêu của chị Năm.

Lần nào về cũng dặn đủ ba điều bốn chuyện, nào là lên đó một thân một mình, phải ăn uống điều độ, ngủ sớm, không được thức khuya... nghe riết rồi ghiền. Có lần tôi đi thấy chị im im tôi hỏi:

- Ủa,  lẩn này Năm không dặn dò gì con à?

- Y như cũ, cứ vậy mà mần!

Với tôi, món cá lòng tong kho tiêu như là món ăn "chữa cháy" cho những ngày bận rộn, không thể đi chợ chuẩn bị bữa ăn cho gia đình. Chỉ nhớ đến đây là tôi muốn chạy ngay về quê, được tắm mình bên con sông hiền hòa, được chơi đùa với mấy đứa trong xóm như ngày còn thơ. Và đâu đó, trong cái dung dị của quê nhà còn có cả hương vị của món cá lòng tong kho tiêu khen khét nhưng đầy ấp tình quê của chị... dành cho đứa con sống xa nhà như tôi.

À, tôi cần nói thêm là: Chị Năm chính là mẹ tôi. Tôi bắt chước mấy dì em kêu vậy cho nó thân thương!

 

Theo Chuyện quê