Phỏng Vấn Thượng Tọa Lệ Trang - Làng Mai

Trường hợp ma thứ hai, (ma tiếng Phạn là mala), có nghĩa là những cái gì làm cho pháp lành của mình bị khựng lại, không tăng trưởng được. Cái đó gọi là ma. Ví dụ: Đến giờ ngồi thiền nhưng còn muốn nướng cho vàng, cái đó là ma. Nghe chuông thức chúng mà chưa chịu đi, cho đến khi tới giờ vác áo chạy, đó cũng là ma. Muốn làm việc gì cao đẹp nhưng bị việc chung quanh làm cho ta bỏ đi không thực hiện được, cái đó cũng là ma.

Ngạ quỷ là một chúng sanh, do nghiệp của họ tạo tác bất thiện nên họ phải đến một cảnh giới thấp hèn, đau khổ. Trong cuộc sống hàng ngày, nếu ta có pháp nhãn, tuệ nhãn ta sẽ nhìn thấy họ đang ở chung quanh mình, họ đang ngồi đây, họ có mặt trong cuộc sống của mình. Thánh phàm đồng cư, thành phần lẫn lộn, chẳng qua mình và họ hai nghiệp khác nhau, không vướng mắc nhau nên mình không tiếp chạm, không thấy mà thôi. Lúc nhỏ tôi rất sợ ma nhưng nhờ tu học thì mình có thể thấy và hiểu, nên tự nhiên thấy ma là một chúng sanh đáng thương hơn là đáng sợ hãi. Vì họ khổ nên khi họ thấy mình vui, họ không bao giờ để cho mình yên ổn. Có một ngôi chùa ở Việt Nam nhờ tôi lập đàn chẩn tế dùm. Mấy sư cô trong chùa tối ngủ bị kéo chân và bị hất xuống. Tôi hỏi qua, các sư cô nơi đó cho biết mỗi buổi chiều đều có cúng thí thực nhưng công việc đó giao cho mấy chú tiểu làm. Tôi nói: “Nếu tôi đến giúp cho Ni sư cũng được nhưng Ni sư hiểu cho là chẩn tế cũng giống như ăn cỗ, còn thí thực hàng ngày giống như ăn cháo húp. Nếu chỉ ăn được một bữa cỗ no nê, sau đó nhịn đói ba năm rồi mới được ăn nữa thì không ai chịu hết. Chẳng thà mỗi ngày có tô cháo húp mà no. Bây giờ, Ni sư chuyển cách cúng thí đó lại. Không ai bắt mình làm, không ai bắt mình phụng sự nhưng ta làm bằng tình thương. Khi đọc một câu chú, hay một bài kệ bằng tất cả tình thương, bằng tâm của mình, lúc đó mới có đạo lực chuyển hóa được. Nếu các vị coi thường thì sẽ bị họ phá cho nên các vị nên coi lại cách cúng của mình thì sẽ yên.” Và sau đó, không biết có yên hay không mà không thấy họ đến mời tôi nữa. Do đó, đối với vấn đề sợ ma thì mình nên giữ tâm thật tĩnh, vấn đề là ta tiếp xúc với họ bằng nguyện lực chứ không phải bằng nghiệp lực. Nếu tâm mình có Phật, Phật sẽ hiện ra, ngược lại nếu tâm mình có ma thì ma sẽ hiện lên. Vì vậy, không thể phủ nhận thuyết chết là hết nhưng có thể họ ở cảnh khác, cõi giới khác đau khổ hơn. Cho nên đừng sợ ma, chỉ sợ mình không đủ đạo lực giúp cho họ. Họ đến thật ra không phải để nhát mình, còn nếu có là do mình “tự kỷ ám thị”. Có câu chuyện ở miền Tây, có ông cố đi chơi về được người ta cho một nải chuối chín. Ông vác trên cây gậy, kéo lon ton đằng sau. Ông cứ nghĩ ai đi đằng sau, càng về khuya ông lật đật vừa đi vừa sợ, về tới nhà nhánh chuối rụng hết chỉ còn cái cùi. Đó là do nhiều khi tự mình nghĩ như vậy, mình hốt hoảng, mình thấy ngọn tre, mấy tàu lá chuối mà tưởng đó là ma.

2. Xin Thượng tọa chia sẻ làm sao có thể luyện giọng trong khi đọc kinh, tán tụng mà không bị đứt hơi?

Thượng tọa trả lời: Thật ra, trước giờ chưa ai dạy tôi điều đó. Mấy thầy lớn chỉ dạy tán như vậy, để hơi cho thật già dặn, nói theo cách miền Nam: “Để cho nó có góc, có cạnh, để hơi thật là già.” Nhưng theo tôi, hằng ngày mình phải hành trì luyện tập hơi thở thật sâu và thật đều. Đó là một cách luyện cho mình có chất giọng khi tụng kinh hoặc tán.

3. Làm sao để lập trình cho mình một thời khóa tu tập?

Thượng tọa trả lời: Đối với quý thầy, quý sư cô còn trẻ hay mới tập sự nên nương tựa vào y chỉ sư, cho dù mình đã thọ giới khất sĩ rồi cũng phải theo Thầy học hỏi. Theo Thầy để học luật, học những uy nghi, những điều hiểu biết mà những điều hiểu biết đó được rút từ kinh nghiệm của Thầy truyền trao. Đến một lúc nào đó, mình tự vỗ cánh bay, những hình ảnh sinh hoạt của Thầy đã ấn tượng sâu vào trong tâm thức của mình. Lúc đó, những điều gì Thầy đã truyền trao trước đây mình nên đem ra ứng dụng. Cho nên, thời khóa mình không chủ động được. Ở Việt Nam, thời khóa khác hơn so với Làng Mai. Từ ngày tôi qua bên đây đến nay đã được 28 ngày. Thật sự mà nói, tôi thấy mình thảnh thơi, hay nói vô sự thì đúng hơn. Tại vì, chúng ta không bị chi phối bởi những công việc phải giúp đỡ, phải đáp ứng cho tín đồ hay cá nhân của họ, nếu có chăng là do sinh hoạt của đại chúng hay do những khóa tu. Còn bên kia, mới chuẩn bị lạy Phật thì có một chú đến thưa: “Bạch thầy! Bà Hai vừa mới mất, nhờ thầy coi dùm ngày nhập quan.” Rồi nếu mình nói: “Thôi! Thầy bận tụng kinh” thì coi sao được. Mới hôm qua bà cúng dường bao gạo, cho nên mình không thể nào từ chối được. Cho nên, gấp y lại, coi ngày, rồi đi nhập quan. Nếu mình không suy nghĩ kỹ, mình cũng sinh ra bực bội cho thời gian của mình. Xét cho cùng: “Ăn cơm chúa thì múa tối ngày.” Những cung phi mỹ nữ trong cung được vua cho nào là phấn, son, áo quần… Nhưng vua nói: “Múa” thì ta phải múa. Do đó, ăn cơm của tín thí, ta không thể nào nói “Thôi!” Đây là nói về sinh hoạt ở Việt Nam. Vì vậy, nếu ta không biết điều chỉnh cho chính mình thì giống như người đếm tiền suốt ngày trong ngân hàng, tiền nhiều lắm nhưng về nhà phải lo tự chạy gạo mà ăn. Như nhơn sổ tha bảo, kỷ vô bán phân tiền, cũng như đếm của báo cho người khác, bản thân mình không có đến một xu. Như vậy, chúng ta phải làm sao? Chúng ta phải quân bình mọi thời gian đều là khóa tu của mình. Nhựt nhựt thị hảo nhật, thời thời thị hảo thời. Giờ nào, ngày nào, công việc gì cũng là thời khóa của chúng ta. Tụng kinh cũng ở trong chánh niệm, lạy Phật cũng ở trong chánh niệm. Nếu có tiếp khách cũng tiếp khách trong chánh niệm, mang chuông mõ đi đám cũng trong chánh niệm. Được như vậy, tôi nghĩ công việc đó không phải là của người ta mà cũng là công việc của chính mình. Do đó mình sẽ được an lạc, vì người ta hết khổ mình mới ăn cơm được. Cái khổ của người ta mà mình dửng dưng thì coi không được, nhất là nói: “Pháp môn xin nguyện học. Ân nghĩa xin nguyện đền. Phiền não xin nguyện đoạn. Quả Bụt xin chứng nên.” Chúng ta làm sao đem đạo lý tỉnh thức thắp sáng hiện hữu, tạo nên định lực, đưa đến tuệ giác. Từ nền tảng đó mà làm việc và tu tập thì sẽ thành công.