Phẫu Thuật Cắt đại Tràng: Chăm Sóc Người Bệnh Sau Phẫu Thuật

Phẫu thuật cắt đại tràng được bác sĩ chỉ định cho những trường hợp điều trị các bệnh lý như ung thư đại tràng, bệnh lý lành tính như túi thừa đại tràng, viêm loét đại tràng, tắc nghẽn đại tràng hoặc vết thương đại tràng.

Bệnh đại tràng rất phổ biến ở nước ta và thường xuất hiện ở độ tuổi từ 30 trở đi. Theo thống kê của Bộ Y tế, tỷ lệ người Việt Nam mắc bệnh đại tràng mãn tính cao gấp 4 lần trên toàn cầu, cao hơn tổng số bệnh nhân mắc đại tràng ở châu âu. Trong số 4 triệu người Việt mắc bệnh đại tràng thì có tới 20% sẽ chuyển thành ung thư đại tràng (số liệu của Bộ y tế năm 2015). Nguy cơ ung thư đại tràng có thể âm thầm xuất hiện từ 7-10 năm trước khi khởi phát. Nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, tình trạng viêm loét lặp đi lặp lại và kéo dài có nguy cơ bị loạn sản, chuyển thành ác tính.

Điều trị sớm các bệnh đại tràng là biện pháp cần thiết để bảo vệ hệ tiêu hóa và giảm thiểu nguy cơ tử vong vì ung thư đại tràng. Một trong những phương pháp để phát hiện và điều trị sớm là tầm soát, điều trị ngay những sang thương u (polyp) bằng nội soi đại tràng. Cắt đại tràng chỉ thực hiện khi ung thư tiến triển, đa polyp đại tràng có tính chất gia đình, sang thương ung thư sớm hoặc polyp quá to không có khả năng cắt qua nội soi đại tràng, các biến chứng của túi thừa đại tràng, viêm loét đại tràng xuất huyết, tắc nghẽn đại tràng hoặc vết thương đại tràng – Bác sĩ TS.BS Đỗ Minh Hùng – Giám đốc trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết.

1. Cắt đại tràng là gì?
2. Phẫu thuật cắt đại tràng được thực hiện như thế nào?
3. Cần chuẩn bị gì trước khi cắt đại tràng?
4. Biến chứng có thể gặp của phẫu thuật cắt đại tràng?
5. Chăm sóc người bệnh sau khi phẫu thuật cắt đại tràng
6. Các câu hỏi thường gặp về phẫu thuật cắt đại tràng
   1. 1. Tôi có thể chăm sóc hậu môn nhân tạo như thế nào?
   2. 2. Tôi có phải mang hậu môn nhân tạo suốt đời?
   3. 3. Phẫu thuật cắt đại tràng có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không?

Cắt đại tràng là gì?

Cắt đại tràng là phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ đại tràng hay còn gọi là ruột già. Tùy vào vị trí và bản chất của tổn thương, bác sĩ sẽ quyết định cắt bỏ phần nào của đại tràng hay cắt bỏ toàn bộ.

Trường hợp điều trị ung thư đại tràng, để đạt mục đích điều trị triệt căn thì ngoài việc cắt rộng phần đại tràng có u, bác sĩ còn cần nạo hạch di căn và cắt thêm cơ quan di căn nếu được.

Phẫu thuật cắt đại tràng được thực hiện như thế nào?

Trước khi phẫu thuật bắt đầu, người bệnh sẽ được truyền thuốc để ngủ thiếp đi trong quá trình bác sĩ phẫu thuật. Việc này giúp người bệnh không cảm thấy đau và cũng giúp bác sĩ dễ dàng thực hiện phẫu thuật hơn. Tùy vào loại bệnh và mức độ bệnh, phẫu thuật cắt đại tràng có thể được bác sĩ chỉ định cho người bệnh ở một trong số hai dạng đó là.

• Phẫu thuật mở (mổ mở): Đây là phương pháp phẫu thuật truyền thống được áp dụng rộng rãi để điều trị nhiều loại bệnh, trong đó có các bệnh về đại tràng. Phương pháp này được thực hiện bằng cách, bác sĩ sẽ dùng dao phẫu thuật rạch một đường dài trên bụng người bệnh để tiếp cận đại tràng. Bác sĩ sẽ cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ đại tràng phụ thuộc vào nguyên nhân phẫu thuật cũng như tình trạng của bệnh.
• Phẫu thuật ít xâm lấn: Phẫu thuật nội soi kinh điển, phẫu thuật robot, được các chuyên gia đánh giá cao vì ít đau, vết mổ nhỏ, thời gian phục hồi nhanh. Phương pháp này được thực hiện bằng cách, bác sĩ sẽ rạch vài đường nhỏ từ 0,5-1,2cm trên bụng bệnh nhân để đưa những dụng cụ dài và nhỏ vào ổ bụng. Một trong số dụng cụ đó có camera gắn ở đầu để gửi hình ảnh về màn hình tivi. Bác sĩ sẽ nhìn vào màn hình để xác định các vùng đại tràng bị tổn thương cần cắt bỏ. Sau khi cắt xong, bác sĩ có thể sẽ rạch một đường ngắn ở bụng đủ để lấy bệnh phẩm ra ngoài. (1)

Sau khi cắt đại tràng xong, bác sĩ sẽ phải thực hiện thêm các thủ thuật để giúp lưu thông tiêu hóa bằng cách:

• Nối lại ruột: trong trường hợp này bạn có thể đi tiêu bình thường.
• Tạo hậu môn nhân tạo: Bác sĩ rạch một đường nhỏ trên thành bụng để đưa đầu ruột phía trên (đại tràng, hồi tràng) ra bên ngoài da cùng với một túi đựng. Khi người bệnh đại tiện, phân sẽ đi qua lỗ mở đó để chui vào túi.

Cần chuẩn bị gì trước khi cắt đại tràng?

Trước khi cắt đại tràng vài ngày, người bệnh có thể sẽ phải ăn uống theo chỉ định của bác sĩ, chẳng hạn chỉ được ăn một số loại thức ăn nhất định hoặc/và tránh một số loại thức ăn không có lợi cho quá trình phẫu thuật; chỉ được uống nước lọc và cần nhịn ăn trong vòng 12 giờ trước khi phẫu thuật diễn ra; nhịn uống nước hoàn toàn trong vòng 2 giờ trước ca mổ.

Bên cạnh đó, người bệnh có thể phải làm sạch ruột bằng thuốc xổ hoặc các biện pháp khác. Người bệnh cần được khám tiền mê trước phẫu thuật vài ngày, bao gồm làm các xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, đo huyết áp, nhịp tim để bác sĩ đảm bảo rằng bệnh nhân đủ điều kiện cho ca mổ. (2)

Vào đêm trước ngày mổ và sáng ngày mổ, bệnh nhân cần tắm bằng dung dịch sát trùng Chlorhexidine 4%.

Biến chứng có thể gặp của phẫu thuật cắt đại tràng?

Mặc dù không phổ biến, song vẫn có những biến chứng có thể xảy ra trong và sau phẫu thuật cắt đại tràng chẳng hạn như chảy máu (trong ổ bụng, miệng nối, vết mổ…); Nhiễm trùng trong ổ bụng hoặc những cơ quan khác; Tắc ruột; Xì miệng nối ruột; Tổn thương niệu quản (đường dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang)… Do đó, để tránh các biến chứng nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng hoặc ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của người bệnh thì cả người bệnh và bác sĩ cần tuyệt đối tuân thủ các chỉ định, hướng dẫn của y khoa trước, trong, sau khi phẫu thuật. Đồng thời, bác sĩ cần có tay nghề cao, giàu kinh nghiệm, trang thiết bị của bệnh viện tốt… đáp ứng được các tình huống khó có thể phát sinh trong khi phẫu thuật – Bác sĩ Hùng nhấn mạnh. (3)

Chăm sóc người bệnh sau khi phẫu thuật cắt đại tràng

• Tại bệnh viện: Sau khi kết thúc ca mổ, người bệnh cần được chăm sóc điều dưỡng tại bệnh viện để chờ phục hồi. Người bệnh sẽ được nuôi ăn qua đường tĩnh mạch, ăn lại đường miệng sớm nhất có thể từ lỏng đến đặc dần. Nên ăn các thực phẩm tốt cho tiêu hóa và hỗ trợ tốt quá trình phục hồi như các loại rau xanh, trái cây giàu chất xơ và vitamin, các loại thịt giàu protein như thịt gà, thịt nạc heo, thịt bò, sữa; Uống đủ nước và uống các loại thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Sau ca mổ 1 ngày, người bệnh cũng nên ra khỏi giường đi lại nhẹ nhàng để kích thích nhu động ruột giúp lưu thông tiêu hóa.
• Chăm sóc tại nhà: Thông thường, bệnh nhân có thể được xuất viện sau phẫu thuật 5-7 ngày nếu không gặp vấn đề gì. Khi về nhà, người bệnh cần tiếp tục uống các loại thuốc theo chỉ định (nếu còn). Sau 2 tuần thì người bệnh có thể hoạt động trở lại nhưng cần vận động nhẹ nhàng và nâng dần mức độ theo thời gian, tốt nhất là chỉ nên đi bộ, ngồi thiền, tập yoga; Tuyệt đối không nên luyện tập thể thao cường độ cao vì có thể ảnh hưởng đến vết thương; Cần có chế độ ăn giàu dinh dưỡng và tốt cho tiêu hóa như duy trì chế độ ăn giàu chất xơ, protein, vitamin và uống đủ nước.
• Kiêng cữ sau mổ: Tránh tắm rửa trong 2 ngày đầu sau mổ, thay vào đó chỉ nên lau người và thay quần áo để vết thương khô miệng. Sau mổ 2 ngày, người bệnh có thể tắm nhưng cần nhẹ nhàng, không được để nước tắm và xà phòng tiếp xúc với vết mổ; Tránh vận động mạnh.

Các câu hỏi thường gặp về phẫu thuật cắt đại tràng

1. Tôi có thể chăm sóc hậu môn nhân tạo như thế nào?

Một điều dưỡng chuyên khoa sẽ hướng dẫn người bệnh cách chăm sóc hậu môn nhân tạo, ví dụ như khi nào thì bạn cần thay và cách thay túi hậu môn nhân tạo như thế nào.

2. Tôi có phải mang hậu môn nhân tạo suốt đời?

Nhiều bệnh nhân mang hậu môn nhân tạo tạm thời trong khi chờ cơ thể lành sau phẫu thuật cắt đại tràng. Hậu môn nhân tạo thường làm trong cắt đại tràng cấp cứu. Hầu hết bệnh nhân không cần phải làm hậu môn nhân tạo.

Nếu bác sĩ làm hậu môn nhân tạo tạm thời, bạn sẽ cần thực hiện một phẫu thuật phẫu khác để phục hồi lại lưu thông ruột và đi tiêu bình thường.

3. Phẫu thuật cắt đại tràng có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không?

Phẫu thuật cắt đại tràng nếu không tốt sẽ làm tổn thương đám rối thần kinh chi phối cho vùng niệu sinh dục có thể gây liệt dương, rối loạn điều tiết bàng quang.

Tỷ lệ người mắc các bệnh về đại tràng ngày càng gia tăng ở nước ta do thói quen ăn uống, sinh hoạt thiếu khoa học, thực phẩm kém lành mạnh, nguồn nước bị ô nhiễm và căng thẳng stress kéo dài. Để tránh nguy cơ mắc các bệnh về đại tràng, người dân cần có chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, khám tiêu hóa định kỳ đặc biệt là tầm soát ung thư đại trực tràng để phát hiện và điều trị sớm, tránh hậu quả đáng tiếc. Trường hợp không may mắc các bệnh về đại tràng, người dân cần đến bệnh viện để bác sĩ chẩn đoán, theo dõi và điều trị. Phẫu thuật nội soi cắt đại tràng cần phải thực hiện đối với các trường hợp vết thương có nguy cơ xâm lấn rộng và không thể điều trị bằng thuốc – Bác sĩ Hùng nhấn mạnh.

Bệnh viện Tâm Anh là đơn vị thăm khám và điều trị các bệnh về tiêu hóa uy tín, trong đó có phẫu thuật cắt đại tràng. Với đội ngũ chuyên gia và bác sĩ đầu ngành, giỏi nghề, giàu kinh nghiệm, lại được trang bị hệ thống máy móc, thiết bị y tế hiện đại hàng đầu. Đặc biệt, Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật nội soi tiêu hóa là nơi đầu tiên ở Đông Nam Á ứng dụng dụng cụ robot cầm tay cơ học kết hợp với hệ thống phẫu thuật nội soi 3D/4K ICG Rubina trong phẫu thuật nội soi điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa đem lại hiệu quả cao và giảm chi phí cho người bệnh.

Để tìm hiểu về chi phí thăm khám và điều trị, phẫu thuật các bệnh về tiêu hóa vui lòng liên hệ:

Hệ thống bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

• Hà Nội:
  • 108 Hoàng Như Tiếp, phường Bồ Đề, quận Long Biên, TP.Hà Nội
  • Đặt lịch khám: 024 3872 3872 – 024 7106 6858
• TP.HCM:
  • 2B Phổ Quang, phường 2, quận Tân Bình, TP.HCM
  • Đặt lịch khám: 0287 102 6789 – 093 180 6858
• Fanpage: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Website: https://tamanhhospital.vn