Phát Hiện Sớm, Phòng Và điều Trị Ung Thư Tiền Liệt Tuyến

07:36 AM 07/01/2020 Tiền liệt tuyến (Prostate) là cơ quan chỉ có ở nam giới, ung thư tiền liệt tuyến xảy ra khi các tế bào tuyến tiền liệt phát triển mất kiểm soát. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2018, ung thư tiền liệt tuyến đứng thứ 4 trong các loại ung thư phổ biến với số lượng 1.276.106 ca mắc mới và tỷ lệ tử vong đứng hàng thứ 8 trong các loại bệnh ung thư với 358.242 ca tử vong. Tuy nhiên, tại Việt Nam, ung thư tiền liệt tuyến chỉ đứng hàng thứ 11 với 3.959 ca mới mắc và có tỷ lệ tử vong đứng hàng thứ 13 với 1.873 ca tử vong năm 2018.

Hình ảnh tuyến tiền liệt

Tiền liệt tuyến nằm phía dưới bàng quang và phía trên trực tràng, nằm cạnh tuyến tiền liệt là túi tinh (seminal vesicles), đường dẫn nước tiểu (Uretha) đi xuyên qua trung tâm của tuyến tiền liệt. Kích thước của tuyến tiền liệt thay đổi theo độ tuổi, ở nam giới trẻ tuổi, kích thước tuyến tiền liệt tương đương với kích thước của quả óc chó và lớn hơn khi nam giới về già.

Hầu hết tế bào ung thư tuyến tiền liệt thuộc loại ung thư biểu mô tuyến, trong một số trường hợp tế bào ung thư tuyến tiền liệt phát triển nhanh nhưng hầu hết là sự phát triển của ung thư tuyến tiền liệt thường rất chậm và không có biểu hiện về bệnh lý ở bệnh nhân ở giai đoạn sớm, chính vì vậy mà rất nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn dẫn tới điều trị rất khó khăn và có khả năng gây tử vong.

Phân chia giai đoạn trong ung thư tiền liệt tuyến

Ung thư tiền liệt tuyến được chi thành 4 giai đoạn như sau:

Giai đoạn I: Tế bào ung thư chỉ khu trú ở tuyến tiền liệt, kích thước tiền liệt tuyến không to hơn so với kích thước bình thường

Giai đoạn II: Tế bào ung thư vẫn ở tuyến tiền liệt nhưng đã phát triển, kích thước tuyến tiền liệt phình lớn, lúc này đã có thể phát hiện ung thư tiền liệt tuyến bằng các phương pháp xét nghiệm PSA và thăm khám trực tràng.

Giai đoạn III: Tế bào ung thư đã lây lan sang các cơ quan bên cạnh tuyến tiền liệt như túi tính, cơ thắt niệu đạo, trực tràng, bàng quang…

Giai đoạn IV: Tế bào ung thư đã lây lan sang hạch bạch huyết và các cơ quan ở xa khác như gan, phổi…

Phân chia giai đoạn trong ung thư tiền liệt tuyến

Những yếu tố nguy cơ đối với ung thư tiền liệt tuyến.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng ung thư tiền liệt tuyến hiếm khi xảy ra với những bệnh nhân dưới 40 tuổi, tỷ lệ bệnh nhân mắc ung thư tuyến tiền liệt cao nhất ở độ tuổi trên 50 đến 65 tuổi. Một số yếu tố khác được thống kê cho thấy tỷ lệ mắc ung thư tuyến tiền liệt cao như địa lý (khu vực bắc Mỹ, bắc âu, châu Úc), chủng tộc (đàn ông châu Phi, châu Mỹ), những người có anh em ruột bị ung thư tiền liêt tuyến có nguy cơ mắc bệnh cao gấp đôi người bình thường.

Ngoài những yếu tố trên, một số yếu tố được cho là có khả năng làm tăng nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến tuy nhiên các bằng chứng khoa học cụ thể thì vẫn chưa được đưa ra, những yếu tố nguy cơ đó bao gồm: chế độ ăn (ăn nhiều thịt đỏ, ăn ít rau), bèo phì, hút thuốc, mắc bệnh lây qua đường tình dục, viêm tuyến tiền liệt, tiếp xúc với hóa chất, thắt ống dẫn tinh…

Những triệu chứng của ung thư tiền liệt tuyến

Giai đoạn sớm của ung thư tuyên tiền liệt thường không có những biểu hiện cụ thể với sức khỏe người bệnh tuy nhiên hầu hết các bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt có thể được phát hiện ở giai đoạn sớm nếu được thực hiện các xét nghiệm sàng lọc.

Tuy nhiên ở giai đoạn tiến triển, những biểu hiện của bệnh nhân mắc ung thư tuyến tiền liệt thường có những đặc trưng như sau:

Khó khăn trong việc đi tiểu bao gồm tiểu chậm, yếu và phải đi tiểu thường xuyên đặc biệt là nhiều lần vào ban đêm.

Có lẫn máu trong nước tiểu hoặc trong tinh dịch.

Rối loạn cương dương.

Đau ở hông, lưng, ngực hoặc đau ở các vùng khác nhưng lan tỏa tới xương.

Yếu, tê bì ở bàn chân, mất kiểm soát tiểu tiện hoặc đại tiện do khối u di căn xương chèn ép tủy sống.

Biểu hiện của bệnh nhân mắc ung thư tiền liệt tuyến

Làm sao để phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt?

Khám sàng lọc ung thư là phương pháp kiểm tra nhằm phát hiện bệnh trước khi bệnh nhân có những biểu hiện bệnh lý, khi bệnh được phát hiện ở giai đoạn sớm thì việc chữa trị thường đơn giản hơn rất nhiều so với bệnh nhân bị ung thư ở giai đoạn muộn.

Bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt có thể phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm bằng xét nghiệm máu để kiểm tra mức độ kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (prostate-specific antigen (PSA)).

Một phương pháp khác để xác định ung thư tiền liệt tuyến là khám trực tràng (digital rectal exam (DRE)). Do tuyến tiền liệt nằm trên trực tràng nên bằng cách khám trực tràng bác sỹ có thể xác định tiền liệt tuyến có lớn bất thường hay không một cách tương đối chính xác.

Phương pháp kiểm tra tiền liệt tuyến qua đường trực tràng

Nếu một trong hai phương pháp trên cho kết quả bất thường thì bệnh nhân cần thực hiện những xét nghiệm chuyên sâu hơn nữa (thường là sinh thiết) để xác định chính xác tình trạng và giai đoạn của bệnh.

Điều trị ung thư tiền liệt tuyến

Phẫu thuật: Đây là phương pháp điều trị hiệu quả nếu tế bào ung thư chưa lây lan ra ngoài tuyến tiền liệt. Loại phẫu thuật chính cho ung thư tuyến tiền liệt là phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt triệt để. Trong phẫu thuật này, bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ toàn bộ tuyến tiền liệt cộng với một số mô xung quanh tuyến tiền liệt, bao gồm cả túi tinh.

Xạ trị: Là phương pháp sử dụng bức xạ năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư tuyến tiền liệt. Trong giai đoạn tế bào ung thư vẫn khu trú ở tuyến tiền liệt, xạ trị được đánh giá là có kết quả điều trị tương đương với phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tuyến tiền liệt. Xạ trị kết hợp với liệu pháp hormone cũng là phương pháp được lựa chọn với ung thư tiền liệt tuyến mà các tế bào ung thư đã lây lan sang các mô liền kề.

Liệu pháp hormone cho ung thư tuyến tiền liệt: Còn được gọi là liệu pháp ức chế androgen. Mục đích là để giảm mức độ hormone nam, được gọi là androgen, trong cơ thể, để ngăn chặn chúng cung cấp năng lượng cho các tế bào ung thư tuyến tiền liệt. Giảm mức độ androgen hoặc ngăn chặn chúng xâm nhập vào các tế bào ung thư tuyến tiền liệt thường làm cho ung thư tuyến tiền liệt co lại hoặc phát triển chậm hơn trong một thời gian. Liệu pháp hormon đơn thuần không chữa được ung thư tuyến tiền liệt do đó liệu pháp này được sử dụng trong trường hợp ung thư đã lan quá xa để được chữa khỏi bằng phẫu thuật hoặc xạ trị.

Tỷ lệ sống thêm sau điều trị

Các thống kê cho thấy tỷ lệ bệnh nhân ung thư tiền liệt tuyến chưa có di căn xa được điều trị đúng phương pháp sống thêm sau 5 năm là gần 100 %, tỷ lệ này giảm xuống chỉ còn 30% ở các bệnh nhân đã có di căn xa. Do đó phát hiện bệnh sớm và điều trị đúng phương pháp là yếu tố vô cùng quan trọng trong chữa khỏi ung thư tiền liệt tuyến – một căn bệnh có tỷ lệ chữa khỏi rất cao nhưng diễn biến của bệnh rất chậm và triệu chứng thường không rõ ràng dẫn đến khi điều trị bệnh nhân đã có di căn xa, lúc này khả năng chữa khỏi bệnh rất thấp.

Xạ trị được đánh giá là phương pháp điều trị ung thư tiền liệt tuyến giai đoạn chưa có di căn xa với kết quả tương đương phẫu thuật, nhưng là phương pháp điều trị không can thiệp, với tác dụng phụ tối thiểu không gây ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe bệnh nhân do vậy đây là một lựa chọn rất đáng cân nhắc với bệnh nhân mắc ung thư tiền liệt tuyến.

Khoa Xạ trị - Xạ phẫu, Viện Ung thư, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là một cơ sở xạ trị hàng đầu trong cả nước và khu vực Đông Nam Á được trang bị các hệ thống máy xạ trị hiện đại với khả năng thực hiện các kỹ thuật xạ trị tiên tiến chất lượng cao như xạ trị quay điều biến thể tích (VMAT, Rapid Arc), xạ trị dưới hướng dẫn hình ảnh (IGRT), xạ trị dưới hướng dẫn bề mặt (SGRT), xạ phẫu (SRS) và xạ trị lập thể định vị thân (SBRT. Đặc biệt, chúng tôi là cơ sở đầu tiên trong cả nước thực hiện quy trình xạ trị giảm phân liều cho bệnh nhân ung thư tiền liệt tuyến giúp giảm thời gian từ 8 tuần xuống 4 tuần, do đó giảm chi phí điều trị cho bệnh nhân. Hơn nữa, với việc đưa vào vận hành và sử dụng hệ thống máy gia tốc xạ trị - xạ phẫu suất liều cao TrueBeam STx từ đầu năm 2017 cùng với hệ thống thiết bị cố định hiện đại, đồng bộ, đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm, đây là cơ sở đáng tin cậy để bệnh nhân mắc ung thư tiền liệt tuyến nói riêng và bệnh nhân ung thư nói chung có thể lựa chọn và trao gửi niềm tin.

Điều trị bệnh nhân ung thư tiền liệt tuyến trên máy TrueBeam STx tại khoa Xạ trị xạ phẫu Bệnh viện Trung ương Quân đội 108

Bệnh nhân cần tư vấn về chẩn đoán, điều trị ung thư tiền liệt tuyến bằng các kỹ thuật xạ trị tiên tiến xin liên hệ Khoa Xạ trị - Xạ phẫu, Tầng hầm B2 Tòa nhà Trung tâm, Viện Ung thư, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Số 1 Trần Hưng Đạo, Hai Bà Trưng, Hà Nội. Điện thoại: 024.62784163

Website: https://benhvien108.vn/gioi-thieu-khoa-xa-tri-xa-phau.htm

Fanpage: https://www.facebook.com/xatri108

Nguồn tham khảo: https://www.cancer.org/cancer/prostate-cancer.html

Kỹ sư Lê Mạnh Đức – Khoa Xạ trị xạ phẫu