Phân Cấp Hành Chính Trung Hoa Dân Quốc – Wikipedia Tiếng Việt

Bài viết hoặc đoạn này cần người am hiểu về chủ đề này trợ giúp biên tập mở rộng hoặc cải thiện. Bạn có thể giúp cải thiện trang này nếu có thể. Xem trang thảo luận để biết thêm chi tiết.

Trong phạm vi lãnh thổ do mình quản lý, Trung Hoa Dân Quốc hiện tại chia thành 2 tỉnh (省, shěng, tỉnh) và 6 thành phố trực thuộc trung ương (直轄市, zhíxiáshì, trực hạt thị).

• Tỉnh: Đài Loan, Phúc Kiến.
• Thành phố trực thuộc trung ương: Cao Hùng, Đài Bắc, Đài Nam, Đài Trung, Đào Viên, Tân Bắc.

Tỉnh lại chia thành huyện (縣, xiàn, huyện) và thành phố trực thuộc tỉnh - tức thị xã (省轄市, shěngxiáshì, tỉnh hạt thị). Có 3 thành phố trực thuộc tỉnh và đều thuộc tỉnh Đài Loan. Có 13 huyện trong đó 11 huyện thuộc tỉnh Đài Loan và 2 huyện thuộc tỉnh Phúc Kiến.

• Thành phố trực thuộc tỉnh Đài Loan: Cơ Long, Gia Nghĩa, Tân Trúc.
• Huyện thuộc tỉnh Đài Loan: Bành Hồ, Bình Đông, Chương Hóa, Đài Đông, Gia Nghĩa, Hoa Liên, Miêu Lật, Nam Đầu, Nghi Lan, Tân Trúc, Vân Lâm.
• Huyện thuộc tỉnh Phúc Kiến: Kim Môn, Liên Giang.

Thành phố trực thuộc trung ương và thành phố trực thuộc tỉnh chia thành các khu (區, qū, khu). Thành phố Cao Hùng chia thành 38 khu. Thành phố Đài Bắc chia thành 12 khu. Thành phố Đài Nam chia thành 37 khu. Thành phố Đài Trung chia thành 29 khu. Thành phố Đào Viên chia thành 13 khu. Thành phố Tân Bắc chia thành 29 khu. Các thành phố trực thuộc tỉnh chia thành 12 khu.

Các huyện chia thành 16 thành phố trực thuộc huyện - tức thị trấn (縣轄市, xiànxiáshì, huyện hạt thị), 41 trấn (鎮, zhèn, trấn) và 153 hương (鄉, xiāng, hương). Tổng số đơn vị hành chính địa phương cấp 3 của Đài Loan là 367 đơn vị.

Thành phố trực thuộc huyện và trấn chia thành lý (里, lǐ, lý). Hương chia thành thôn (村, cūn, thôn). Thôn và lý chia thành các lân (鄰, lín, lân).

Do tình hình chính trị phức tạp, phân cấp hành chính theo luật định của Đài Loan khác so với trên thực tế. Theo hiến pháp, Trung Hoa Dân Quốc bên cạnh các thành phố trực thuộc trung ương, các tỉnh thì còn có các khu vực đặc biệt gồm Tây Tạng và Ngoại Mông (nay là Mông Cổ).[1] Trong thực tế, Đài Loan đã bãi bỏ những quy định này vào năm 2006.[2]

Lịch sử

Lãnh thổ

Năm 1945, Trung Hoa Dân Quốc giành lại đảo Đài Loan (Formosa) và quần đảo Bành Hồ (Pescadore) từ Đế quốc Nhật Bản. Năm 1949 và năm 1950, Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc do Quốc Dân Đảng lãnh đạo thua cuộc trong nội chiến, phải rút về Đài Bắc. Chính quyền mất gần như tất cả quyền tài phán của mình với Trung Quốc đại lục, chỉ giữ lại được một số đảo ở ngoài khơi bờ biển của đại lục. Lịch sử này khiến phân cấp hành chính ở Vùng Tự do của Trung Hoa Dân Quốc trở nên phức tạp.

• Tỉnh Đài Loan: Đảo Đài Loan và Quần đảo Bành Hồ được lấy lại dưới thời Đế quốc Nhật Bản.
• Tỉnh Phúc Kiến: Quần đảo Kim Môn và Quần đảo Mã Tổ được cắt ra khỏi lãnh thổ của đại lục dưới thời Trung Hoa Dân Quốc.
• Đặc khu Hành chính Hải Nam: Khu vực này trước đây do Trung Hoa Dân Quốc quản lý, tuy nhiên hòn đảo này đã bị CHND Trung Hoa chiếm giữ từ năm 1950 và trở thành một tỉnh của họ.
• Tỉnh Chiết Giang: Trước đây Đài Loan kiểm soát tỉnh này, nhưng Trung Quốc đã chiếm giữ phần lớn tỉnh vào năm 1949. Đài Loan kiểm soát quần đảo Đại Trần cho đến năm 1955.
• Tỉnh Quảng Đông: Đài Loan đã mất quyền kiểm soát tỉnh nhưng Quần đảo Đông Sa của tỉnh trên danh nghĩa vẫn là một phần của tỉnh Cao Hùng.

Chuyển đổi thành các phân khu

Từ năm 1949, chính phủ đã thực hiện nhiều thay đổi ở khu vực do mình kiểm soát. 2 tỉnh được thu nhỏ, chuyển phần lớn chức năng cho chính quyền trung ương hoặc chính quyền quận. 6 thành phố trực thuộc trung ương được thành lập.

Kể từ những năm đầu tiên, sự tồn tại của tỉnh Đài Loan luôn là vấn đề lớn gây tranh cãi vì nó ảnh hưởng đến vị thế chính trị của Đài Loan. Từ năm 1998, quyền hạn của chính quyền tỉnh Đài Loan được chuyển cho chính quyền trung ương thông qua việc sửa đổi hiến pháp. Bên cạnh đó, phân cấp hành chính lúc bấy giờ cũng không phù hợp với quy hoạch vùng, nhiều thành phố có khu hành chính nhỏ hơn các khu vực đô thị, hầu như không có cách nào để thống nhất các khu này lại.

Quốc Dân Đảng muốn sáp nhập Thành phố Đài Bắc, Quận Đài Bắc và Thành phố Cơ Long thành một vùng đô thị Đài Bắc, giúp quy hoạch và phát triển vùng tốt hơn. Trong khi Đảng Dân chủ Tiến bộ phản bác, cho rằng việc làm này sẽ loại bỏ chính quyền Quận Đài Bắc, khiến kết quả phiếu bầu sẽ thuận lợi hơn cho Quốc Dân Đảng vì hai thành phố lân cận có xu hướng bỏ phiếu cho đảng này.

Năm 2007, Quận Đài Bắc được nâng lên thành khu bán tự trị (準直轄市, chuẩn trực hạt thị), ngang với Thành phố Cao Hùng và Thành phố Đài Bắc.[3] Việc này sẽ giúp quận có một khung pháp lý mới về tổ chức hành chính và ngân sách của một đô thị trên thực tế nhưng trên giấy tờ vẫn là một quận. Quận Đài Trung và Thành phố Đài Nam đã vận động chính quyền trung ương để được hưởng một tình trạng tương tự. Năm 2011, Quận Đào Viên được nâng lên thành khu bán tự trị vì dân số đạt hơn 2 triệu người.

Dưới thời chính quyền của Tổng thống Mã Anh Cửu, chính quyền trung ương đã sắp xếp lại các quận và thành phố. Các đợt điều chỉnh phân cấp hành chính lớn diễn ra vào năm 2009, 2010 và 2014.[4]

Danh sách

Bản đồ	Số	Tên	Chữ Hán	Bính âmHán ngữ	Tiếng Anh	TiếngĐài Loan	TiếngKhách Gia	Thủ phủ
12345678910111213141516171819202122	Thành phố trực thuộc trung ương (直轄市)
	1	Thành phố Cao Hùng	高雄市	Gāoxióng	Kaohsiung City	Ko-hiông	Kô-hiùng
	2	Thành phố Đài Bắc	臺北市，台北市	Táiběi	Taipei City	Tâi-pak	Thòi-pet
	3	Thành phố Đài Nam	臺南市，台南市	Táinán	Tainan City	Tâi-lâm	Thòi-nằm
	4	Thành phố Đài Trung	臺中市，台中市	Táizhōng	Taichung City	Tâi-tiong	Thòi-chûng
	5	Thành phố Đào Viên	桃園市，桃园市	Táoyuán	Taoyuan City	T'ao-yüan	Thô-hn̂g
	6	Thành phố Tân Bắc	新北市	Xīnběi	New Taipei City	Sin-pak	Sîn-pet
	Tỉnh Đài Loan (臺灣省 hoặc 台灣省)
	7	Thành phố Cơ Long	基隆市	Jīlóng	Keelung City	Ke-lâng	Kî-lùng
	8	Thành phố Gia Nghĩa	嘉義市	Jiāyì	Chiayi City	Ka-gī	Kâ-ngi
	9	Thành phố Tân Trúc	新竹市	Xīnzhú	Hsinchu City	Sin-tek	Sîn-tsuk
	10	Huyện Bành Hồ	澎湖縣	Pénghú	Penghu County	Phêⁿ-ô͘	Phàng-fù	Mã Công (馬公)
	11	Huyện Bình Đông	屏東縣	Píngdōng	Pingtung County	Pîn-tong	Phìn-tûng	Bình Đông (屏東)
	12	Huyện Chương Hóa	彰化縣	Zhānghuà	Changhua County	Chiong-hoà	Chông-fa	Chương Hóa (彰化)
	13	Huyện Đài Đông	臺東縣，台東縣	Táidōng	Taitung County	Tâi-tang	Thòi-tûng	Đài Đông (臺東)
	14	Huyện Gia Nghĩa	嘉義縣	Jiāyì	Chiayi County	Ka-gī	Kâ-ngi	Thái Bảo (太保)
	15	Huyện Hoa Liên	花蓮縣	Huālián	Hualien County	Hoa-liân	Fâ-lièn	Hoa Liên (花蓮)
	16	Huyện Miêu Lật	苗栗縣	Miáolì	Miaoli County	Biâu-le̍k	Mèu-li̍t	Miêu Lật (苗栗)
	17	Huyện Nam Đầu	南投縣	Nántóu	Nantou County	Lâm-tâu	Nàm-thèu	Nam Đầu (南投)
	18	Huyện Nghi Lan	宜蘭縣	Yílán	Yilan County	Gî-lân	Ngì-làn	Nghi Lan (宜蘭)
	19	Huyện Tân Trúc	新竹縣	Xīnzhú	Hsinchu County	Sin-tek	Sîn-tsuk	Trúc Bắc (竹北)
	20	Huyện Vân Lâm	雲林縣	Yúnlín	Yunlin County	Hûn-lîm	Yùn-lìm	Đấu Lục (斗六)
= Thành phố trực thuộc trung ương (直轄市)     = Thành phố trực thuộc tỉnh (省轄市 hoặc 市)     = Huyện (縣)	Tỉnh Phúc Kiến (福建省)
	21	Huyện Kim Môn	金門縣	Jīnmén	Kinmen County	Kim-mn̂g	Kîm-mùn	Kim Thành (金城)
	22	Huyện Liên Giang	連江縣	Liánjiāng	Lienchiang County	Liân-kang	Lièn-kông	Nam Can (南竿)

Các Trung tâm Phục vụ Liên hợp của Hành chính viện

Chính quyền trung ương điều hành 5 khu vực được gọi là Trung tâm Phục vụ Liên hợp (區域聯合服務中心, hành chính liên hợp phục vụ trung tâm, Joint Service Centers hay JSC) bên ngoài thủ đô Đài Bắc, như là khu vực của các bộ thuộc Hành chính Viện. Những khu vực này được đề ra trong Kế hoạch Phát triển Không gian Quốc gia Toàn diện cho Đài Loan (臺灣地區國土綜合開發計劃), có thể được xem như một cấp chính quyền trong thực tế hoặc tương đương với các vùng liên bang của Nga.

Miền Bắc của Đài Loan không có bất kỳ JSC nào vì khu vực này được phục vụ trực tiếp bởi Hành chính Viện có trụ sở đặt tại Đài Bắc.

Tham khảo

1. ^ “Taiwan Provincial Government Official Website”. web.archive.org. 29 tháng 1 năm 2019. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 1 năm 2019. Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2022.
2. ^ “Taipei Times - archives”. web.archive.org. 10 tháng 2 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 2 năm 2009. Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2022.
3. ^ “歷時28年 臺北縣今升格為準直轄市”. web.archive.org. 27 tháng 1 năm 2008. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 1 năm 2008. Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2022.Quản lý CS1: bot: trạng thái URL ban đầu không rõ (liên kết)
4. ^ “臺灣再添直轄市 - 维基新闻，自由的新闻源”. zh.wikinews.org (bằng tiếng Trung). Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2022.

Xem thêm

• Hiến pháp Trung Hoa Dân Quốc