PHAN KHOI - Lại Nguyên Ân

Có gì mà lầm? Hỉ tín tức là Ai tín

Bạn đồng nghiệp Đuốc nhà Nam trong số ra hôm 2 Octobre mới rồi, có để một cái hỉ tín về đám cưới nơi mục xã giao mà không đề hỉ tín, lại nhè đề ai tín. Qua số ra hôm sau liền đó, tờ báo bạn chúng tôi bèn cải chánh liền. Nói rằng ấy là một cái lầm, mà là lầm của thợ sắp chữ. Bởi vì về mục ấy, họ có sắp sẵn hai cái đầu đề là hỉ tín và ai tín để khi gặp thì dùng cho khỏi sắp mất công. Nhưng cũng tại chữ H giống với chữ A, hai chữ đều có cái ngang ở giữa ruột, thành ra thợ để lộn chữ nầy ra chữ khác. Thường thường cái lệ trong nhà báo chúng tôi, hễ có lầm lộn gì thì đổ diệt cho thợ sắp chữ. Đã đành rằng sau khi thợ sắp chữ rồi có in thử ra hai ba lần, đưa cho chúng tôi coi rồi mới lên khuôn mà cho chạy. Vậy thì có lầm là trách nhiệm người coi ấy phải chịu, há đổ cho thợ được sao? Tuy vậy, cái lệ trong nhà báo chúng tôi, người ngoài đâu có biết, hễ lầm là đổ cho thợ. Thợ là cục chịu! Cái đó là lệ chung hết, báo nào cũng vậy, không mình chi bạn Đuốc nhà Nam. Huống chi trong sự lầm nầy, theo như lời nói đó, bởi cái ngang giữa ruột của chữ A và chữ H làm cho thợ quáng mắt, thì thật là cái lầm của thợ, và thợ đáng chịu trách nhiệm. Đuốc nhà Nam cải chánh mà đổ lỗi cho thợ là phải. Thế nhưng có một người thợ nói cùng tôi rằng: Việc đó có gì mà lầm? Chuyện gì mà cải chánh? Hỉ tín tức là Ai tín! Tương sách vở ra làm chứng: Kinh Lễ nói rằng: Thú thê chi gia, tam nhựt bất diệt chúc, tư tự thân dã. Giá nữ chi gia, tam nhựt bất cử nhạc, tư sanh ly dã. Kinh Lễ nói như thế, nghĩa là: Nhà nào cưới vợ, ba ngày chẳng tắt đèn, là để nhớ sự nối nghĩa thân mình. Nhà nào gả con gái, ba ngày chẳng đánh nhạc, là để nhớ sự đương sống mà ly biệt nhau. Theo đó thì đám cưới có phải việc vui mừng đâu. Vui mừng làm sao được trong khi tưởng nhớ đến sự tự tục ông bà cha mẹ? Vui mừng làm sao lại chẳng đờn địch, thổi kèn, đánh trống, mà ngậm ngùi cái cảnh sanh ly? Thế thì đám cưới mà nói là ai tín, là đúng với lễ, chớ chẳng lầm gì đâu vậy. Theo lời anh thợ ảnh muốn nhập hai cái đề ấy làm một, hỉ tín tức là ai tín đi cho rồi, kẻo còn phân biệt thì còn lộn hoài mà ảnh còn làm cục chịu mãi. Tôi cũng muốn theo lễ mà làm quách như vậy. Từ nay có bao nhiêu đám cưới, ta đều coi như bấy nhiêu đám ma. Mà phải, đám ma có chong đèn, thì, theo lễ nói trên đó, nhà có đám cưới cũng phải chong đèn. Được! không lầm, đừng cải chánh!

Thông Reo Trung lập, Sài Gòn, s.6558 (6.10.1931)