Phân Tích Sử Thi Đăm Săn (Bài Văn Mẫu 1)

5/5 - (1 bình chọn)

Đề bài: Phân tích sử thi Đăm Săn.

Bài văn mẫu

Sử thi Đăm Săn là một trong những tác phẩm tiêu biểu của nền văn học dân gian Việt Nam. Là thể loại văn học được sáng tạo từ trí tưởng tượng phong phú bay bổng, lãng mạn của đồng bào Ê- đê Tây Nguyên thời cổ đại. sử thi Đăm Săn bông hoa rừng đẹp nhất, hào hùng nhất của thể loại sử thi anh hùng được lưu truyền đến ngày nay. Bước vào khám phá thế giới nghệ thuật của tác phẩm, người đọc sẽ được quay trở về với quá khứ hào hùng trong những buổi đầu của thời kì liên minh bộ tộc, được gặp gỡ những tù trưởng anh hùng, cùng họ và bộ tộc của mình đấu tranh chống lại kẻ thù, chinh phục thiên nhiên vì sự ổn định và phát triển phồn vinh của bộ tộc. Trong cuộc hành trình trở về với quá khứ đó, có lẽ người để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong lòng người đọc chính là Đăm Săn, một tù trưởng anh hùng, người chính binh dũng cảm. Là nhân vật trung tâm của tác phẩm, Đăm Săn được khắc hoạ với tất cả những gì là đẹp nhất của cả cộng đồng. Vẻ đẹp đó của chàng được các tác giả dân gian miêu tả trong toàn bộ tác phẩm nhưng rõ nét nhất là trong đoạn trích: “Chiến thắng Mtao Mxây”. Nằm ở giữa tác phẩm, kể về cuộc chiến đấu của Đăm Săn đánh Mtao Mxây cứu vợ trở về, bằng những biện pháp nghệ thuật đặc sắc thường thấy trong sử thi, đoạn trích đã dựng lên một bức chân dung khá trọn vẹn về người anh hùng sử thi Đăm Săn với sức mạnh, tài năng và vẻ đẹp phi thường dũng sĩ tiêu biểu chi tinh thần, ý chí của cả cộng đồng.

   Cuộc chiến tranh xảy ra là do Mtao Mxây đã cướp Hơ Nhị vợ của Đăm Săn. Với người Ê đê theo chế độ mẫu hệ thì việc bị kẻ thù cướp mất vợ là một nỗi sỉ nhục vô cùng lớn của cả cộng đồng. Chàng phải đối mặt với kẻ thù hung hãm và có sức mạnh phi thường. Hàng loạt những hình ảnh so sánh trong đoạn trích cho thấy sự tương phản giữa Đăm Săn và kẻ thù, làm nổi bật lên sự hào hùng của chàng và sự thảm họa của mtao mxay. Đó chính là nét đặc sắc trong nghệ thuật của đoạn trích này, nó tôn vinh được vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn. Vẻ đẹp Đăm Săn hiện rõ ngay từ khi chàng bước vào lãnh địa của Mtao Mxây. Tù trưởng Sát hung bạo, kiêu căng ngạo mạn nhưng cũng e dè trước sự xuất hiện của Đăm Săn. Hình ảnh Đăm Săn cùng những người bạn đồng minh của mình hiện lên dưới mắt kẻ thù thật dũng mãnh, khí thế hừng hực. Thân mình ở trần như quả dưa, ở thế chờ sẵn như con sóc. Mắt sáng gấp đôi ba lần mắt thường. Hình ảnh so sánh thật đặc trưng đã làm đậm nét phi thường ấy của người anh hùng. Đăm Săn không một chút nao núng mà còn rất khôn ngoan khi dùng những lời nói khích để chiêu dụ kẻ thù ra đánh với mình, tỏ ra khinh thường khi mtao mxay do dự không dám xuống. Hành động không đánh lén cùng với những lời lẽ khôn ngoan, đăm săm càng chứng tỏ mình là người anh hùng thực sự. Khi giáp chiến với mtao mxay, Đăm săn vẫn rất dũng mãnh không hề lộ ra sự khiếp sợ. Cuội đối đầu của Đăm săn vơi mtao mxay là cuộc đối đầu giữa hai tù trưởng dũng mãnh. Phẩm chất anh hùng theo cách nhìn sử thi là ở sự chiến thắng bằng sức mạnh và sự cam đảm. Cuộc đối đầu sinh tử ấy không có chỗ dung thân cho kẻ nào hèn nhát.

Trong tình cảm tôn vinh người anh hùng buôn làng, mọi cử chỉ, ngôn ngữ, hành động của Đăm Săn đều nổi bật, vượt trội hơn cả kẻ thù. Đăm Săn còn tõ ra rất khôn ngoan khi nhường Mtao Mxây ra múa trước để thấy được tài nghệ của hắn và tìm cách đối phó. Là một tướng trăm trận, quen đi xeo nát đất đai thiên hạ nhưng đứng trước Đăm Săn, Mtao Mxây không là gỉ cả ” xiên hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô” nhưng vẫn ngạo mạn cho mình hơn người. Trái lại, Đăm Săn thì càng múa càng khỏe, càng đẹp ” một lần xốc tới vượt một đồi tranh..”. Lần múa thứ hai của chàng còn dũng mãnh hơn bởi nó dồn chứa sức mạnh trừng phạt Mtao Mxây. Sức mạnh đó còn nhờ vào sự trợ giúp của Hơ Nhị vì khi Đăm Săn đớp được miếng trầu của vợ thì sức mạnh càng tăng gấp đôi. Miếng trầu chính là biểu hiện cho sức mạnh của tình nghĩa vợ chồng. Trong cuộc chiến này Đăm săn không hề đơn độc. Bởi chính nghĩa thuộc về chàng khi các tù trưởng bạn hùng mạnh giúp chàng giành lại được người vợ của mình, và chàng còn luôn có được cả sự giúp đỡ của ông trời. người anh hùng sử thi luôn có mỗi quan hệ với những sức mạnh siêu nhiên. Ông trời đã giúp chàng đánh rơi áo giáp của mtao mxay làm cho hắn trở nên thảm hại và hèn nhát. Sự giúp sức ấy còn thể hiện được sự gần gũi giữa con người và thần linh, thần linh đóng vai trò cố vấn, gợi ý, còn người anh hùng lại quyết định đến kết quả của cuộc chiến. Chiến thắng đó thật xứng đáng với những chiến công của Đăm săn và mọi người. sức mạnh đoàn kết, đồng lòng như một của cả bộ tộc đã đem lại chiến thắng, vinh quang cho chàng và sự bình yên cho buôn làng. Đăm săn không những là một người có sức mạnh và tài giỏi, chàng còn là một người có tài thu phục và chính tài năng ấy trong con người chàng mà nô lệ của mtao mxay đã đi theo chàng.

   Với cách xây dựng hình tượng đẹp đẽ, dũng mãnh của người anh hùng trong không khí đông vui, hồ hởi và sự lớn mạnh của cả cộng đồng là điểm nổi bật của sử thi Tây Nguyên. Người anh hùng sử thi được cả cộng đồng tôn sùng tuyệt đối. Cũng chính vì vậy mà ta thấy được sự phát triển, đồng lòng và ý chí thống nhất của cộng đồng người ê đê. Đoạn trích đã đem lại cho ta những cách nhìn độc đáo về người anh hùng Đam Săn trong chiến công bảo vệ buôn làng, đem lại bình yên cho bộ tộc. Lời kể chuyện hấp dẫn cùng ngôn ngữ miêu tả khoa trương tạo được dấu ấn đặc sắc, chứa đựng những giá trị nhân văn đặc trưng của sử thi. Sử thi anh hùng Đăm Săn quả thật đã hình thành ý thức và tình cảm cộng đồng vững bền của dân tộc Ê-Đê, thành di sản quí báu của Tây Nguyên và dân tộc Việt Nam, đánh dấu thời đại sử thi rực rỡ với vẻ đẹp “một đi không trở lại”.

Chiến thắng Mtao Mxây (trích Đăm Săn)