Phương Pháp Giải Bài Tập Axit Nitric

     BÀI TOÁN CHUYÊN ĐỀ VỀ AXIT NITRIC

 

A. MỘT SỐ CHÚ Ý

I. Tính oxi hóa của HNO3

      HNO3 thể hiện tính oxi hóa mạnh khi tác dụng với các chất có tính khử như: Kim loại, phi kim, các hợp chất Fe(II), hợp chất S2-, I-, . . . Thông thường:

   + Nếu axit đặc, nóng tạo ra sản phẩm NO2

   + Nếu axit loãng, thường cho ra NO. Nếu chất khử có tính khử mạnh, nồng độ axit và nhiệt độ thích hợp có thể cho ra N2O, N2, NH4NO3.

* Chú ý:

    1. Một số kim loại (Fe, Al, Cr, . . .) không tan trong axit HNO3 đặc, nguội do bị thụ động hóa.

    2. Trong một số bài toán ta phải chú ý biện luận trường hợp tạo ra các sản phẩm khác: NH4NO3 dựa theo phương pháp bảo toàn e (nếu ne cho > ne nhận để tạo khí) hoặc dựa theo dữ kiện đề bài (chẳng hạn cho dung dịch NaOH vào dung dịch sau phản ứng thấy có khí thoát ra) hoặc các hợp chất khí của Nitơ dựa vào tỉ khối hơi của hỗn hợp đã cho.

    3. Khi axit HNO3 tác bazơ, oxit bazơ không có tính khử chỉ xảy ra phản ứng trung hòa.

    4. Với kim loại có nhiều hóa trị (như Fe, Cr), nếu dùng dư axit sẽ tạo muối hóa trị 3 của kim loại (Fe3+, Cr3+); nếu axit dùng thiếu, dư kim loại sẽ tạo muối hóa trị 2 (Fe2+, Cr2+), hoặc có thể tạo đồng thời 2 loại muối.

    5. Các chất khử phản ứng với muối NO3- trong môi trường axit tương tự phản ứng với HNO3. Ta cần quan tâm bản chất phản ứng là phương trình ion.

 

II. Nguyên tắc giải bài tập: Dùng định luật bảo toàn e.

→     +   ne    +  (5 – x)e   →

Þ  ne nhường   =  ne nhận

* Đặc biệt

     + Nếu phản ứng tạo ra nhiều sản phẩm khử của N thì ne nhường   =  Sne nhận

     + Nếu có nhiều chất khử tham gia phản ứng Sne nhường   = ne nhận

         - Trong một số trường hợp cần kết hợp với định luật bảo toàn điện tích (tổng điện tích dương = tổng điện tích âm) và định luật bảo toàn nguyên tố

         - Có thể sử dụng phương trình ion – electron hoặc các bán phản ứng để biểu diễn các quá trình.

                          M  ®  Mn+   +  ne

                       4H+  +  NO3-  + 3e  ®  NO  +  2H2O   

     + Đặc biệt trong trường hợp kim loại tác dụng với axit HNO3 ta có:

                             nHNO3 (pư) =  2nNO2 =  4nNO  =  10nN2O  =  12nN2  =  10nNH4NO3    

                             nNO3-(trong muối) =  nNO2 =  3nNO  =  8nN2O  =  10nN2 =  8nNH4NO3    

    Nếu hỗn hợp gồm cả kim loại và oxit kim loại phản ứng với HNO3 (và giả sử tạo ra khí NO) thì:

             nHNO3 (pư)  =  4nNO  +  2nO (trong oxit KL) 

 

III. Một số Ví dụ

VD1. Hoà tan hoàn toàn m g bột Cu trong 800 g dung dịch HNO3 được dung dịch Y và 2,24 lit khí NO (đktc).     Y tác dụng vừa đủ với 300 ml dung dịch NaOH 2 M được kết tủa R. Sau khi nung R đến khối lượng không đổi thu được 20 g chất rắn.

a. Tính khối lượng Cu ban đầu.

b. Tính khối lượng các chất trong Y và nồng độ % của dung dịch HNO3 đã dùng

Giải:

        nNO = 2,24/22,4 = 0,1 mol; nNaOH = 0,3.0,2 = 0,06 mol

a. Khi cho Y tác dụng với dung dịch NaOH thu được kết tủa R chỉ chứa Cu(OH)2. Chất rắn thu được khi nung là CuO  Þ  nCuO =  20/80 = 0,25 mol  Þ  = nCuO = 0,25 mol.

Theo định luật bảo toàn nguyên tố:

nCu (ban đầu) = nCu (trong CuO) = 0,25 mol Þ mCu = 0,25.64 = 16 g

b. Trong X, n= = 0,25 mol Þ m= 188.0,25 = 47 g

       Cu   ®      Cu2+     +       2e

                     0,25 mol        0,5 mol

Mà:      +  3e    ®   

                    0,3 mol    0,1 mol

Vậy chứng tỏ phản ứng của Cu và HNO3 phải tạo ra NH4NO3.

ne (Cu nhường)   =  Sne nhận = 0,5 mol  Þ ne nhận= 0,5 – 0,3 = 0,2 mol 

            +    8e    ®   

                   0,2 mol     0,025 mol

Þ  n = 0,025 mol  Þ m= 80.0,025 = 2 g

Theo định luật bảo toàn nguyên tố:

npư = nN (trong ) + nN (trong NO) + nN (trong)

             = 2n + nNO  +  2n= 0,65 mol

  (Nếu sử dụng công thức tính nhanh ở trên ta có: npư = 4.nNO + 10.n= 4.0,1 + 10.0,25 = 0,65 mol)

Þ m= 63.0,65 = 40,95 g Þ C% = = 5,12%

VD2. Cho 11 g hỗn hợp hai kim loại Al và Fe vào dung dịch HNO3 loãng dư, thu được 6,72 lit khí NO (đktc) duy nhất. Khối lượng (g) của Al và Fe trong hỗn hợp đầu là:

A. 5,4 và 5,6.                          B. 5,6 và 5,4.                           C. 4,4 và 6,6.                           D. 4,6 và 6,4.

Giải:

nNO = 6,72/22,4 = 0,3 mol

            +  3e    ®   

                    0,9 mol    0,3 mol

Gọi x, y lần lượt là số mol Al và Fe trong hỗn hợp đầu

Ta có:  27x + 56y = 11          (1)      

                Al       ®      Al+3     +     3e

               x mol                              3x mol

                Fe       ®      Fe+3     +     3e

               y mol                              3y mol

Theo định luật bảo toàn e: ne (KL nhường)   =  ne  (N nhận) = 0,9 mol

                                      hay:   3x + 3y = 0,9      (2)

Từ (1) và (2) ta có  Þ ® Đáp án A.

VD3: Cho a mol Cu tác dụng hết với 120 ml dung dịch A gồm HNO3 1 M, H2SO4 0,5 M thu được V lit NO ở đktc

            a. Tính V ( biện luận theo a)

b. Nếu Cu dư hoặc vừa đủ thì lượng muối thu được là bao nhiêu?

Giải:

a. n= 0,12.1 = 0,12 mol; n= 0,12.0,5 = 0,06 mol

  Þ n= 0,12 + 2.0,06 = 0,24 mol; n= 0,12 mol

Ta có ptpư:         3Cu    +    8H+   +   2NO3-   ®    3Cu+2   +   2NO   +   4H2O

Có thể xảy ra các trường hợp

     + Cu hết, H+ và NO3- dư

nNO = nCu = a (mol)  Þ V = 22,4. a = 14,93 (lit)

     + Cu đủ hoặc dư, H+ hết (NO3- luôn dư so với H+ !)

nNO =  n = 0,06 mol Þ V = 22,4.0,06 = 13,44 (lit)                                       

b. Khi Cu hết hoặc dư

n= .n = 0,09 Þ  m= 188.0,09 = 16,92 (g)

 

B. Một số dạng bài toán quen thuộc và cách giải nhanh

    1) Cho hỗn hợp gồm Fe và các oxit của Fe tác dụng với HNO3 hoặc hỗn hợp gồm S và các hợp chất chứa S của Fe (hoặc của Cu) tác dụng với HNO3

    2) Cho hỗn hợp oxit sắt có tính khử và Cu (hoặc Fe) tác dụng với dung dịch HNO3

² Phương pháp giải:Dùng cách quy đổi.

² Nội dung của phương pháp: Với hỗn hợp nhiều chất ta có thể coi hỗn hợp tương đương với 1 số chất (thường là 2) hoặc có thể chỉ là 1 chất (chẳng hạn hỗn hợp gồm FeO, Fe2O3 và Fe3O4 có thể coi tương đương FeO và Fe2O3 còn nếu biết FeO và Fe2O3 có số mol bằng nhau có thể coi tương đương với duy nhất Fe3O4) hoặc quy đổi theo các nguyên tố thành phần tạo nên hỗn hợp.

VD1. Để m gam Fe ngoài không khí, sau một thời gian biến thành hỗn hợp H có khối lượng 12 gam gồm FeO, Fe2O3, Fe3O4 và Fe. Hòa tan hết H vào dung dịch HNO3 thu được 2,24 lít khí NO (đo ở đktc). Giá trị m gam là bao nhiêu?

Giải

              nNO = 2,24/22,4 = 0,1 mol

Gọi x là số mol Fe; y là tổng số mol nguyên tử O của không khí tham gia phản ứng

Ta có:  mH = 56x + 16y = 12    (1)

Trong toàn bộ quá trình phản ứng: ne (Fe cho) = ne(O nhận) + ne (N nhận)

                                                          ó 3x  =  2y + 3.0,01         (2)

Từ (1) và (2) có được: x = 0,18; y = 0,12

Do đó: mFe = 56x = 10,08

˜ Chú ý:

    1. Ngoài cách quy đổi theo Fe và O như ở trên ta cũng có thể quy đổi hỗn hợp theo Fe và Fe2O3 hoặc Fe và FeO hoặc FeO và Fe2O3, . . .

* Lưu ý theo cách quy đổi các nghiệm tính được có thể là giá trị âm và ta vẫn sử dụng để tính toán bình thường.

Chẳng hạn, nếu quy đổi theo Fe và FeO ta có hệ:

             (với x = nFe; y = nFeO)

     Tìm được x = 0,06; y = 0,12 Þ nFe (ban đầu) = nFe + nFe (trong FeO) = 0,18 Þ mFe = 10,08 g

Còn nếu quy đổi theo FeO (x mol) và Fe2O3  (y mol) ta có:

      Þ x = 0,3 ; y = -0,06

                                          nFe (ban đầu) = nFe(trong FeO) + nFe (trong Fe2O3) = 0,18 Þ mFe = 10,08 g

    2. Dùng công thức giải nhanh

       Gọi x là số mol Fe ban đầu; a là tổng số mol electron mà N+5 của axit nhận vào; m’ là khối lượng hỗn hợp H

Áp dụng định luật bảo toàn e:     ne (Fe cho) = n(O nhận) + ne (axit nhận)

                                                    Mà: mO = mH – mFe = m’ – m

                           Þ 3x = 2. + a  Þ  x = 0,1(m’/8 + a) hay mFe = 5,6(m’/8 + a)

Nếu dùng Cu thì:  nCu = 0,1(m’/8 + a);   mCu = 6,4(m’/8 + a)

 

   3. Quy đổi gián tiếp

        Giả sử trong quá trình thứ hai ta không dùng HNO3 mà thay bằng O2 để oxi hóa hoàn toàn hỗn hợp H thành Fe2O3 thì từ việc bảo toàn e:   nO (thêm) = 3/2nNO = 0,15 (mol) 

         Þ  moxit = 12 + 0,15.16 = 14,4  Þ nFe = 0,18 (mol)

Ngoài các cách giải trên bài toán còn rất nhiều cách giải khác!

 

VD2: Hòa tan hoàn toàn 3,76 gam hỗn hợp H gồm: S, FeS, FeS2 trong HNO3 dư được 0,48 mol NO2 và dung dịch X. Cho dung dịch Ba(OH)2 dư vào X, lọc kết tủa nung đến khối lượng không đổi thì khối lượng chất rắn thu được là:

A. 17,545 gam                  B. 18,355 gam                               C. 15,145 gam             D. 2,4 gam

Giải

     Gọi x, y lần lượt là tổng số mol Fe và S trong hỗn hợp (cũng có thể coi x, y là số mol Fe và S đã tham gia phản ứng với nhau tạo ra hỗn hợp trên)

    Ta có:  56x + 32y = 3,76

Mặt khác:  ne (cho) = 3x + 6y = 0,48 = ne (nhận)    (vì hỗn hợp H bị oxi hóa tạo muối Fe3+ và H2SO4)

Từ đó có:  x = 0,03; y = 0,065

    Khi thêm Ba(OH)2 dư kết tủa thu được có: Fe(OH)3 (0,03 mol) và BaSO4 (0,065 mol).

Sau khi nung chất rắn có: Fe2O3 (0,015 mol) và BaSO4 (0,065 mol).

             mchất rắn = 160.0,015 + 233.0,065 = 17,545 (gam)

VD3. Cho 61,2 gam hỗn hợp X gồm Cu và Fe3O4 tác dụng với dung dịch HNO3 loãng, đun nóng và khuấy đều. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 3,36 lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc), dung dịch Y và còn lại 2,4 gam kim loại. Cô cạn dung dịch Y, thu được m gam muối khan. Xác định giá trị của m?

Giải

   nNO = 0,15 (mol)

Gọi a là số mol Cu trong X đã phản ứng. Gọi b là số mol Fe3O4 trong X

Ta có: 64a + 232b = 61,2 – 2,4

    Các nguyên tố Cu, Fe, O trong hỗn hợp X khi phản ứng với HNO3 chuyển thành muối Cu2+, Fe2+ (vì dư kim loại), H2O do đó theo bảo toàn e:   2a + 2.3b – 2.4b = 3.0,15

Từ đó: a = 0,375; b = 0,15

   Muối khan gồm có: Cu(NO3)2 (a = 0,375 mol) và Fe(NO3)2 (3b = 0,45 mol)

                                   mmuối = 188.0,375 + 180.0,45 = 151,5 (gam)

 

                     

* Một số bài tập vận dụng

Câu 1. Hỗn hợp A gồm ba oxit sắt (FeO, Fe3O4, Fe2O3) có số mol bằng nhau. Hòa tan hết m gam hỗn hợp A này bằng dung dịch HNO3 thì thu được hỗn hợp K gồm hai khí NO2 và NO có thể tích 1,12 lít (đktc) và tỉ khối hỗn hợp K so với hiđro bằng 19,8. Trị số của m là:

A. 20,88 gam               B. 46,4 gam                            C. 23,2 gam                             D. 16,24 gam

Câu 2. Đem nung hỗn hợp A gồm: x mol Fe và 0,15 mol Cu, trong không khí một thời gian, thu được 63,2 gam hỗn hợp B, gồm hai kim loại trên và hỗn hợp các oxit của chúng. Đem hòa tan hết lượng hỗn hợp B trên bằng dung dịch HNO3 đậm đặc, thì thu được 0,6 mol NO2. Trị số của x là:

A. 0,7 mol                   B. 0,6 mol                   C. 0,5 mol         D. 0,4 mol

Câu 3. Cho 11,36 gam hỗn hợp gồm Fe, FeO, Fe2O3, Fe3O4 phản ứng hết với dung dịch HNO3 loãng dư thu được 1,344 lit khí NO (đktc), là sản phẩm khử duy nhất và dung dịch X. Dung dịch X có thể hòa tan tối đa 12,88 gam Fe. Số mol HNO3 trong dung dịch đầu là:

A. 1,04                               B. 0,64                                C. 0,94                               D. 0,88

Câu 4. Nung m gam bột Cu trong oxi thu được 37,6 gam hỗn hợp rắn X gồm Cu, CuO và Cu2O. Hòa tan hoàn toàn X trong dung dịch HNO3 đặc, nóng (dư) thấy thoát ra 6,72 lít khí (ở đktc). Giá trị của m là:

A. 25,6 gam                            B. 32 gam                    C. 19,2 gam                             D. 22,4 gam

Câu 5. Cho hỗn hợp gồm 6,96 gam Fe3O4 và 6,40 gam Cu vào 300 ml dung dịch HNO3 CM (mol/l). Sau khi các phản ứng kết thúc thu được dung dịch X và còn lại 1,60 gam Cu. Giá trị CM là

A. 0,15.                              B. 1,20.                               C. 1,50.                              D. 0,12.

Câu 6. HNO3 tác dụng được với tất cả các chất trong dãy nào sau đây:

A. NaHCO3, CO2, FeS, Fe2O3                                                B. K2SO3, K2O, Cu, Fe(NO3)

C. FeO, Fe2(SO4)3, FeCO3, Na2O                                           D. CuSO4, CuO, Mg3(PO4)2.

Câu 7. Axit nitric đặc nguội có thể phản ứng được với các chất nào sau đây? 

A. Al, CuO, Na2CO3                   B. CuO, Ag, Al(OH)3                

C. P, Fe, FeO                          D. C, Ag, BaCl2

Câu 8. Hoà tan hoàn toàn 0,9 g kim loại X vào dung dịch HNO3 thu được 0,28 lít khí N2O (đktc). Vậy X có thể là:

A. Cu                                      B.  Fe                                      C. Zn                                       D. Al

Câu 9. Cho các chất FeO, Fe2O3, Fe(NO3)2, CuO, FeS. Số chất tác dụng được với HNO3 giải phóng khí NO là:

A. 3                                         B. 4                                         C. 5                                         D. 6

Câu 10. Dung dịch nào sau đây không hòa tan được Cu kim loại:

A. Dung dịch HNO3                                                               B. Dung dịch hỗn hợp NaNO3 + HCl           

C. Dung dịch FeCl3                                                                D. Dung dịch FeCl2

Câu 11. Để điều chế HNO3 trong phòng thí nghiệm, hóa chất nào sau đây được chọn làm nguyên liệu chính:

A. NaNO3, H2SO4 đặc            B. N2 và H2                            

C. NaNO3, N2, H2 và HCl      D. AgNO3 và HCl

Câu 12. Cho Fe(III) oxit tác dụng với axit nitric thì sản phẩm thu được là:

A. Fe(NO3)2, NO và H2O       B. Fe(NO3)2, NO2 và H2O     

C. Fe(NO3)2, N2                      D. Fe(NO3)3 và H2O

Câu 13. Hoà tan m gam Fe vào dung dịch HNO3 loãng, dư thu được 0,448 lit khí NO duy nhất (đktc). Giá trị của m là:

A. 1,12 gam.                           B. 11,2 gam.                            C. 0,56 gam.                D. 5,6 gam.

Câu 14. Cho HNO3 đậm đặc vào than nung đỏ có khí bay ra là:

A. CO2                                                                        B. NO2                                   

C. Hỗn hợp CO2 và NO2                                            D. Không có khí bay ra

Câu 15. Cho từng chất: Fe, FeO, Fe(OH)2, Fe(OH)3, Fe3O4, Fe2O3, Fe(NO3)2, Fe(NO3)3, FeSO4, Fe2(SO4)3, FeCO3 lần lượt phản ứng với HNO3 đặc, nóng. Số phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hóa - khử là:

A. 8.                                        B. 5.                                        C. 7.                                        D. 6.

Câu 16. Tổng hệ số (các số nguyên, tối giản) của tất cả các chất trong phương trình phản ứng giữa Cu với dung dịch HNO3đặc, nóng là:

A. 10.                                      B. 11.                                      C. 8.                                        D. 9.

Câu 17. Hòa tan hoàn toàn 12,42 gam Al bằng dung dịch HNO3 loãng (dư), thu được dung dịch X và 1,344 lít (ở đktc) hỗn hợp khí Y gồm hai khí là N2O và N2. Tỉ khối của hỗn hợp khí Y so với H2 là 18. Cô cạn dung dịch X, thu được m gam chất rắn khan. Giá trị của m là:

A. 97,98.                                 B. 106,38.                               C. 38,34.                                 D. 34,08.

Câu 18. Hợp chất nào của nitơ không được tạo ra khi cho HNO3 tác dụng với kim loại

A. NO.                                                B. NH4NO3.                            C. NO2.                                   D. N2O5

Câu 19. Axit nitric đặc, nóng phản ứng với nhóm nào trong các nhóm chất sau

A. Ca(OH)2,, Ag, C, S, Fe2O3, FeCO3, Fe.                            

B. Ca(OH)2,, Ag, Au, S, FeSO­4, FeCO3, CO2.

C. Ca(OH)2,, Fe, Cu, S, Pt, FeCO3, Fe3O4.                           

D. Mg(OH)2, Cu, Al, H2SO­4, C, S, CaCO3

Câu 20. Có 3 ống nghiệm không dán nhãn đựng ba dung dịch axit đặc riêng biệt là HNO3, H2SO4 và HCl. Nếu chỉ

một hoá chất để nhận ra các dung dịch trên thì dùng chất nào sau đây:

A. Mg.                                     B. Fe.                                      C. Cu.                                      D. Ca.

Câu 21. Cho hỗn hợp FeO, CuO và Fe3O4 có số mol bằng nhau tác dụng hết với dung dịch HNO3 thu được hỗn hợp khí gồm 0,09 mol NO2 và 0,05 mol NO. Tổng số mol của hỗn hợp là:  

A. 0,12 mol                             B. 0,24 mol                             C. 0,21 mol                 D. 0,36 mol

Câu 22. Hoà tan hoàn toàn 0,1 mol Fe và 0,2 mol Al vào dung dịch HNO3 dư thu được hỗn hợp khí A gồm NO và NO2 có tỉ lệ mol tương ứng là 2:1. Thể tích của hỗn hợp khí A (ở đktc) là:

A. 86,4 lít                                B. 8,64 lít                                C. 19,28 lít                  D. 192,8 lít

Câu 23. Hoà tan hoàn toàn a gam Al trong dung dịch HNO3 loãng thấy thoát ra 44,8 lít hỗn hợp 3 khí NO, N2O và N2 có tỉ lệ mol tương ứng là 1:2:2. Giá trị của a là:            

A. 140,4 gam                          B. 70,2 gam                             C. 35,1 gam                 D. Kết quả khác

Câu 24. Hoà tan hoàn toàn 12,8 gam Cu trong dung dịch HNO3 thấy thoát ra V lít hỗn hợp khí A gồm NO, NO2 (đktc). Biết  tỉ khối hơi của A so với H2 là 19. Giá trị của V là:

A. 4,48 lít                                B. 2,24 lít                                C. 0,448 lít                  D. Kết quả khác

Câu 25. Cho 8 gam Cu tác dụng với 120 ml dung dịch X gồm HNO3 1 M và H2SO4 0,5 M thu được V lit khi NO (đkc). Tính V?

A. 1,244 lit                              B. 1,68 lit                                C. 1,344 lit                              D. 1,12 lit

Câu 26. Cho 1,86 gam hợp kim Mg và Al vào dung dịch HNO3 loãng dư thu được 560 ml (đktc) khí N2O duy nhất khối lượng của Mg trong hỗn hợp là:            

A. 1,62 gam                            B. 0,22 gam                             C. 1,64 gam                 D. 0,24 gam.

Câu 27. Cho 6,4 gam S vào 150 ml dung dịch HNO3 60 % (D = 1,367 g/ ml). Khối lượng NO2 thu được là:

            A. 55,2 gam                            B. 55,3 gam                             C. 55,4 gam                 D. 55,5 gam.

Câu 28. Cho dung dịch HNO3 loãng tác dụng với  hỗn hợp Zn và ZnO tạo ra dung dịch có chứa 8 gam NH4NO3 và 113,4 gam Zn(NO3)2. Khối lượng ZnO trong hỗn hợp là:                            

A. 26 gam                               B. 22 gam                                C. 16,2 gam                 D. 26,2 gam.

Câu 29. Hoà tan hoàn toàn 57,6 gam kim loại Cu vào dung dịch HNO3 loãng, khí NO thu được đem oxi hóa thành NO2 rồi sục vào nước có dòng oxi để chuyển hết thành HNO3. Thể tích khí ôxi ở đktc đã tham gia vào quá trình trên là bao nhiêu?

            A. 100,8 lít                              B. 10,08 lít                              C. 50,4 lít                                D. 5,04 lít

Câu 30. Cho 19,2 gam kim loại M tan hoàn toàn trong  dung dịch HNO3 dư thu được 4,48 lit khí NO (ở đktc), dung dịch A. Cho NaOH dư vào dung dịch A thu được một kết tủa B. Nung kết tủa B trong không khí đến khối lượng không đổi thu được m gam chất rắn. Kim loại M và khối lượng m của kết tủa B lần lượt là:                      

A. Mg; 36 g                             B. Al; 22,2 g                           C. Cu; 24 g                  D. Fe; 19,68 g

Câu 31. Để phân biệt các dung dịch axit HCl, HNO3, H2SO4 và H3PO4, người ta có thể chỉ dùng thêm một hoá chất nào sau đây?

A. Cu kim loại             B. Na kim loại                         C. Ba kim loại             D. Không xác định

Câu 32. Cho 3,024 gam một kim loại M tan hết trong dung dịch HNO3 loãng, thu được 940,8 ml khí NxOy (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc) có tỉ khối đối với H2 bằng 22. Khí NxOy và kim loại M là:

A. NO và Mg                          B. NO2 và Al.                         C. N2O và Al.             D. N2O và Fe.

Câu 33. Nhận định nào sau đây về axit HNO3 là sai?

A. Trong tất cả các phản ứng axit - bazơ, HNO3 đều là axit mạnh.

B. Axit HNO3 có thể tác dụng với hầu hết kim loại trừ Au và Pt.

C. Axit HNO3 có thể tác dụng với một số phi kim như C, S.

D. Axit HNO3 có thể tác dụng với nhiều hợp chất hữu cơ.

Câu 34. Thể tích dung dịch HNO3 1 M (loãng) ít nhất cần dùng để hoà tan hoàn toàn một hỗn hợp gồm 0,15 mol Fe và 0,15 mol Zn là (biết phản ứng tạo chất khử duy nhất là NO)

A. 1,0 lit.                                 B. 0,6 lit.                                 C. 0,8 lit.                     D. 1,2 lit.

Câu 35.Hoà tan hoàn toàn m gam Al vào dung dịch HNO3 rất loãng thì thu được hỗn hợp gồm 0,015 mol khí N2O và 0,01 mol khí NO. Giá trị của m là:

A. 13,5 g.                                B. 1,35 g.                                C.  8,10 g.                   D. 10,80 g.

Câu 36.Xét hai trường hợp:

     - Cho 6,4 g Cu tác dụng với 120 ml dung dịch HNO3 1 M (loãng) thu được a lit khí

     - Cho 6,4 g Cu tác dụng với 120 ml dung dịch hỗn hợp HNO3 1 M và H2SO4 0,5 M (loãng) thu được b lit khí.

Các phản ứng xảy ra hoàn toàn, các thể tích khí đo ở cùng điều kiện t0, p. Tỉ lệ số mol khí NO sinh ra (a:b) là:

A. 1 : 2                                    B. 1 : 1                                    C. 2 : 1                                                D. 2 : 3

Câu 37. Khi cho 3,20 gam đồng tác dụng với  dung dịch axit nitric dư thấy có chất khí màu nâu đỏ được giải phóng. Biết hiệu suất phản ứng là 80%, thể tích khí màu nâu đỏ được giải phóng ở 1,2 atm và 250C là bao nhiêu ?

A. 1,63 lit                                B. 0,163 lit                              C. 2,0376 lit                D. 0,20376 lit

Câu 38.Trong một bình kín dung tích 5,6 lít có chứa một hỗn hợp khí gồm: NO2, N2, NO ở 0oC và 2atm. Cho vào bình 600 ml nước và lắc cho phản ứng xảy ra hoàn toàn thì thu được một hỗn hợp khí mới có áp suất là 1,344 atm ở nhiệt độ ban đầu. Hỗn hợp khí sau phản ứng có tỉ khối so với không khí bằng 1. Giả sử rằng thể tích nước không thay đổi trong thí nghiệm thì thành phần % theo thể tích của mỗi khí trong hỗn hợp đầu là:

A. 60% N2; 30% NO2; 10% NO.                                            B. 60% NO; 30% NO2; 10% N2

C. 60% NO2; 30% N2; 10% NO.                                            D. 60% N2; 30% NO; 10% NO2

Câu 39.Khi cho Cu vào ống nghiệm đựng dung dịch HNO3 loãng có hiện tượng gì xảy ra?

A. Xuất hiện dung dịch màu xanh, có khí không màu bay ra.

B. Xuất hiện dung dịch màu xanh và có khí không màu bay ra ngay trên mặt thoáng của dung dịch.

C. Xuất hiện dung dịch màu xanh, có khí màu nâu bay ra trên miệng ống nghiệm.

D. Dung dịch không màu, khí màu nâu xuất hiện  trên miệng ống nghiệm.

Câu 40.Chọn nhận định sai:

A. HNO3 là chất lỏng, không màu, tan có giới hạn trong nước.                   

B. N2O5 là anhiđrit của axit nitric

C. Dung dịch HNO3 có tính oxi hoá mạnh do có ion NO3-.                          

D. HNO3 là axit mạnh.

Câu 41. Những kim loại nào dưới đây phản ứng được với dung dịch HNO3?

A. Zn, Al, Fe                           B. Cu, Zn, Al                         

C. Cu, Zn, Hg                        D. Tất cả các kim loại trên

Câu 42.Phản ứng nào trong số các phản ứng dưới đây viết đúng? 

A.  FeS2 + 6HNO3 đ ® Fe(NO3)2 + 2H2SO4 + 4NO2­ + H2O              

B.  Fe3O4 + 10HNO3 đ ®  3Fe(NO3)3 + NO2­ + 5H2O

C.  Fe3O4 +  8HNO3 đ ® 2Fe(NO3)3 +  Fe(NO3)2  +  4H2O      

D.  FeS2 + 2HNO3 đ ® Fe(NO3)2 +  H2S ­

Câu 43.Axit HCl và HNO3 đều phản ứng được với tất cả các chất trong dãy nào  dưới đây?

A.  CaO, Cu, Fe(OH)3, AgNO3                                                          B. CuO, Mg, Ca(OH)2, Ag2O

C.  Ag2O, Al, Cu(OH)2, SO2                                                  D. S, Fe, CuO, Mg(OH)2

Câu 44.Xác định phản ứng đúng trong số các phản ứng dưới đây :

A. FeCO3 + 4HNO3 đ ® Fe(NO3)2 + CO2­ + NO2­ + 2H2O

B. FeCO3 + 4HNO3 đ ® Fe(NO3)3 + CO2­ + NO­ + 2H2O

C. 2FeCO3  + 10HNO3 đ ®  2Fe(NO3)3 +  2(NH4)2CO3 + H2O

D. FeCO3  +  4HNO3 đ ® Fe(NO3)3 + CO2­ + NO2­ + 2H2O

Câu 45.Dung dịch HNO3 đặc, không màu, để ngoài ánh sáng lâu ngày sẽ chuyển thành:

A. Màu vàng.                          B. Màu đen sẫm.                     C. Màu trắng sữa.       D. Màu nâu.

ĐÁP ÁN

1

A

10

D

19

A

28

<span style="font-family: 'times new roman',