Păng-xê – Wikipedia Tiếng Việt

Păng-xê
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiosperms
(không phân hạng)	Eudicots
(không phân hạng)	Rosids
Bộ (ordo)	Malpighiales
Họ (familia)	Violaceae
Chi (genus)	Viola
Đoạn (section)	Viola, đoạn Melanium
Loài (species)	V. tricolor
Phân loài (subspecies)	V. t. var. hortensis
Danh pháp ba phần
Viola tricolor var. hortensisDC.

Păng-xê hay phăng-xê, hoa bướm (tiếng Anh: pansy) là một giống cây lai được nuôi trồng đại trà lấy hoa trang trí.[1] Giống này được lai từ các loài trong đoạn Melanium (chi Viola), nhất là Viola tricolor, một loài hoa dại từ khu vực châu Âu và Tây Á.[2] Ví dụ lai điển hình của păng-xê là Viola × wittrockiana Gams ex Nauenb. & Buttler.

Từ nguyên

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong tiếng Anh, từ "pansy" bắt nguồn từ từ tiếng Pháp pensée (suy nghĩ). Păng-xê ban đầu xuất hiện trong tiếng Anh dưới tên Viola (màu tím) vào khoảng giữa thế kỷ 15, vì nó được coi là biểu tượng của sự hoài niệm.[3]

Tại vùng Scandinavia,[4] Scotland và các nước nói tiếng Đức, păng-xê được biết đến với cái tên là "mẹ kế" (Stiefmütterchen).[5]

Ở Ý, hoa păng-xê có tên gọi là flammola (đốm lửa nhỏ).[6]

Miêu tả

[sửa | sửa mã nguồn]

Hoa păng-xê vườn có đường kính từ 5 – 8 cm (2 – 3 in). Hoa có hai cánh hơi chồng lên nhau, hai cánh khác mọc đối diện và một cánh nữa ở dưới có ngạnh đâm ra từ giữa hoa. Các cánh hoa thường màu trắng, vàng, đỏ tía hoặc xanh dương.[7] Cây mọc cao tới khoảng 23 cm (9 in), ưa nắng và nước.

Sâu bệnh

[sửa | sửa mã nguồn]

Rệp

[sửa | sửa mã nguồn]

Các loài rệp trong họ Aphidoidea đôi khi sinh sống trên cây păng-xê. Có thể dùng nước xà phòng pha loãng hoặc thuốc trừ sâu để diệt rệp.

Nấm

[sửa | sửa mã nguồn]

Cây có thể bị nấm xâm nhập, với biểu hiện là các đốm đen cùng với những sợi tơ trắng bao quanh mặt lá.

Hình ảnh

[sửa | sửa mã nguồn]

• Hoa păng xê (Viola × wittrockiana)
• Hoa păng-xê và cánh hoa tạo dáng giống như khuôn mặt
• 
• Păng-xê vàng
• Păng-xê lai
• Păng-xê lai
• Păng-xê lai
• Păng-xê lai
• Păng-xê lai

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ "Viola × wittrockiana". Germplasm Resources Information Network (GRIN). Cục Nghiên cứu Nông nghiệp (ARS), Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA).
2. ^ Yockteng, Jr, R.; Ballard, H.E.; Mansion, G.; Dajoz, I. & Nadot, S. (2003). "Relationships among pansies (Viola section Melanium) investigated using ITS and ISSR markers". Plant Systematics and Evolution. Quyển 241 số 3–4. tr. 153–170. doi:10.1007/s00606-003-0045-7.
3. ^ McGlashan, James. The Dublin University Magazine: A Literary and Political Journal. Vol. 42. July to December 1853: 286.
4. ^ Botanical info on Viola tricolor in Sweden (bằng tiếng Thụy Điển)
5. ^ Silverthorne, Elizabeth. Legends and Lore of Texas Wildflowers. Texas A&M University Press, 2003.
6. ^ Dix, Dorothea Lynde. The garland of flora. S. G. Goodrich and co. and Carter and Hendee, 1829.
7. ^ Diderot, Denis (ngày 15 tháng 4 năm 2013). "Viola, pansy". Encyclopedia of Diderot & d'Alembert - Collaborative Translation Project. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2015.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

• Tư liệu liên quan tới Viola × wittrockiana tại Wikimedia Commons
• PansyFlowers.com Lưu trữ ngày 28 tháng 5 năm 2019 tại Wayback Machine, information about pansies

Cơ sở dữ liệu tiêu đề chuẩn
Quốc gia	Hoa Kỳ Israel
Khác	Yale LUX

Thẻ nhận dạng đơn vị phân loại

Wikidata: Q12861234 Wikispecies: Viola × wittrockiana EPPO: VIOWH GBIF: 5331389 GRIN: 312231 iNaturalist: 171203 IPNI: 77087518-1 IRMNG: 10212398 ITIS: 505723 MoBotPF: 291362 NatureServe: 2.150317 NCBI: 456371 NZOR: ea17368e-47f5-4274-9503-1a5ec815b631 NZPCN: 2633 Observation.org: 910012 Open Tree of Life: 3915468 PFI: 8645 Plant List: kew-2609181 PLANTS: VIWI POWO: urn:lsid:ipni.org:names:869552-1 Tropicos: 50141711 WFO: wfo-0000424992