Phát Triển Các Ngành Kinh Tế Biển - Bộ Tài Nguyên Và Môi Trường

Hội thảo triển khai Nghị quyết 36-NQ/TW

Du lịch và dịch vụ biển

Du lịch biển đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế, chiếm khoảng 70% tổng thu từ du lịch của cả nước. Tốc độ tăng trưởng về thu nhập từ du lịch trong vòng 15 năm trở lại đây giữ mức tăng trưởng hơn 24%/năm. Lượng khách du lịch quốc tế đến khu vực ven biển có xu hướng tăng liên tục và hiện nay chiếm gần 70-80% tổng lưu lượng khách trên cả nước. Khách du lịch nội địa chiếm hơn 50% tổng lượng khách đi lại trên toàn quốc.

Du lịch biển đã thực sự trở thành một hướng ưu tiên phát triển sản phẩm du lịch, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển các ngành và lĩnh vực khác. Ngày 22/01/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 147/QĐ-TTg phê duyệt chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030, đánh dấu bước tiến mới trong phát triển du lịch Việt Nam nói chung và phát triển du lịch biển nói riêng.

Trong năm 2020, do chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19, du lịch biển Việt Nam đã chuyển hướng sang khách hàng nội địa và đa dạng hóa sản phảm du lịch. Do vậy, du lịch biển vẫn có tăng trưởng dương.

Kinh tế hàng hải

Năm 2019, sản lượng hàng hóa thông qua hệ thống cảng biển Việt Nam ước đạt 654,6 triệu tấn (không bao gồm sản lượng hàng hóa quá cảnh không bốc dỡ), tăng 14% so với năm 2018; khối lượng hàng container ước đạt 19,35 triệu TEU, tăng 6%. Hành khách thông qua cảng đạt 7,5 triệu hành khách, tăng 22%. Tổng sản lượng vận tải do đội tàu biển Việt Nam thực hiện ước đạt 154,6 triệu tấn, tăng 8% so với năm 2018. Đây là những con số ấn tượng của ngành hàng hải sau giai đoạn 2014-2015 “tăng trưởng âm”. Trong 6 tháng đầu năm 2020, mặc dù chịu tác động của dịch Covid-19 nhưng tổng sản lượng hàng hóa thông qua cảng biển của nước ta vẫn đạt hơn 340 triệu tấn, tăng hơn 7% so với cùng kỳ năm 2019.

(trong đó tàu vận tải hàng hóa là 1.047 chiếc) với tổng trọng tải khoảng 7,55 triệu DWT. Đội tàu mang cờ quốc tịch Việt Nam hiện đảm nhận được gần 100% lượng hàng vận tải nội địa bằng đường biển. Cơ cấu đội tàu biển Việt Nam trong thời gian qua đã có bước cải thiện đáng kể, đội tàu phát triển theo hướng chuyên dụng hóa, đáp ứng được nhu cầu vận tải hàng hóa trong nước.

Về cơ sở hạ tầng logistics, hệ thống các cảng biển được đầu tư xây dựng, cải tạo nâng cấp, nhiều cảng biển có khả năng tiếp nhận các tàu có trọng tải lớn, phù hợp với xu hướng của thế giới, nhờ đó hàng hóa xuất nhập khẩu có thể đi thẳng tới các quốc gia châu Âu, châu Mỹ, giảm được chi phí vận tải đồng thời góp phần thúc đẩy dịch vụ logistics của Việt Nam phát triển. Hiện cả nước có 8 trung tâm logistics và 21 ICD (cảng cạn) đã đi vào hoạt động.

Khai thác dầu khí và các tài nguyên khoáng sản biển khác

Về khai thác dầu khí, hiện nay, nhu cầu năng lượng trong nước ngày càng cao, nhưng nguồn cung trong nước nhỏ nên việc nhập khẩu dầu ròng vẫn cao, không những chỉ là sản phẩm lọc - hóa dầu mà cả dầu thô cho Nhà máy Lọc dầu Dung Quất hoạt động. Theo số liệu công bố đầu năm 2020 của PVN, chỉ tiêu gia tăng trữ lượng cả năm 2019 đã hoàn thành trong tháng 10/2019, vượt thời gian kế hoạch trước 2 tháng; giá trị công nghiệp đạt 518,6 nghìn tỷ đồng, vượt 4,1% kế hoạch năm; doanh thu Tập đoàn đạt 736,2 nghìn tỷ đồng, vượt kế hoạch 20%; tổng lợi nhuận trước thuế hợp nhất đạt 43,8 nghìn tỷ đồng, vượt kế hoạch 40%; nộp ngân sách Nhà nước đạt 108 nghìn tỷ đồng, vượt 23% kế hoạch. Tập đoàn lần đầu tiên được các tổ chức quốc tế xếp hạng tín nhiệm ở mức BB+.

Tháng 7/2020, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam thông báo phát hiện mỏ khí và condensate tại Kèn Bàu, lô 114 ở ngoài khơi thềm lục địa phía Bắc Việt Nam, thuộc Bể Sông Hồng, cách đất liền gần nhất thuộc Tỉnh Quảng Trị 65 km, cách Đà Nẵng khoảng 86 km. Ước tính trữ lượng từ 7 đến 9 nghìn tỷ feet khối khí tự nhiên (Tcf) tại chỗ và khoảng từ 400 đến 500 triệu thùng condensate. Kết quả ước tính trữ lượng dầu khí trên đây từ giếng khoan thẩm lượng 114-Ken Bau-2X, tính đến thời điểm này, là phát hiện lịch sử của ngành Dầu khí Việt Nam.

Nuôi trồng và khai thác hải sản

Khai thác và chế biến hải sản đã được chú trọng đầu tư và phát triển khá toàn diện, giá trị sản lượng liên tục tăng trong thời gian qua, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đứng đầu về xuất khẩu thủy sản trên thế giới, kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành thủy sản đạt 8,6 tỷ USD năm 2019, đóng góp chủ yếu trong đó là khai thác, chế biến hải sản biển. Tổng sản lượng thủy sản đạt 8,15 triệu tấn, trong đó sản lượng khai thác 3,77 triệu tấn, sản lượng nuôi trồng đạt 4,38 triệu tấn. Năm 2019, tốc độ tăng giá trị sản xuất thủy sản (giá so sánh năm 2010) đạt 6,25% so với năm 2018, tổng sản lượng đạt khoảng 8,15 triệu tấn, tăng 4,9% trong đó sản lượng khai thác đạt 3,77 triệu tấn, tăng 4,5%, nuôi trồng đạt 4,38 triệu tấn, tăng 5,2%. Kim ngạch xuất khẩu ước đạt 8,6 tỷ USD. Kết quả này đã đóng góp quan trọng đối với phát triển kinh tế đất nước, cải thiện sinh kế, ổn định đời sống của người dân các tỉnh ven biển

Về nuôi trồng hải sản trên biển, hải đảo, các địa phương ven biển đã bước đầu chú trọng phát triển nuôi trồng hải sản có giá trị kinh tế cao, có thị trường tiêu thụ tốt như: cá biển (Quảng Ninh, Nghệ An, Thanh Hóa, Bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Giang...), tôm hùm (Phú Yên, Khánh Hòa, Quảng Bình...), nhuyễn thể hai mảnh vỏ (Tiền Giang, Bến Tre, Nam Định, Thái Bình...).

Tuy vậy, Việt Nam cần thực hiện tốt các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) về khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) để sớm được EC gỡ bỏ thẻ vàng.

Năng lượng tái tạo và các ngành kinh tế biển mới

Cùng với chính sách khuyến khích năng lượng tái tạo, trong 3 năm vừa qua, các dự án khai thác điện gió, điện mặt trời đã phát triển rất mạnh ở các tỉnh ven biển miền Trung và miền Nam. Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 55- NQ/TW ngày 11 tháng 02 năm 2020 về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chính phủ đã có Nghị quyết số 140/NQ-CP ngày 02/10/2020 ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 55 -NQ/TW đề ra các giải pháp, nhiệm vụ cụ thể để phát triển năng lượng tái tạo, với trọng tâm là điện gió và điện mặt trời các khu vực ven biển và trên biển.

Hiện nay, các dự án điện mặt trời ở khu vực Ninh Thuận, Bình Thuận, Phú Yên, cùng với các dự án điện gió ven biển tại Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh, Cần Giờ (TP. Hồ Chí Minh),… đang triển khai và bước đầu hoạt động hiệu quả. Tuy vậy, Chính phủ cần sớm ban hành Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn tới năm 2045 (Quy hoạch điện VIII) làm cơ sở để phát triển các dự án phù hợp