PHÁT HUY GIÁ TRỊ LỊCH SỬ CHIẾN THẮNG CÁNH ĐỒNG CHUM

Hơn 75 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 4 luôn kề vai, sát cánh, cùng lực lượng vũ trang và Nhân dân các dân tộc Lào anh em kiên cường chiến đấu giành nhiều thắng lợi, giải phóng quê hương, xây dựng cuộc sống mới. Trong những chiến công vang dội đó, phải kể đến chiến dịch Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng mùa mưa năm 1972. Trải qua 4 đợt chiến đấu của chiến dịch (từ ngày 21 tháng 5 đến ngày 25 tháng 11 năm 1972) ta và Bạn đã đánh 244 trận (ta đánh 170 trận, Bạn đánh 74 trận), loại khỏi vòng chiến đấu 5.759 tên địch (trong đó bắt sống 179 tên), đánh thiệt hại nặng các đơn vị ngụy quân Vàng Pao và quân đánh thuê Thái Lan, bắn rơi 38 máy bay, thu 859 súng các loại, đánh bại hoàn toàn cuộc tiến công quy mô lớn của địch, giữ vững địa bàn chiến lược quan trọng Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng.

Phát huy thế thắng lợi, Quân ủy Trung ương giao Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu 4 có nhiệm vụ tiếp tục lãnh đạo, chỉ huy các hoạt động quân sự và giúp Bạn về mọi mặt ở khu vực từ đường số 7 đến đường số 12 bao gồm tỉnh Bô ly khăm xay và huyện Mường Mộc (tỉnh Xiêng Khoảng); chỉ đạo các chuyên gia quân sự và lực lượng quân tình nguyện ở khu vực này “mở rộng thêm vùng giải phóng mới, đông dân dọc sông Mê Kông thuộc tỉnh Khăm Muộn, uy hiếp đường số 13, bảo vệ hành lang chiến lược của ta, phối hợp các chiến trường khác ở Lào tạo chuyển biến mới trong cục diện chiến tranh ở Lào".

Thắng lợi của chiến dịch phòng ngự Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng cùng với các hoạt động tác chiến trong năm 1972 đã góp phần cổ vũ quân và dân cả nước ta tiến lên “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Thông qua chiến dịch này ta đã đúc kết được nhiều kinh nghiệm và làm phong phú thêm lý luận về nghệ thuật chiến dịch của quân sự Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; đồng thời thắt chặt tình đoàn kết, liên minh chiến đấu của quân đội, nhân dân hai nước Việt Nam - Lào.

Chiến thắng Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng mùa mưa năm 1972 không chỉ có tác động to lớn, khích lệ tinh thần đấu tranh của quân và dân hai nước Việt - Lào trong thời điểm lịch sử đó, mà cho đến ngày nay vẫn còn nguyên giá trị, để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý giá cần được tiếp tục nghiên cứu, vận dụng sáng tạo vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đối ngoại quân sự - quốc phòng của lực lượng vũ trang Quân khu 4 trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Ngày nay, Quân khu 4 có 6/6 tỉnh tiếp giáp với 7 tỉnh của nước bạn Lào (Hủa Phăn, Xiêng Khoảng, Bô ly khăm xay, Khăm Muộn, Xa vẳn nạ khệt, Xa La Van và Xê Kông) với chiều dài đường biên giới 1.337,038km. Có 13 cửa khẩu, 87 đồn biên phòng (55 đồn tuyến núi, 32 đồn tuyến biển), 52 trạm kiểm soát, 40 lối mở tiểu ngạch, 214 đường mòn dân sinh; 283,1km đường tuần tra biên giới, đi qua địa bàn ba tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh và 6 tuyến quốc lộ chính từ các tỉnh của Lào đến các tỉnh thuộc địa bàn Quân khu. Trong lịch sử chiến tranh giải phóng dân tộc và làm nghĩa vụ quốc tế, cũng như trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, địa bàn Quân khu 4 luôn giữ vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng. Trong giai đoạn cách mạng mới, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, lực lượng vũ trang Quân khu 4 tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ đối ngoại quân sự - quốc phòng trong điều kiện mới. Các tỉnh và sư đoàn của Quân khu 4 cũng thường xuyên duy trì mối quan hệ kết nghĩa và hợp tác với 7 tỉnh có chung đường biên giới với địa bàn Quân khu, hai tỉnh nội địa (tỉnh Viêng Chăn và tỉnh Xay Xổm Bun) và 2 sư đoàn của Bạn (Sư đoàn 1 và Sư đoàn 4). Ngoài ra, Quân khu 4 thường xuyên duy trì mối quan hệ khăng khít với một số bộ, ngành, lãnh đạo Nhà nước và các địa phương của Bạn, tăng cường các hoạt động giúp đỡ nhau ngày càng gắn bó. Từ những kết quả đạt được trong quan hệ đối ngoại quân sự - quốc phòng với Bạn, để lại một số bài học kinh nghiệm sau:

Một là, thường xuyên quán triệt, thực hiện nghiêm công tác đối ngoại quân sự - quốc phòng với bạn Lào theo đường lối, quan điểm của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng.

Mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt Việt Nam - Lào được xây dựng, vun đắp qua nhiều năm lịch sử, được thử thách trong chiến tranh ác liệt, bằng sự hy sinh xương máu của nhiều thế hệ, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, trở thành mối quan hệ hiếm có trên thế giới, là tài sản vô giá của hai dân tộc Việt Nam và Lào. Trong điều kiện ngày nay, một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm của lực lượng vũ trang Quân khu 4 là thường xuyên quán triệt sâu sắc các quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước; sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác đối ngoại quân sự - quốc phòng, để từ đó ban hành các nghị quyết, chỉ thị lãnh đạo, chỉ đạo và kế hoạch triển khai thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ đối ngoại quân sự - quốc phòng với bạn Lào. Trên cơ sở chủ trương, đường lối quả Đảng, Quân đội, lực lượng vũ trang Quân khu 4 căn cứ vào đặc điểm nhiệm vụ, địa bàn đứng chân cụ thể của từng cơ quan, đơn vị để ban hành nghị quyết lãnh đạo chuyên đề thực hiện nhiệm vụ đối ngoại quân sự - quốc phòng hoặc đưa vào các nội dung, giải pháp nghị quyết thường kỳ, xác định lực lượng vũ trang Quân khu là một trong những lực lượng nòng cốt trong công tác đối ngoại nói chung và đối ngoại quân sự - quốc phòng nói riêng với bạn Lào, trên cơ sở kế thừa truyền thống liên minh chiến đấu giữa hai quân đội, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của hai Đảng, hai Nhà nước và Quân đội nhân dân hai nước Việt Nam - Lào.

Hai là, chủ động phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với các cấp, các ngành địa phương Bạn, dự báo, đánh giá đúng tình hình, kịp thời tham mưu cho Đảng, Nhà nước và Quân đội ban hành những chủ trương, chính sách, phương hướng lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn toàn diện về công tác đối ngoại quân sự - quốc phòng.

Thường xuyên phối hợp chặt chẽ với bạn Lào để nắm chắc tình hình, chủ động về mọi mặt, dự báo đánh giá đúng tình hình khu vực, nước Bạn, cũng như tình hình trong nước; trên cơ sở đó ban hành các văn bản, nghị quyết chuyên đề xác định chủ trương, giải pháp cụ thể về lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác đối ngoại quốc phòng. Hàng năm, Quân khu xây dựng chương trình, kế hoạch và thực hiện nhiệm vụ hợp tác với bạn Lào; đồng thời chỉ đạo Bộ chỉ huy quân sự 6 tỉnh (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế) căn cứ vào khả năng và điều kiện thực tế của địa phương để tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp đề ra những chủ trương, chính sách, phương hướng lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn toàn diện về công tác đối ngoại quân sự - quốc phòng, trích các nguồn ngân sách địa phương để viện trợ, giúp đỡ cho các tỉnh Bạn có chung đường biên giới. Tổ chức các đoàn công tác đi kiểm tra việc triển khai thực hiện nhiệm vụ đối ngoại quân sự - quốc phòng ở các cơ quan, đơn vị, kịp thời đánh giá, rút kinh nghiệm và động viên khen thưởng cho các tập thể, cá nhân có thành tích trong thực hiện nhiệm vụ.

Ba là, phát huy sức mạnh tổng hợp của tất cả các cấp, các ngành, tạo quan hệ hợp tác hữu nghị toàn diện với Bạn; đồng thời thường xuyên quan tâm làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục bộ đội biết quý trọng mối quan hệ truyền thống vĩ đại, đặc biệt giữa hai Đảng, hai Nhà nước, Quân đội và Nhân dân hai nước đã dày công vun đắp qua nhiều thế hệ.

Trên tinh thần “giúp Bạn là tự giúp mình”, Lực lượng vũ trang Quân khu 4 và Quân đội nhân dân Lào thường xuyên phối hợp giúp nhau trong công tác tuyên truyền, phổ biến các kiến thức về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, giáo dục nâng cao ý thức bảo vệ bí mật quân sự, bảo vệ chính trị nội bộ. Hợp tác trao đổi đoàn, tìm kiếm mộ liệt sĩ Quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên đất Lào. Tổ chức học tập, quán triệt các nội dung phục vụ cho công tác tham mưu, cử chuyên gia giúp Bạn về công tác quân sự, hậu cần, kỹ thuật, hợp tác giúp Bạn xây dựng bản, cụm bản, các công trình dự án, phát triển kinh tế - xã hội. Duy trì tổ chức tốt Hội nghị liên tịch thường niên với Sư đoàn 1, Sư đoàn 4, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Viêng Chăn, Xay Xổm Bun và Bộ chỉ huy quân sự các tỉnh Trung Lào có chung đường biên giới với Quân khu, giúp Bạn ổn định tình hình địa bàn, củng cố quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân nước Bạn.

Hàng năm, nhân các ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị trọng đại của Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân hai nước,  Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu 4 đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tích cực đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống và tổ chức các hoạt động sinh hoạt văn hóa văn nghệ, giao lưu, kết nghĩa, gặp mặt theo phong tục tập quán và truyền thống của hai nước, góp phần làm cho cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 4 và cán bộ Quân đội nhân dân Lào nhận thức ngày càng sâu sắc hơn về truyền thống hữu nghị, tình đoàn kết đặc biệt vĩ đại giữa Việt Nam và Lào.

Bốn là, thực hiện đối ngoại quân sự - quốc phòng trên cơ sở tự nguyện, tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của hai nước; cũng như tôn trọng các quyền tự do, dân chủ, phong tục tập quán của Nhân dân hai nước Việt Nam - Lào anh em.

Xuất phát từ chủ trương của Đảng, Nhà nước, Quân đội, cán bộ, chiến sĩ quân tình nguyện lực lượng vũ trang Quân khu 4 sang giúp đỡ Bạn luôn quán triệt và nhận thức rõ về sự quan hệ mật thiết giữa Lào và Việt Nam xuất phát từ vị trí địa lý, quân sự và có mối quan hệ truyền thống lâu đời đoàn kết chống kẻ thù chung. Quan hệ giữa Việt Nam và Lào dựa trên nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, tôn trọng chủ quyền, độc lập của nhau; vì vậy, trong bất cứ giai đoạn cách mạng nào, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 4 sang giúp Bạn là xác định làm nhiệm vụ quốc tế vẻ vang. Cán bộ, chiến sĩ thường xuyên được giáo dục và thực hiện nghiêm các chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cũng như tôn trọng phong tục tập quán, tự do tín ngưỡng của Nhân dân nước Bạn, bảo vệ tính mạng, tài sản của Nhân dân nước Bạn như bảo vệ tài sản, tính mạng Nhân dân Việt Nam. Thực hiện đúng theo lời dạy của Hồ Chủ tịch: “Luôn nêu cao tinh thần quốc tế, tôn trọng chủ quyền, tôn trọng phong tục tập quán, kính yêu nhân dân nước Bạn. Tuyệt đối giữ gìn bí mật, giữ gìn danh tiếng của Quân đội nhân dân Việt Nam”.

Trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, sự nghiệp đổi mới, mở cửa, hội nhập quốc tế mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân hai nước tiến hành, đã và đang tạo ra những thành tựu to lớn; đồng thời đặt ra yêu cầu khách quan cần tiếp tục tăng cường mối quan hệ đặc biệt giữa Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam phù hợp với xu thế phát triển của thế giới và yêu cầu cách mạng hai nước. Việc thực hiện nghiêm các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; các nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác đối ngoại nói chung và công tác đối ngoại quân sự - quốc phòng nói riêng; đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa IX và khóa XI) “Về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Nghị quyết 806-NQ/QUTƯ ngày 31/12/2013 của Quân ủy Trung ương về “Hội nhập quốc tế và đối ngoại về quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo”; triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án “Hội nhập quốc tế về quốc phòng đến năm 2020, tầm nhìn năm 2030”, chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp sẽ mang lại hiệu quả thiết thực trong quan hệ đối ngoại giữa hai nước Việt - Lào. Cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 4 nhận thức rõ nhiệm vụ tăng cường mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt giữa hai nước Việt Nam - Lào là một trong những yếu tố sống còn của cách mạng hai nước và xác định trong tình hình mới cần tiếp tục tổng kết thực tiễn, bổ sung lý luận để kịp thời nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại quân sự - quốc phòng theo quan điểm “giúp Bạn là tự giúp mình” và chiến lược “bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa”, góp phần vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam trong tình hình mới.

Trung tướng TRẦN VÕ DŨNG

Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu 4